Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng máu chảy trong đường tiêu hóa và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Dựa vào vị trí chảy máu, xuất huyết tiêu hóa được chia thành hai loại: xuất huyết tiêu hóa trên và xuất huyết tiêu hóa dưới. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra xuất huyết tiêu hóa ở cả hai loại.
1. Loét dạ dày – tá tràng
Loét dạ dày – tá tràng là nguyên nhân phổ biến nhất của xuất huyết tiêu hóa trên, đặc biệt ở người trưởng thành. Loét hình thành khi lớp niêm mạc của dạ dày hoặc tá tràng bị tổn thương, dẫn đến tình trạng chảy máu. Loét dạ dày-tá tràng thường liên quan đến nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs).
Theo nghiên cứu của Journal of Gastroenterology, loét dạ dày – tá tràng chiếm khoảng 50% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa trên . Các vết loét sâu có thể làm tổn thương mạch máu trong thành dạ dày hoặc tá tràng, dẫn đến chảy máu nghiêm trọng.
2. Giãn tĩnh mạch thực quản
Giãn tĩnh mạch thực quản là tình trạng các tĩnh mạch trong thực quản bị giãn ra bất thường, thường gặp ở những bệnh nhân mắc xơ gan. Khi gan bị tổn thương nặng, dòng máu không thể lưu thông qua gan một cách bình thường, gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch trong thực quản và dẫn đến giãn tĩnh mạch. Khi các tĩnh mạch này vỡ, sẽ xảy ra xuất huyết tiêu hóa nghiêm trọng.
Nghiên cứu từ Hepatology International chỉ ra rằng, giãn tĩnh mạch thực quản là nguyên nhân của 10-20% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa trên và có tỷ lệ tử vong cao, lên đến 30-50% nếu không được điều trị kịp thời .
3. Viêm dạ dày
Viêm dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm, thường do sử dụng quá mức các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), rượu bia, hoặc do nhiễm khuẩn Helicobacter pylori. Viêm dạ dày có thể làm niêm mạc dạ dày bị suy yếu và dễ bị tổn thương, dẫn đến chảy máu.
Theo một nghiên cứu trên World Journal of Gastroenterology, khoảng 15-20% trường hợp xuất huyết tiêu hóa trên là do viêm dạ dày không loét, đặc biệt ở những bệnh nhân sử dụng NSAIDs lâu dài .
4. Hội chứng Mallory-Weiss
Hội chứng Mallory-Weiss là tình trạng rách niêm mạc thực quản hoặc dạ dày do nôn mửa mạnh hoặc kéo dài, gây chảy máu tiêu hóa trên. Những người uống rượu bia quá mức hoặc những người bị rối loạn ăn uống có nguy cơ cao mắc hội chứng này.
Theo American Journal of Gastroenterology, hội chứng Mallory-Weiss chiếm khoảng 5-10% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa trên, đặc biệt là ở những người lạm dụng rượu hoặc gặp vấn đề về nôn mửa .
5. Bệnh trĩ
Bệnh trĩ là nguyên nhân phổ biến nhất của xuất huyết tiêu hóa dưới. Bệnh trĩ xảy ra khi các tĩnh mạch trong trực tràng hoặc hậu môn bị giãn ra và gây đau đớn, chảy máu. Máu thường xuất hiện dưới dạng máu tươi lẫn với phân hoặc dính trên giấy vệ sinh sau khi đi đại tiện.
Nghiên cứu từ National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) cho thấy, khoảng 20-25% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa dưới là do bệnh trĩ, đặc biệt là ở những người trên 50 tuổi .
6. Viêm đại tràng
Viêm đại tràng có thể là nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa dưới, đặc biệt khi niêm mạc đại tràng bị viêm hoặc loét. Nguyên nhân phổ biến của viêm đại tràng bao gồm viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, và nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus. Bệnh nhân thường gặp triệu chứng đi ngoài ra máu, kèm theo đau bụng và tiêu chảy.
Theo American Gastroenterological Association, viêm loét đại tràng và bệnh Crohn chiếm khoảng 10-15% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa dưới .
7. Ung thư đường tiêu hóa
Ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, và ung thư thực quản đều có thể gây xuất huyết tiêu hóa khi các khối u phát triển và xâm lấn vào các mạch máu trong đường tiêu hóa. Máu có thể xuất hiện dưới dạng nôn ra máu, phân đen hoặc phân lẫn máu.
Nghiên cứu từ World Journal of Gastrointestinal Oncology cho thấy rằng khoảng 5-10% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa có liên quan đến ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ở những người trên 60 tuổi .
Kết luận
Xuất huyết tiêu hóa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm loét dạ dày – tá tràng, giãn tĩnh mạch thực quản, viêm dạ dày, bệnh trĩ, viêm đại tràng, và ung thư đường tiêu hóa. Việc nhận diện nguyên nhân kịp thời giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)