1. Phẫu thuật Nissen là gì?
Phẫu thuật Nissen Fundoplication là một phương pháp phẫu thuật nhằm điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Trong phẫu thuật này, phần trên của dạ dày (đáy vị) được quấn quanh phần dưới của thực quản để củng cố cơ thắt dưới thực quản (LES), giúp ngăn chặn acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
2. Nguyên tắc phẫu thuật
Củng cố cơ thắt dưới thực quản (LES): Phẫu thuật Nissen tạo ra một "cổ áo" từ dạ dày quấn quanh phần dưới của thực quản, nhằm tăng cường chức năng của LES, giúp nó đóng chặt hơn và ngăn chặn acid trào ngược.
Khôi phục vị trí giải phẫu bình thường: Đưa dạ dày về vị trí bình thường trong ổ bụng, đặc biệt quan trọng trong trường hợp bệnh nhân có thoát vị hoành kèm theo.
3. Chỉ định phẫu thuật Nissen
GERD không đáp ứng với điều trị nội khoa: Khi bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc ức chế acid (PPI) hoặc các biện pháp điều trị khác.
GERD nặng hoặc biến chứng: Bệnh nhân có triệu chứng nặng hoặc có biến chứng như viêm thực quản mãn tính, Barrett thực quản, hoặc hẹp thực quản.
Thoát vị hoành lớn: Khi GERD đi kèm với thoát vị hoành, đặc biệt là thoát vị cuốn, phẫu thuật có thể giúp điều chỉnh vị trí dạ dày và giảm trào ngược.
Bệnh nhân không muốn điều trị nội khoa lâu dài: Một số bệnh nhân có thể lựa chọn phẫu thuật để tránh phụ thuộc vào thuốc ức chế acid.
4. Chống chỉ định phẫu thuật Nissen
Rối loạn chức năng thực quản nặng: Như achalasia (rối loạn vận động thực quản), vì phẫu thuật có thể làm trầm trọng thêm tình trạng khó nuốt.
Bệnh lý nội khoa nghiêm trọng: Bệnh nhân có bệnh lý tim mạch, phổi, hoặc các bệnh lý khác mà không thể chịu đựng được phẫu thuật.
Không xác định rõ ràng nguyên nhân trào ngược: Khi chẩn đoán GERD chưa rõ ràng hoặc không có bằng chứng về tổn thương do acid.
5. Quy trình phẫu thuật
Phẫu thuật Nissen Fundoplication có thể được thực hiện qua mổ mở hoặc nội soi (phương pháp nội soi là phổ biến nhất vì ít xâm lấn và thời gian hồi phục nhanh hơn).
Các bước chính trong phẫu thuật nội soi Nissen:
- Gây mê toàn thân: Bệnh nhân được gây mê toàn thân trước khi phẫu thuật.
- Đặt các cổng nội soi: Thường có 4-5 cổng nhỏ (0,5-1 cm) được đặt qua thành bụng để đưa các dụng cụ nội soi vào ổ bụng.
- Tiếp cận thực quản và dạ dày: Phẫu thuật viên di động thực quản và dạ dày, đồng thời có thể thực hiện sửa chữa thoát vị hoành nếu cần.
- Quấn đáy vị quanh thực quản: Phần trên của dạ dày (đáy vị) được quấn 360 độ quanh phần dưới của thực quản và khâu cố định. Đây là "cổ áo" tạo ra bởi phẫu thuật Nissen.
- Kiểm tra và hoàn tất phẫu thuật: Phẫu thuật viên kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo vòng quấn không quá chặt hoặc lỏng lẻo, sau đó đóng các cổng nội soi.
6. Biến chứng
- Khó nuốt (Dysphagia): Đây là biến chứng phổ biến, thường tự hết sau vài tuần, nhưng trong một số trường hợp cần can thiệp.
- Chướng bụng và khó tiêu: Do LES quá chặt, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc xì hơi hoặc nôn mửa, gây chướng bụng và khó tiêu.
- Tái phát trào ngược: Trong một số trường hợp, trào ngược có thể tái phát nếu vòng quấn bị lỏng theo thời gian.
- Tổn thương các cơ quan lân cận: Như tổn thương thực quản, dạ dày, hoặc cơ hoành, tuy nhiên, biến chứng này rất hiếm nếu phẫu thuật được thực hiện bởi phẫu thuật viên có kinh nghiệm.
7. Chăm sóc sau mổ
- Chế độ ăn uống: Bệnh nhân bắt đầu với chế độ ăn lỏng, sau đó chuyển dần sang thức ăn mềm và cuối cùng là thức ăn đặc. Quá trình này có thể mất vài tuần.
- Kiểm soát triệu chứng: Theo dõi các triệu chứng như khó nuốt, chướng bụng hoặc trào ngược tái phát. Bệnh nhân cần báo cáo ngay với bác sĩ nếu có bất kỳ vấn đề nào sau phẫu thuật.
- Hạn chế hoạt động: Bệnh nhân nên tránh nâng vật nặng hoặc các hoạt động gắng sức trong vài tuần sau phẫu thuật để tránh gây tổn thương cho vùng phẫu thuật.
- Tái khám: Bệnh nhân cần tái khám định kỳ với bác sĩ để đánh giá hiệu quả của phẫu thuật và phát hiện sớm bất kỳ biến chứng nào.
8. Kết quả
- Hiệu quả cao: Phẫu thuật Nissen có tỷ lệ thành công cao, với 85-90% bệnh nhân báo cáo cải thiện đáng kể triệu chứng GERD sau phẫu thuật.
- Giảm hoặc ngừng dùng thuốc: Nhiều bệnh nhân có thể giảm hoặc ngừng hoàn toàn việc sử dụng thuốc ức chế acid sau phẫu thuật.
- Nguy cơ tái phát: Mặc dù tỷ lệ tái phát trào ngược là thấp, nhưng có thể xảy ra, đặc biệt sau 10-20 năm.
9. Lời khuyên của tôi
- Thảo luận kỹ với bác sĩ: Trước khi quyết định phẫu thuật, hãy thảo luận chi tiết với bác sĩ về lợi ích, rủi ro và kỳ vọng sau phẫu thuật. Điều này giúp bạn có quyết định đúng đắn và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình điều trị.
- Tuân thủ chế độ chăm sóc sau mổ: Chăm sóc sau phẫu thuật là rất quan trọng để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra tốt đẹp. Hãy tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và hoạt động sau mổ.
- Theo dõi các triệu chứng: Sau phẫu thuật, hãy chú ý theo dõi các triệu chứng của mình và báo cáo với bác sĩ ngay lập tức nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Để giảm nguy cơ tái phát GERD, hãy duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và tránh các thói quen xấu như hút thuốc và uống rượu.
Phẫu thuật Nissen Fundoplication là một phương pháp điều trị hiệu quả cho GERD khi điều trị nội khoa không còn đáp ứng, nhưng nó đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn sau phẫu thuật để đạt kết quả tốt nhất.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
