Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng máu chảy trong đường tiêu hóa, có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào từ thực quản đến ruột già. Việc phát hiện sớm các triệu chứng của xuất huyết tiêu hóa có thể giúp điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các triệu chứng ban đầu phổ biến nhất của xuất huyết tiêu hóa mà bạn cần chú ý:
1. Nôn ra máu (Hematemesis)
Nôn ra máu là một trong những triệu chứng đầu tiên và dễ nhận biết nhất của xuất huyết tiêu hóa, đặc biệt là ở phần trên của hệ tiêu hóa như thực quản, dạ dày hoặc tá tràng. Máu nôn ra có thể có màu đỏ tươi (nếu chảy từ thực quản hoặc dạ dày) hoặc màu nâu sẫm, giống như bã cà phê (nếu máu đã bị tiêu hóa một phần trong dạ dày).
Theo American College of Gastroenterology, khoảng 40-60% bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa trên đều gặp tình trạng nôn ra máu, đặc biệt là trong các trường hợp loét dạ dày hoặc vỡ giãn tĩnh mạch thực quản . Nếu bạn nôn ra máu, cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám, vì đây là dấu hiệu cảnh báo tình trạng xuất huyết nghiêm trọng.
2. Đi ngoài phân đen (Melena)
Phân đen là dấu hiệu khác cho thấy bạn có thể đang bị xuất huyết tiêu hóa. Khi máu trong đường tiêu hóa được tiêu hóa một phần trước khi ra khỏi cơ thể, phân sẽ có màu đen như nhựa đường và có mùi hôi khó chịu. Điều này thường xảy ra khi xuất huyết ở phần trên của đường tiêu hóa, như dạ dày hoặc tá tràng.
Nghiên cứu từ Journal of Gastroenterology chỉ ra rằng hơn 70% bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa trên gặp triệu chứng đi ngoài phân đen . Đây là một triệu chứng quan trọng giúp nhận diện xuất huyết tiêu hóa ngay cả khi bệnh nhân không nôn ra máu.
3. Đi ngoài ra máu tươi
Nếu xuất huyết xảy ra ở phần dưới của hệ tiêu hóa, chẳng hạn như ruột non hoặc ruột già, bạn có thể gặp triệu chứng đi ngoài ra máu tươi. Máu có thể xuất hiện lẫn với phân hoặc xuất hiện riêng biệt, đặc biệt là trong các trường hợp như bệnh trĩ, viêm đại tràng, hoặc ung thư đại trực tràng.
Theo National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK), xuất huyết tiêu hóa dưới chiếm khoảng 15-20% các trường hợp, với triệu chứng chính là đi ngoài ra máu tươi . Nếu bạn thấy máu tươi trong phân, bạn cần đến ngay bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị.
4. Chóng mặt, mệt mỏi và suy nhược
Khi mất một lượng máu lớn do xuất huyết tiêu hóa, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách làm giảm cung cấp máu đến các cơ quan quan trọng, gây ra cảm giác chóng mặt, mệt mỏi và suy nhược. Nếu xuất huyết diễn ra nhanh chóng và nghiêm trọng, bạn có thể cảm thấy khó thở, nhịp tim nhanh hoặc thậm chí ngất xỉu.
Một nghiên cứu đăng trên Annals of Emergency Medicine chỉ ra rằng khoảng 30-40% bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa nghiêm trọng sẽ gặp triệu chứng suy nhược hoặc ngất xỉu . Đây là dấu hiệu của việc mất máu nghiêm trọng và yêu cầu can thiệp y tế khẩn cấp.
5. Đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng
Đau bụng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của xuất huyết tiêu hóa, đặc biệt nếu nguyên nhân là do loét dạ dày, tá tràng, hoặc viêm dạ dày. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng thượng vị, giữa bụng hoặc lan ra các khu vực khác.
Theo British Medical Journal (BMJ), bệnh nhân có vết loét dạ dày thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc nóng rát trước khi xuất huyết xảy ra, chiếm khoảng 60% các trường hợp loét gây xuất huyết . Nếu bạn cảm thấy đau bụng kèm theo các triệu chứng như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số trên, đặc biệt là nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, bạn nên đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Xuất huyết tiêu hóa có thể diễn biến nhanh và gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.
Một báo cáo từ New England Journal of Medicine cho thấy tỷ lệ tử vong do xuất huyết tiêu hóa có thể lên đến 5-10% nếu không được điều trị sớm, đặc biệt ở những bệnh nhân cao tuổi hoặc có bệnh lý nền .
Kết luận
Việc nhận diện sớm các triệu chứng của xuất huyết tiêu hóa như nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc máu tươi, chóng mặt và đau bụng có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy đến bệnh viện ngay khi gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số này để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)