1. Định nghĩa béo phì và chỉ số BMI trong thai kỳ
Béo phì là một tình trạng rối loạn chuyển hóa, được định nghĩa là sự tích tụ quá mức và bất thường lượng mỡ trong cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Chỉ số khối cơ thể (BMI) là thước đo được sử dụng phổ biến nhất để xác định béo phì.
Phụ nữ mang thai có những biến đổi sinh lý và nhu cầu dinh dưỡng tăng lên, nhưng điều này không có nghĩa là việc tăng cân không kiểm soát là hợp lý. Nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ mang thai béo phì (BMI ≥ 30) có nguy cơ cao đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.
Một nghiên cứu của Centers For Disease Control and Prevention (CDC) năm 2020 cho biết, gần 50% phụ nữ mang thai tại mỹ bị thừa cân hoặc béo phì. Tình trạng này trở thành yếu tố nguy cơ chính đối với nhiều vấn đề sức khỏe trong thai kỳ.
2. Tác động của béo phì đến phụ nữ mang thai và thai nhi
Béo phì ở phụ nữ mang thai có thể gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, không chỉ với mẹ mà còn với sự phát triển của thai nhi.
2.1. Tác động đến mẹ
- Tiền sản giật: Tiền sản giật là tình trạng tăng huyết áp và tổn thương cơ quan, thường xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Theo American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc tiền sản giật cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ có cân nặng bình thường. Một nghiên cứu khác công bố trên tạp chí hypertension năm 2018 chỉ ra rằng, tiền sản giật xuất hiện ở 10-15% phụ nữ béo phì.
- Đái tháo đường thai kỳ: Béo phì làm gia tăng đáng kể nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ (GDM), một rối loạn chuyển hóa thường xảy ra trong thai kỳ. Một nghiên cứu từ The New England Journal of Medicine năm 2016 cho thấy, phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc gdm cao gấp 6 lần so với phụ nữ không béo phì. Gdm có thể dẫn đến các biến chứng cho cả mẹ và con, bao gồm sinh con quá to, nguy cơ sinh mổ và khả năng phát triển bệnh đái tháo đường type 2 sau sinh.
- Tăng huyết áp thai kỳ: Theo nghiên cứu từ American Heart Association (AHA), phụ nữ mang thai béo phì có nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ cao hơn 50% so với phụ nữ có cân nặng bình thường. Điều này làm gia tăng nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và thai nhi, bao gồm sinh non, tổn thương thận và gan.
- Khó sinh và sinh mổ: Béo phì làm tăng nguy cơ sinh khó và cần can thiệp sinh mổ. Một nghiên cứu từ Cochrane Database of Systematic Reviews năm 2017 cho biết, tỷ lệ sinh mổ ở phụ nữ béo phì cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ có cân nặng bình thường, và sinh mổ làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng hậu sản, chậm hồi phục và biến chứng về lâu dài.
2.2. Tác động đến thai nhi
- Thai to (macrosomia): Phụ nữ béo phì có xu hướng sinh con với trọng lượng lớn hơn bình thường. Theo nghiên cứu từ tạp chí Jama Pediatrics năm 2019, trẻ sơ sinh có mẹ béo phì có nguy cơ sinh ra với tình trạng thai to (≥ 4,000g) cao hơn 25-30% so với trẻ sơ sinh có mẹ không béo phì. Thai to có thể dẫn đến khó sinh tự nhiên, nguy cơ chấn thương trong quá trình sinh nở, và thậm chí phải can thiệp sinh mổ.
- Dị tật bẩm sinh: Nghiên cứu đăng trên BMJ năm 2019 cho biết, phụ nữ mang thai béo phì có nguy cơ sinh con bị dị tật bẩm sinh cao hơn 23-40%, đặc biệt là các dị tật về tim, hệ thần kinh và tứ chi.
- Sinh non: Béo phì cũng làm tăng nguy cơ sinh non, theo nghiên cứu từ American Journal of Obstetrics and Gynecology năm 2017, phụ nữ béo phì có nguy cơ sinh non (trước 37 tuần) cao hơn 15-20% so với phụ nữ bình thường.
3. Tầm quan trọng của quản lý cân nặng trong thai kỳ
Quản lý cân nặng không chỉ quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng thai kỳ, mà còn giúp phụ nữ duy trì sức khỏe lâu dài. Harvard t.h. Chan school of Public Health đã công bố một nghiên cứu năm 2020, chỉ ra rằng việc duy trì hoặc giảm cân an toàn trước khi mang thai có thể giảm nguy cơ biến chứng thai kỳ lên tới 40%. Điều này đặc biệt quan trọng với những phụ nữ có tiền sử béo phì hoặc gặp khó khăn trong việc quản lý cân nặng.
Các lợi ích chính của việc kiểm soát cân nặng:
- Giảm nguy cơ tiền sản giật và đái tháo đường thai kỳ.
- Tăng cơ hội sinh tự nhiên và giảm nguy cơ sinh mổ.
- Đảm bảo sự phát triển toàn diện của thai nhi: Một nghiên cứu của who chỉ ra rằng, phụ nữ kiểm soát cân nặng tốt có tỷ lệ sinh con khỏe mạnh cao hơn 20-30% so với những người không quản lý cân nặng.
- Giảm nguy cơ phát triển các bệnh mạn tính sau sinh như đái tháo đường type 2 và bệnh tim mạch.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
