Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa là một quá trình quan trọng và cần thiết để xác định vị trí, nguyên nhân và mức độ xuất huyết. Dưới đây là các phương pháp phổ biến nhất để chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa, cùng với các số liệu nghiên cứu minh chứng.
1. Nội soi tiêu hóa
Nội soi là phương pháp chẩn đoán quan trọng nhất trong việc phát hiện xuất huyết tiêu hóa. Nội soi giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc của đường tiêu hóa, xác định vị trí xuất huyết và nguyên nhân gây chảy máu.
- Nội soi dạ dày – thực quản (EGD): Phương pháp này được sử dụng để kiểm tra xuất huyết tiêu hóa trên, bao gồm thực quản, dạ dày và tá tràng. Nội soi EGD có thể phát hiện loét, giãn tĩnh mạch thực quản, hoặc hội chứng Mallory-Weiss.
- Nội soi đại tràng (colonoscopy): Nội soi đại tràng được sử dụng để kiểm tra xuất huyết tiêu hóa dưới, bao gồm đại tràng và trực tràng. Phương pháp này giúp xác định nguyên nhân như bệnh trĩ, viêm đại tràng, hoặc ung thư đại trực tràng.
Theo nghiên cứu từ American Journal of Gastroenterology, nội soi tiêu hóa có độ nhạy và đặc hiệu cao trong việc phát hiện nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa. Nội soi EGD có độ chính xác lên đến 90% trong việc chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa trên, trong khi nội soi đại tràng có độ nhạy khoảng 85% cho xuất huyết tiêu hóa dưới .
2. Chụp CT scan
Chụp CT scan là một phương pháp hình ảnh giúp bác sĩ quan sát chi tiết các cơ quan trong bụng và phát hiện các bất thường như khối u, vỡ mạch máu, hoặc viêm nhiễm. CT scan thường được sử dụng khi nội soi không phát hiện được nguồn gốc xuất huyết hoặc khi bệnh nhân không đủ điều kiện để thực hiện nội soi.
Nghiên cứu đăng trên Radiology Journal cho thấy CT scan có độ chính xác cao trong việc phát hiện xuất huyết tiêu hóa khi các phương pháp khác không hiệu quả, đặc biệt đối với xuất huyết tiêu hóa dưới .
3. Chụp X-quang
Chụp X-quang bụng có thể được sử dụng để phát hiện các dấu hiệu gián tiếp của xuất huyết tiêu hóa, chẳng hạn như khí tự do trong ổ bụng do thủng dạ dày hoặc ruột. X-quang ít được sử dụng hơn trong chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa trực tiếp, nhưng có thể hỗ trợ trong một số trường hợp khẩn cấp.
X-quang đặc biệt hữu ích trong việc chẩn đoán những nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa do thủng dạ dày, với độ nhạy khoảng 75-80% khi có dấu hiệu khí tự do, theo một nghiên cứu trên Journal of Gastrointestinal Surgery .
4. Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của xuất huyết tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các xét nghiệm máu thông thường bao gồm:
- Công thức máu toàn phần (CBC): Xét nghiệm này giúp xác định số lượng hồng cầu và nồng độ hemoglobin. Khi lượng máu giảm, mức hemoglobin sẽ giảm, cho thấy cơ thể đã mất một lượng máu đáng kể.
- Xét nghiệm chức năng gan: Đối với bệnh nhân mắc xơ gan hoặc các bệnh lý về gan, xét nghiệm chức năng gan giúp xác định nguy cơ giãn tĩnh mạch thực quản gây xuất huyết.
- Thời gian đông máu: Xét nghiệm này đo lường khả năng đông máu của cơ thể. Những bệnh nhân có thời gian đông máu kéo dài có nguy cơ cao bị chảy máu nặng hơn.
Theo New England Journal of Medicine, xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện sớm những bệnh nhân bị thiếu máu do mất máu mạn tính, từ đó hỗ trợ cho việc chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa ngay cả khi không có triệu chứng rõ ràng .
5. Xét nghiệm phân
Xét nghiệm phân được sử dụng để phát hiện máu trong phân, đặc biệt là trong các trường hợp xuất huyết tiêu hóa nhẹ hoặc mạn tính. Máu trong phân có thể không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng xét nghiệm có thể phát hiện lượng máu nhỏ, giúp chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa dưới hoặc chảy máu từ các tổn thương trong đại tràng.
Nghiên cứu từ Journal of Clinical Pathology chỉ ra rằng xét nghiệm phân có độ nhạy cao, phát hiện chính xác máu trong phân trong khoảng 70-80% các trường hợp, đặc biệt ở những bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng .
6. Nội soi viên nang
Nội soi viên nang là một phương pháp tiên tiến, trong đó bệnh nhân nuốt một viên nang có chứa camera nhỏ. Viên nang này sẽ đi qua toàn bộ đường tiêu hóa và truyền hình ảnh về cho bác sĩ để theo dõi tình trạng niêm mạc, từ đó phát hiện các nguồn xuất huyết tiêu hóa.
Nghiên cứu từ Gastrointestinal Endoscopy cho thấy nội soi viên nang có độ chính xác cao trong việc phát hiện xuất huyết ở ruột non, với độ nhạy lên đến 90%, đặc biệt là khi các phương pháp khác không hiệu quả .
Kết luận
Xuất huyết tiêu hóa có thể được chẩn đoán bằng nhiều phương pháp khác nhau như nội soi tiêu hóa, chụp CT scan, xét nghiệm máu và phân, cùng với các phương pháp tiên tiến như nội soi viên nang. Sự kết hợp giữa các phương pháp này giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí, nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của xuất huyết, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)
