Thuốc trị trào ngược dạ dày là một phần quan trọng trong quá trình điều trị bệnh lý này. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc lâu dài có hậu quả gì không? Khi nào thì nên ngưng dùng thuốc và chuyển qua phẫu thuật để điều trị trào ngược dạ dày. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết sau đây.
1. Việc sử dụng quá lâu các thuốc ức chế acid dạ dày có gây hậu quả gì không?
Việc sử dụng lâu dài các thuốc ức chế acid dạ dày, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI), có thể gây ra một số tác dụng phụ và hậu quả không mong muốn, bao gồm:
Giảm hấp thu các chất dinh dưỡng:
- Canxi: Việc giảm sản xuất acid dạ dày có thể làm giảm hấp thu canxi, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt là ở người cao tuổi.
- Magie: Sử dụng PPI kéo dài có thể gây hạ magie máu, dẫn đến các triệu chứng như co giật, loạn nhịp tim và chuột rút.
- Vitamin B12: Acid dạ dày cần thiết để giải phóng vitamin B12 từ thực phẩm. Việc giảm sản xuất acid có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin B12, gây ra thiếu máu và các vấn đề về thần kinh.
Tăng nguy cơ nhiễm trùng:
- Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Sự giảm acid dạ dày tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại sinh sôi, tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiêu hóa, đặc biệt là nhiễm Clostridium difficile.
- Nhiễm trùng đường hô hấp: Có bằng chứng cho thấy việc sử dụng PPI kéo dài có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi do trào ngược vi khuẩn từ dạ dày lên đường hô hấp.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa khác:
- Polyp dạ dày: Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng PPI kéo dài có thể liên quan đến sự phát triển của polyp dạ dày.
- Viêm thận mạn tính: Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa việc sử dụng PPI kéo dài và tăng nguy cơ viêm thận mạn tính.
- Tăng nguy cơ ung thư dạ dày: Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng và cần thêm nghiên cứu, một số nghiên cứu đã đề xuất rằng việc sử dụng PPI lâu dài có thể liên quan đến tăng nguy cơ ung thư dạ dày, đặc biệt ở những người nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori không được điều trị triệt để.
2. Khi nào nên chuyển sang phẫu thuật?
- Thời gian thử nghiệm ban đầu: Đối với hầu hết các bệnh nhân, điều trị với PPI kéo dài từ 4 đến 8 tuần được coi là liệu trình ban đầu để đánh giá hiệu quả. Nếu bệnh nhân không cải thiện sau thời gian này, cần xem xét lại chẩn đoán, đánh giá kỹ lưỡng nguyên nhân và cân nhắc các phương án điều trị khác.
- Đánh giá hiệu quả sau 8 tuần: Nếu sau 8 tuần điều trị bằng PPI với liều tối đa mà triệu chứng không thuyên giảm hoặc chỉ thuyên giảm một phần, cần xem xét các yếu tố sau:
- Chẩn đoán có chính xác không? Có cần thiết thực hiện thêm các xét nghiệm chẩn đoán khác như đo pH thực quản 24 giờ, đo áp lực thực quản, hoặc nội soi để xác nhận chẩn đoán không?
- Có yếu tố khác góp phần vào triệu chứng không? Các yếu tố như rối loạn chức năng thực quản, bệnh lý đồng mắc, hoặc các yếu tố tâm lý như căng thẳng có thể góp phần làm triệu chứng không đáp ứng điều trị.
Xem xét phẫu thuật: Phẫu thuật chống trào ngược, chẳng hạn như Fundoplication, có thể được xem xét trong các trường hợp sau:
- GERD không đáp ứng với điều trị nội khoa: Nếu triệu chứng GERD không thuyên giảm sau khi điều trị bằng PPI tối đa trong 8-12 tuần.
- GERD nặng và tái phát: Bệnh nhân có triệu chứng GERD nghiêm trọng, tái phát ngay sau khi ngừng thuốc, hoặc có biến chứng như viêm thực quản nặng, Barrett thực quản, hoặc hẹp thực quản.
- Bệnh nhân không muốn sử dụng thuốc lâu dài: Một số bệnh nhân có thể chọn phẫu thuật để tránh phải sử dụng thuốc lâu dài, đặc biệt nếu có lo ngại về tác dụng phụ của thuốc.
3. Lời khuyên của PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn
- Theo dõi chặt chẽ: Nếu bạn đang sử dụng thuốc ức chế acid dạ dày lâu dài, hãy thường xuyên tái khám với bác sĩ để đánh giá hiệu quả điều trị, theo dõi các tác dụng phụ và điều chỉnh phác đồ điều trị khi cần thiết.
- Xem xét các phương án điều trị khác: Nếu bạn không đáp ứng tốt với điều trị nội khoa, hãy thảo luận với bác sĩ về các xét nghiệm chẩn đoán thêm và các phương án điều trị khác, bao gồm phẫu thuật.
- Thay đổi lối sống: Để tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ phụ thuộc vào thuốc, hãy áp dụng các thay đổi lối sống như điều chỉnh chế độ ăn uống, giảm cân, tránh hút thuốc và kiểm soát căng thẳng.
- Quyết định dựa trên thông tin: Nếu phẫu thuật được xem xét, hãy thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ về lợi ích, rủi ro và các kỳ vọng sau phẫu thuật để đưa ra quyết định phù hợp với tình trạng sức khỏe và lối sống của bạn.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
