Sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, bệnh nhân không chỉ trải qua những thay đổi lớn về hình thể mà còn về cảm giác thèm ăn và hành vi ăn uống. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, gây ra cảm giác lo lắng, căng thẳng hoặc thậm chí trầm cảm. Việc hiểu rõ sự thay đổi này và cách đối phó với chúng là rất quan trọng để bệnh nhân duy trì sức khỏe tinh thần và giảm cân thành công. Dưới đây là cách mà sự thay đổi về cảm giác thèm ăn và hành vi ăn uống có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bệnh nhân sau phẫu thuật giảm cân.
1. Sự thay đổi hormone và cảm giác thèm ăn
Sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, cơ thể bệnh nhân trải qua những thay đổi về hormone, đặc biệt là hormone ghrelin - hormone kích thích cảm giác đói. Phẫu thuật làm giảm mức độ ghrelin trong cơ thể, do đó bệnh nhân thường cảm thấy ít đói hơn và thèm ăn ít hơn so với trước phẫu thuật. Điều này mang lại lợi ích trong việc kiểm soát lượng thức ăn tiêu thụ, nhưng cũng có thể tạo ra những thay đổi tâm lý.
- Lo lắng về việc ăn uống không đủ: Một số bệnh nhân sau phẫu thuật có thể lo lắng rằng họ không ăn đủ do cảm giác đói giảm đi đáng kể. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng hoặc lo âu về việc không đảm bảo đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Bệnh nhân có thể cảm thấy bối rối khi cơ thể không còn đòi hỏi thức ăn như trước.
- Giảm sự hài lòng từ việc ăn uống: Cảm giác thèm ăn và sự hài lòng từ việc ăn uống có thể giảm sau phẫu thuật. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý, vì nhiều bệnh nhân từng dựa vào việc ăn uống như một cách để thỏa mãn cảm xúc. Sự mất mát này có thể dẫn đến cảm giác hụt hẫng hoặc khó chịu về tinh thần.
2. Thay đổi hành vi ăn uống
Sau phẫu thuật giảm cân, bệnh nhân phải thay đổi hoàn toàn cách họ ăn uống. Từ việc ăn những bữa nhỏ hơn đến việc tránh những loại thực phẩm trước đây từng là sở thích, những thay đổi này có thể tác động mạnh đến tâm lý của bệnh nhân.
- Cảm giác mất kiểm soát: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy mất kiểm soát khi họ không còn có thể ăn uống theo cách mình mong muốn. Thay vì tự do lựa chọn thực phẩm như trước đây, họ phải tuân thủ một chế độ ăn uống nghiêm ngặt với khẩu phần nhỏ hơn và thực phẩm lành mạnh hơn. Điều này có thể gây ra cảm giác thất vọng hoặc buồn bã, đặc biệt với những người từng tìm kiếm niềm vui từ việc ăn uống.
- Lo lắng về việc tuân thủ chế độ ăn uống: Việc duy trì một chế độ ăn uống nghiêm ngặt sau phẫu thuật có thể gây ra căng thẳng cho bệnh nhân. Họ có thể lo lắng về việc làm sai, ăn quá nhiều hoặc không tuân thủ đúng chế độ dinh dưỡng. Điều này dễ dẫn đến tình trạng lo lắng liên tục, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tinh thần của bệnh nhân.
3. Hành vi ăn uống cảm xúc (emotional eating)
Trước khi phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, nhiều bệnh nhân có thói quen ăn uống cảm xúc - ăn khi buồn, căng thẳng hoặc lo lắng. Sau phẫu thuật, khả năng ăn uống bị hạn chế, điều này có thể khiến bệnh nhân cảm thấy mất đi cách giải tỏa cảm xúc của mình, gây ra sự bùng phát của các vấn đề tâm lý.
- Mất đi cách xử lý căng thẳng quen thuộc: Việc không còn có thể ăn uống để giải tỏa căng thẳng hoặc cảm xúc tiêu cực có thể tạo ra cảm giác bất lực hoặc trống rỗng ở một số bệnh nhân. Họ có thể cảm thấy mất đi một "công cụ" quen thuộc để kiểm soát cảm xúc, dẫn đến cảm giác lo lắng hoặc thất vọng.
- Tìm kiếm các cách giải tỏa mới: Việc thay đổi hành vi ăn uống cảm xúc là cần thiết, nhưng cũng đòi hỏi bệnh nhân phải tìm ra các cách giải tỏa cảm xúc mới, chẳng hạn như tập thể dục, thiền định hoặc tham gia các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, quá trình này có thể đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn, và trong thời gian đó, bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu về mặt tinh thần.
4. Tác động tâm lý của việc thay đổi cân nặng nhanh chóng
Sự giảm cân nhanh chóng sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày có thể mang lại cảm xúc phấn khởi ban đầu, nhưng cũng có thể đi kèm với những thay đổi tâm lý phức tạp.
- Áp lực duy trì kết quả: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy áp lực lớn về việc duy trì kết quả giảm cân. Họ có thể lo lắng rằng nếu không kiểm soát tốt hành vi ăn uống, cân nặng sẽ tăng trở lại, từ đó tạo ra căng thẳng liên tục về việc tuân thủ chế độ ăn uống.
- Lo lắng về hình thể mới: Sự thay đổi nhanh chóng về cân nặng và hình thể có thể khiến một số bệnh nhân cảm thấy bối rối hoặc lo lắng về cơ thể mới của mình. Một số bệnh nhân có thể cảm thấy tự ti về việc da thừa hoặc sự thay đổi ngoại hình không như mong đợi, điều này có thể dẫn đến tự ti hoặc thậm chí trầm cảm.
5. Hỗ trợ tâm lý và tư vấn dinh dưỡng
Để đối phó với những thay đổi về cảm giác thèm ăn và hành vi ăn uống, việc hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý và dinh dưỡng là cần thiết. Những chuyên gia này có thể giúp bệnh nhân điều chỉnh cách tiếp cận mới với thực phẩm và phát triển các kỹ năng đối phó với cảm xúc thay vì dựa vào ăn uống.
- Tư vấn dinh dưỡng cá nhân: Các chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về cách đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể sau phẫu thuật và cung cấp hướng dẫn cụ thể để đảm bảo bệnh nhân không lo lắng về việc ăn uống không đủ.
- Tư vấn tâm lý định kỳ: Tư vấn tâm lý giúp bệnh nhân vượt qua các vấn đề liên quan đến hành vi ăn uống cảm xúc và giúp họ phát triển những cách giải tỏa căng thẳng mới. Điều này giúp bệnh nhân duy trì sức khỏe tâm lý tốt và đối mặt với những thách thức mới sau phẫu thuật.
6. Tham gia các nhóm hỗ trợ
Tham gia các nhóm hỗ trợ sau phẫu thuật là cách tuyệt vời để bệnh nhân cảm thấy được chia sẻ và đồng cảm. Các nhóm này giúp bệnh nhân học hỏi từ kinh nghiệm của người khác và tìm thấy sự khích lệ để tiếp tục duy trì hành vi ăn uống lành mạnh.
Nhận sự hỗ trợ từ cộng đồng: Trong các nhóm hỗ trợ, bệnh nhân có thể chia sẻ về những khó khăn trong việc kiểm soát cảm giác thèm ăn và hành vi ăn uống sau phẫu thuật. Điều này giúp họ cảm thấy được đồng cảm và tìm ra các giải pháp hiệu quả hơn cho việc đối phó với các thách thức tâm lý.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)