Sau khi thực hiện phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, chế độ ăn uống đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình hồi phục và đảm bảo thành công của phẫu thuật giảm cân. Bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn uống nghiêm ngặt để giúp dạ dày hồi phục và thích nghi với sự thay đổi về kích thước. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về những giai đoạn ăn uống mà bệnh nhân nên tuân thủ sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày.
1. Giai đoạn đầu tiên: Chế độ ăn lỏng (1-2 tuần đầu sau phẫu thuật)
Trong giai đoạn này, dạ dày của bệnh nhân rất nhạy cảm sau phẫu thuật. Vì vậy, bệnh nhân chỉ nên tiêu thụ các loại thức ăn lỏng để giảm áp lực lên dạ dày và giúp vết khâu hồi phục tốt hơn.
Loại thực phẩm được phép tiêu thụ:
- Nước lọc.
- Nước dùng trong từ súp hoặc cháo loãng.
- Nước ép trái cây không đường (nên pha loãng).
- Trà thảo mộc không caffeine.
- Nước ép từ rau củ (nên pha loãng).
- Sữa tách béo hoặc sữa không đường (nếu không gây khó chịu).
Lượng tiêu thụ: Bệnh nhân nên uống từng ngụm nhỏ, chia làm nhiều lần trong ngày để không gây áp lực lên dạ dày. Việc uống quá nhanh hoặc quá nhiều có thể gây khó chịu, thậm chí là buồn nôn.
2. Giai đoạn thứ hai: Chế độ ăn đặc sệt và mềm (tuần 3-4 sau phẫu thuật)
Sau khoảng 2 tuần, khi dạ dày bắt đầu hồi phục và vết khâu đã lành tốt, bệnh nhân có thể bắt đầu tiêu thụ các loại thực phẩm đặc sệt và mềm. Tuy nhiên, lượng thức ăn vẫn cần được kiểm soát chặt chẽ và tránh các loại thức ăn gây kích thích dạ dày.
Loại thực phẩm được phép tiêu thụ:
- Súp đặc, súp kem (không quá nhiều dầu mỡ).
- Cháo nhuyễn, bột yến mạch mềm.
- Sữa chua không đường.
- Khoai tây nghiền hoặc cà rốt nghiền.
- Trứng luộc mềm hoặc trứng hấp.
- Thịt gà hoặc cá nghiền nát (không xương, không da).
Lượng tiêu thụ: Bệnh nhân nên bắt đầu với những khẩu phần nhỏ (khoảng ¼ cốc thức ăn mỗi lần) và ăn chậm, nhai kỹ để tránh gây căng dạ dày.
3. Giai đoạn thứ ba: Chế độ ăn mềm và dần trở lại ăn uống bình thường (từ tuần thứ 5-6)
Trong giai đoạn này, dạ dày đã hồi phục khá tốt và bệnh nhân có thể bắt đầu thử những loại thực phẩm mềm hơn, nhưng vẫn cần tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và hạn chế những thực phẩm nhiều chất béo, đường và muối.
Loại thực phẩm được phép tiêu thụ:
- Các loại thịt nạc như gà, cá (hấp, luộc, nướng).
- Rau củ luộc hoặc hấp (cắt nhỏ, mềm).
- Trái cây mềm như chuối, đu đủ, dưa hấu.
- Cơm mềm hoặc mì sợi (nấu mềm).
- Phô mai ít béo, sữa chua không đường.
Thực phẩm cần tránh:
- Thực phẩm chứa nhiều chất béo, dầu mỡ.
- Đồ uống có gas, có cồn.
- Thực phẩm chiên, rán hoặc quá ngọt.
- Đồ ăn cay, gia vị nặng hoặc có nhiều muối.
4. Giai đoạn thứ tư: Chế độ ăn uống lâu dài
Sau khoảng 2-3 tháng, bệnh nhân có thể dần trở lại chế độ ăn uống gần như bình thường, nhưng cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng để duy trì kết quả giảm cân. Lúc này, dạ dày đã hồi phục hoàn toàn, nhưng vì kích thước dạ dày đã nhỏ hơn nhiều so với trước, bệnh nhân cần duy trì những nguyên tắc ăn uống để đảm bảo duy trì cân nặng hợp lý và tránh các biến chứng sau phẫu thuật.
Nguyên tắc ăn uống lâu dài:
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày (4-6 bữa), mỗi bữa ăn một lượng nhỏ thức ăn để tránh quá tải dạ dày.
- Ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi, và ngũ cốc nguyên cám.
- Tăng cường các nguồn protein từ thịt nạc, cá, trứng, sữa chua, và các loại hạt.
- Hạn chế đường, thực phẩm chế biến sẵn và chất béo bão hòa.
- Uống đủ nước mỗi ngày, nhưng không uống nước trong bữa ăn để tránh làm căng dạ dày.
5. Những lưu ý quan trọng về chế độ ăn sau phẫu thuật
- Chậm rãi và nhai kỹ: Vì dạ dày đã nhỏ lại, bệnh nhân cần ăn chậm và nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt. Điều này giúp dạ dày tiêu hóa tốt hơn và ngăn ngừa cảm giác khó chịu hoặc buồn nôn.
- Không ăn quá nhiều: Dạ dày sau phẫu thuật có dung tích nhỏ, nên việc ăn quá nhiều có thể gây căng tức và khó chịu. Bệnh nhân cần lắng nghe cơ thể và dừng ăn ngay khi cảm thấy no.
- Tránh uống nước trong bữa ăn: Uống nước trong bữa ăn có thể làm dạ dày giãn ra, gây khó tiêu và khiến bệnh nhân cảm thấy no quá nhanh.
Kết luận
Chế độ ăn uống sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày được chia thành nhiều giai đoạn để đảm bảo sự hồi phục tốt nhất cho dạ dày và giúp bệnh nhân thích nghi với sự thay đổi về thể tích dạ dày. Từ việc bắt đầu với thức ăn lỏng trong những tuần đầu tiên đến dần trở lại chế độ ăn uống bình thường sau vài tháng, bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn của bác sĩ. Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học sau phẫu thuật không chỉ giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng mà còn đảm bảo thành công lâu dài trong việc giảm cân.
Tài liệu tham khảo:
"Postoperative Dietary Guidelines in Bariatric Surgery," Obesity Surgery Journal, 2022.
"Nutritional Support After Gastric Sleeve Surgery," Journal of Bariatric Medicine, 2021.
"Dietary Phases After Bariatric Surgery," American Journal of Clinical Nutrition, 2021.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
