Lồng ruột là một tình trạng cấp cứu ngoại khoa nghiêm trọng xảy ra khi một đoạn ruột chui vào bên trong đoạn ruột kế cận, gây tắc nghẽn đường tiêu hóa. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, lồng ruột có thể dẫn đến hoại tử ruột, thủng ruột và đe dọa tính mạng. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. Vậy nguyên nhân, triệu chứng và cách nhận biết bệnh lồng ruột là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
1. Lồng ruột là gì?
Lồng ruột (intussusception) là tình trạng một đoạn ruột trượt vào bên trong đoạn ruột kế tiếp, giống như khi ta lồng một ống vào trong một ống khác. Quá trình này làm hẹp lòng ruột, ngăn cản sự lưu thông của thức ăn và dịch tiêu hóa. Nếu không được điều trị kịp thời, lưu lượng máu đến đoạn ruột bị lồng có thể bị cắt đứt, dẫn đến hoại tử ruột.
2. Nguyên nhân gây lồng ruột
Lồng ruột có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào đối tượng mắc bệnh:
Nguyên nhân lồng ruột ở trẻ em
Do virus hoặc nhiễm trùng đường ruột: Một số nghiên cứu cho thấy rằng nhiễm virus, đặc biệt là rotavirus, có thể gây viêm niêm mạc ruột, làm tăng nguy cơ lồng ruột.
- Tăng sản mô bạch huyết: Sau khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp hoặc tiêu hóa, mô bạch huyết trong thành ruột có thể sưng lên, tạo điểm cuốn ruột vào nhau.
- Rối loạn nhu động ruột: Co thắt bất thường của ruột có thể khiến một đoạn ruột bị đẩy vào đoạn ruột khác.
- Chế độ ăn thay đổi: Giai đoạn trẻ bắt đầu ăn dặm có thể làm thay đổi nhu động ruột, gây nguy cơ lồng ruột.
Nguyên nhân lồng ruột ở người lớn
- Khối u đường tiêu hóa: Polyp, u lành hoặc u ác tính có thể là điểm khởi đầu gây lồng ruột.
- Bệnh viêm ruột mạn tính (IBD): Viêm loét đại tràng hoặc bệnh crohn có thể gây co thắt bất thường, dẫn đến lồng ruột.
- Hậu quả sau phẫu thuật bụng: Một số trường hợp lồng ruột xảy ra sau khi bệnh nhân trải qua phẫu thuật tiêu hóa.
- Dị vật trong ruột: Sỏi mật, bã thức ăn, hoặc dị vật có thể làm tắc nghẽn, tạo điểm lồng ruột.
3. Triệu chứng của lồng ruột
Triệu chứng của lồng ruột có thể khác nhau giữa trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu điển hình cần chú ý:
Triệu chứng lồng ruột ở trẻ em
- Khóc thét từng cơn: Trẻ nhỏ thường khóc đột ngột, co chân lên bụng do đau quặn ruột.
- Nôn ói liên tục: Ban đầu trẻ nôn ra thức ăn, sau đó có thể nôn ra dịch vàng hoặc xanh.
- Đi ngoài ra máu: Phân có màu đỏ sẫm, giống như “mứt dâu” Do tổn thương niêm mạc ruột.
- Bụng chướng và sờ thấy khối u: Khi sờ vào bụng trẻ, có thể cảm nhận một khối u mềm, thường ở vùng hạ sườn phải.
- Mệt lả, da tái xanh: Trẻ có thể trở nên lờ đờ, mất nước và sốt nếu không được điều trị kịp thời.
Triệu chứng lồng ruột ở người lớn
- Đau bụng từng cơn: Cơn đau quặn thắt, tái phát liên tục.
- Buồn nôn, nôn mửa: Thường xuất hiện sớm, có thể nôn ra dịch mật hoặc máu.
- Táo bón hoặc tiêu chảy bất thường: Có thể kèm theo phân có máu.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Lồng ruột do khối u có thể gây chán ăn và sút cân nhanh chóng.
- Bụng căng cứng: Khi sờ vào bụng có thể thấy khối u di động.
4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Lồng ruột là một tình trạng cấp cứu y khoa, cần được điều trị ngay lập tức. Hãy đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Trẻ khóc thét từng cơn, nôn mửa và đi ngoài ra máu.
- Đau bụng dữ dội, liên tục không thuyên giảm.
- Sốt cao kèm theo tình trạng mệt mỏi, lờ đờ.
- Bụng chướng căng, không đi tiêu hoặc trung tiện được.
- Sụt cân nhanh chóng, nghi ngờ có khối u đường ruột.
5. Chẩn đoán lồng ruột
Để xác định lồng ruột, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp chẩn đoán sau:
- Siêu âm bụng: Giúp phát hiện hình ảnh đặc trưng của lồng ruột (hình bia bắn hoặc hình bánh răng).
- Chụp X-quang bụng không chuẩn bị: Nhìn thấy hình ảnh tắc ruột do lồng ruột.
- Chụp CT Scan: Xác định chính xác vị trí và mức độ tắc nghẽn.
- Nội soi đại tràng: Được thực hiện trong một số trường hợp lồng ruột ở người lớn.
6. Kết luận
Lồng ruột là một tình trạng nguy hiểm có thể gây tắc ruột, hoại tử ruột nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng như đau bụng quặn từng cơn, nôn mửa, đi ngoài ra máu giúp tăng cơ hội điều trị thành công. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nghi ngờ lồng ruột, hãy đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.png)