Ung thư thực quản là một trong những loại ung thư có tiên lượng xấu, với tỷ lệ sống sót sau 5 năm rất thấp nếu phát hiện muộn. Theo thống kê của GLOBOCAN 2020, có khoảng 604.000 ca mắc mới ung thư thực quản và 544.000 ca tử vong do căn bệnh này hàng năm. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm thông qua tầm soát có thể cải thiện tiên lượng và tăng cơ hội sống sót cho bệnh nhân.
1. Đối tượng cần tầm soát
Việc xác định các nhóm đối tượng có nguy cơ cao giúp hiệu quả hóa việc tầm soát ung thư thực quản. Các đối tượng cần được ưu tiên bao gồm:
- Người trên 50 tuổi: Nguy cơ ung thư thực quản tăng lên đáng kể sau tuổi 50.
- Người có tiền sử bệnh Barrett thực quản: Barrett thực quản là một tình trạng tiền ung thư liên quan đến viêm thực quản mãn tính, thường do bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Khoảng 10-15% người mắc Barrett thực quản có nguy cơ phát triển thành ung thư.
- Tiền sử gia đình: Những người có thành viên gia đình từng mắc ung thư thực quản có nguy cơ cao hơn mắc bệnh.
- Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, và chế độ ăn thiếu chất xơ, hoa quả tươi làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản.
Phương pháp tầm soát ung thư thực quản
Các phương pháp tầm soát hiện tại giúp phát hiện ung thư thực quản ở giai đoạn sớm hoặc tiền ung thư, bao gồm:
- Nội soi thực quản: Là phương pháp chính xác và hiệu quả nhất để phát hiện ung thư thực quản. Bác sĩ có thể nhìn thấy và sinh thiết các tổn thương bất thường. Theo nghiên cứu từ Mỹ, nội soi thực quản có thể phát hiện các tổn thương tiền ung thư với độ chính xác lên đến 90%.
- Sinh thiết thực quản: Nếu nội soi phát hiện các bất thường, sinh thiết sẽ được thực hiện để xác định xem tổn thương có phải là ung thư hay không.
- Xét nghiệm tìm dấu ấn sinh học (biomarkers): Đang được nghiên cứu để phát hiện ung thư thực quản qua mẫu máu, nhưng chưa được sử dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng.
2. Tần suất tầm soát
Đối với những người có nguy cơ cao, chẳng hạn như những người mắc Barrett thực quản hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư thực quản, việc tầm soát nên bắt đầu từ tuổi 50 và được thực hiện thường xuyên hơn so với người bình thường.
- Người có Barrett thực quản: Khuyến cáo nên nội soi thực quản mỗi 1-2 năm để phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư.
- Người không có yếu tố nguy cơ rõ ràng: Không có khuyến cáo tầm soát định kỳ cụ thể, nhưng những ai có triệu chứng trào ngược axit kéo dài nên được tư vấn tầm soát.
Chi phí và hỗ trợ tầm soát
Chi phí tầm soát ung thư thực quản chủ yếu dựa trên phương pháp nội soi:
- Nội soi thực quản: Tại Việt Nam, chi phí cho một lần nội soi có thể dao động từ 1 triệu đến 3 triệu VND, phụ thuộc vào việc có gây mê hay không.
- Sinh thiết: Nếu cần sinh thiết, chi phí có thể tăng thêm từ 500.000 đến 1 triệu VND tùy vào cơ sở y tế.
Hiện nay, một số chương trình y tế hỗ trợ chi phí tầm soát cho người có nguy cơ cao, giúp giảm gánh nặng tài chính cho bệnh nhân.
3. Theo dõi sau tầm soát
Việc theo dõi sau khi phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc nghi ngờ là cực kỳ quan trọng. Theo nghiên cứu tại Nhật Bản, bệnh nhân được phát hiện có tổn thương Barrett thực quản có nguy cơ phát triển thành ung thư nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Khoảng 10-15% bệnh nhân Barrett thực quản có nguy cơ phát triển thành ung thư thực quản trong vòng 10 năm.
Việc theo dõi định kỳ và điều trị sớm có thể giúp ngăn chặn sự tiến triển của ung thư và tăng cơ hội sống sót cho bệnh nhân.
Tóm lại, ung thư thực quản là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể phát hiện sớm và điều trị hiệu quả thông qua các chương trình tầm soát phù hợp. Đặc biệt, những người có nguy cơ cao như mắc Barrett thực quản hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh cần được theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm và cải thiện tiên lượng.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
