Mang thai là một giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời của người phụ nữ, nhưng cũng đồng thời là giai đoạn mà nhiều mẹ bầu phải đối mặt với những thay đổi về sức khỏe, trong đó có trào ngược dạ dày thực quản. Vậy tại sao mang thai lại dễ bị trào ngược và làm thế nào để giảm thiểu tình trạng này?
1. Vì sao mang thai lại là một nguyên nhân gây trào ngược?
Mang thai là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây trào ngược dạ dày thực quản (GERD) do các thay đổi sinh lý và giải phẫu diễn ra trong cơ thể người phụ nữ.
2. Cơ chế dẫn đến trào ngược trong thời gian mang thai
- Tăng áp lực trong ổ bụng: Khi thai nhi phát triển, tử cung mở rộng và gây áp lực lên dạ dày. Áp lực này đẩy dạ dày lên và làm tăng nguy cơ trào ngược acid dạ dày lên thực quản.
- Giãn cơ thắt dưới thực quản (LES): Sự gia tăng hormone progesterone trong thai kỳ làm giãn cơ trơn, bao gồm cả cơ thắt dưới thực quản. Khi cơ này giãn ra, khả năng ngăn chặn trào ngược giảm đi, tạo điều kiện cho acid từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
- Chậm rỗng dạ dày: Sự gia tăng hormone progesterone cũng làm chậm quá trình tiêu hóa, dẫn đến dạ dày chậm rỗng hơn, làm tăng nguy cơ trào ngược.
3. Điều trị trào ngược trong thời gian mang thai để không ảnh hưởng tới thai nhi
Việc điều trị GERD trong thai kỳ cần phải được thực hiện một cách thận trọng để không gây hại cho thai nhi. Dưới đây là các biện pháp điều trị và quản lý an toàn cho phụ nữ mang thai:
Thay đổi lối sống:
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ba bữa lớn để giảm áp lực lên dạ dày.
- Tránh nằm ngay sau khi ăn: Đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn trước khi nằm xuống.
- Nâng cao đầu giường: Nâng cao đầu giường hoặc sử dụng gối để giữ cho phần trên của cơ thể cao hơn bụng khi ngủ.
- Tránh thực phẩm kích thích: Như thức ăn nhiều chất béo, đồ cay, caffeine, và chocolate.
- Mặc quần áo rộng rãi: Tránh mặc quần áo quá chật để không gây thêm áp lực lên bụng.
Điều trị bằng thuốc:
- Thuốc kháng acid (Antacids): Thuốc kháng acid chứa canxi carbonate hoặc magiê là lựa chọn an toàn cho phụ nữ mang thai để giảm triệu chứng trào ngược. Tuy nhiên, tránh các loại chứa natri bicarbonate hoặc nhôm vì chúng có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
- Thuốc chẹn H2 (H2 blockers): Như ranitidine hoặc famotidine được xem là an toàn trong thai kỳ và có thể được sử dụng khi cần thiết.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole và lansoprazole là các PPI có thể được sử dụng trong trường hợp cần thiết, nhưng chỉ khi các phương pháp khác không hiệu quả và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
4. Sau khi sinh con, trào ngược có tự khỏi hay không?
- Khả năng cải thiện: Sau khi sinh, tử cung trở lại kích thước bình thường và áp lực trong ổ bụng giảm, đồng thời hormone progesterone cũng giảm xuống, điều này thường dẫn đến cải thiện triệu chứng trào ngược ở nhiều phụ nữ.
- Không phải lúc nào cũng khỏi hoàn toàn: Tuy nhiên, một số phụ nữ có thể tiếp tục gặp phải triệu chứng trào ngược sau khi sinh, đặc biệt nếu họ có các yếu tố nguy cơ khác như béo phì hoặc có tiền sử GERD từ trước khi mang thai.
5. Lời khuyên cho các phụ nữ mang thai để hạn chế trào ngược
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, tránh thức ăn có khả năng gây kích thích trào ngược.
- Uống nhiều nước: Giúp hỗ trợ tiêu hóa và giữ cho cơ thể đủ nước, nhưng nên uống nhiều lần trong ngày và tránh uống nhiều nước cùng lúc với bữa ăn.
- Điều chỉnh tư thế ngủ: Nằm nghiêng về bên trái khi ngủ có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế trào ngược.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Thường xuyên vận động nhẹ nhàng, chẳng hạn như đi bộ, có thể giúp cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ trào ngược.
- Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ trào ngược, do đó hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng thông qua yoga, thiền hoặc các hoạt động thư giãn khác.
Kết hợp những biện pháp trên có thể giúp phụ nữ mang thai kiểm soát và giảm thiểu triệu chứng trào ngược, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
