Có một số nguyên nhân khiến cho việc giảm cân bằng thay đổi lối sống thường không bền vững và dễ tái phát tăng cân trở lại sau 6 tháng. Dưới đây là những lý do chính:
1. Sự thích nghi của cơ thể (Metabolic Adaptation)
Khi bạn giảm cân, cơ thể sẽ điều chỉnh tốc độ trao đổi chất để tiết kiệm năng lượng. Điều này có nghĩa là bạn sẽ đốt cháy ít calo hơn ngay cả khi hoạt động thể chất giống nhau, làm cho việc tiếp tục giảm cân trở nên khó khăn hơn.
Khi tốc độ trao đổi chất giảm, lượng calo tiêu thụ cần giảm để duy trì cân nặng mới, nhưng nhiều người không điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp với sự thay đổi này.
2. Khó khăn trong việc duy trì sự tuân thủ lâu dài
- Thói quen cũ dễ quay trở lại: Nhiều người có xu hướng quay lại thói quen ăn uống và lối sống cũ sau khi đã giảm cân. Điều này có thể do thiếu kế hoạch dài hạn hoặc không có sự hỗ trợ liên tục.
- Thiếu động lực: Sau khi đạt được mục tiêu giảm cân, động lực có thể giảm dần, dẫn đến việc bỏ qua các thói quen lành mạnh như tập luyện thường xuyên và ăn uống cân đối.
- Sự cám dỗ từ môi trường: Môi trường sống có thể đầy rẫy các cám dỗ về thực phẩm không lành mạnh, và việc chống lại chúng đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiểm soát bản thân, điều mà nhiều người khó duy trì lâu dài.
3. Thiếu hỗ trợ và theo dõi sau quá trình giảm cân
- Thiếu hỗ trợ từ chuyên gia: Việc duy trì cân nặng mới thường yêu cầu hỗ trợ liên tục từ chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ, hoặc cố vấn tâm lý. Nếu thiếu đi sự hỗ trợ này, người giảm cân dễ dàng mất kiểm soát và quay lại với các thói quen cũ.
- Thiếu hệ thống theo dõi: Không có hệ thống theo dõi cân nặng, lượng calo nạp vào và tiêu hao, dẫn đến việc không nhận ra khi cân nặng bắt đầu tăng trở lại.
4. Thay đổi lối sống không thực sự bền vững
- Chế độ ăn uống cực đoan hoặc hạn chế quá mức: Một số người áp dụng các chế độ ăn kiêng quá khắc nghiệt hoặc không phù hợp với lối sống của họ. Khi chế độ ăn uống này kết thúc, họ dễ dàng quay lại với việc ăn uống không kiểm soát.
- Thiếu tính linh hoạt: Lối sống mới không linh hoạt để thích ứng với những thay đổi trong cuộc sống hàng ngày, như công việc, gia đình, và xã hội. Điều này dẫn đến việc dễ từ bỏ các thói quen mới khi gặp khó khăn.
5. Yếu tố tâm lý
- Cảm xúc và stress: Căng thẳng, lo lắng, và các yếu tố cảm xúc khác có thể dẫn đến ăn uống không kiểm soát, đặc biệt là ăn uống để giảm stress.
- Thiếu tự tin hoặc cảm giác thất bại: Nếu người giảm cân không đạt được mục tiêu nhanh chóng hoặc cảm thấy quá khó khăn, họ có thể mất tự tin và từ bỏ những nỗ lực thay đổi lối sống.
6. Cơ chế sinh học và di truyền
- Di truyền học: Một số người có khuynh hướng di truyền dễ tăng cân trở lại sau khi giảm cân. Cơ thể họ có xu hướng giữ lại hoặc tích trữ mỡ nhanh hơn sau một giai đoạn giảm cân.
- Hormone: Hormone như ghrelin (hormone gây cảm giác đói) có thể tăng lên sau khi giảm cân, làm tăng cảm giác thèm ăn và khó kiểm soát lượng thức ăn tiêu thụ.
7. Thiếu kế hoạch duy trì cân nặng
- Không có chiến lược dài hạn: Nhiều chương trình giảm cân chỉ tập trung vào việc giảm cân ngắn hạn mà không cung cấp kế hoạch rõ ràng để duy trì cân nặng sau khi giảm.
- Không tập trung vào thay đổi thói quen bền vững: Nếu sự thay đổi lối sống không trở thành thói quen hằng ngày, việc duy trì cân nặng trở nên khó khăn.
Kết luận
Giảm cân bằng thay đổi lối sống có thể không bền vững nếu không có kế hoạch dài hạn, sự hỗ trợ liên tục, và khả năng thích ứng với các thay đổi trong cuộc sống. Để giảm cân bền vững, cần phải xây dựng một lối sống lành mạnh và thực tế, kết hợp với việc theo dõi thường xuyên và điều chỉnh khi cần thiết.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
