Tìm hiểu về rối loạn chuyển hóa axit béo chi tiết

Rối loạn chuyển hóa axit béo là tình trạng cơ thể không thể xử lý đúng cách các axit béo – nguồn năng lượng quan trọng cho tế bào và hoạt động của cơ thể. Tình trạng này thường gắn liền với các bệnh lý như béo phì, thừa cân và có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe.

Rối loạn chuyển hóa axit béo xảy ra khi cơ thể không có khả năng phân giải và sử dụng axit béo một cách hiệu quả. Quá trình chuyển hóa axit béo giúp sản xuất năng lượng cần thiết cho các hoạt động hàng ngày và duy trì sự cân bằng của các chất dinh dưỡng. Khi rối loạn này xảy ra, cơ thể sẽ không thể sử dụng axit béo và gây ra tích lũy chất béo trong các mô, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Di truyền học: Một số người có đột biến di truyền ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa axit béo.
Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo xấu và thiếu chất xơ có thể gây béo phì, làm gia tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa axit béo.
Béo phì và thừa cân: Những người thừa cân và béo phì gặp nhiều khó khăn trong việc xử lý chất béo. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 39% người trưởng thành trên toàn cầu đang ở trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì, khiến họ dễ mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa.
Lối sống ít vận động: Thiếu vận động làm giảm khả năng tiêu hao năng lượng và dẫn đến tích trữ axit béo, là yếu tố chính dẫn đến các rối loạn chuyển hóa ở người thừa cân và béo phì.

Nguy cơ bệnh tim mạch: Axit béo dư thừa làm tổn thương mạch máu, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) năm 2022 chỉ ra rằng những người béo phì và mắc rối loạn chuyển hóa axit béo có nguy cơ bệnh tim cao gấp đôi so với người có cân nặng bình thường.
Rối loạn lipid máu: Tình trạng không chuyển hóa được axit béo dẫn đến nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu tăng cao, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và các bệnh lý tim mạch khác.
Bệnh tiểu đường loại 2: Rối loạn chuyển hóa axit béo làm giảm khả năng sử dụng glucose, góp phần làm gia tăng nguy cơ tiểu đường loại 2. Nghiên cứu trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) cho thấy tỷ lệ người bị rối loạn chuyển hóa và mắc tiểu đường loại 2 tăng hơn 50% trong số những người béo phì.
>>> Xem thêm bài viết: Điều trị béo phì và những điều cần biết 

Điều trị rối loạn chuyển hóa axit béo thường liên quan đến việc thay đổi lối sống và, trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, các biện pháp y tế chuyên sâu như phẫu thuật giảm cân.

Ăn uống lành mạnh: Giảm thiểu tiêu thụ chất béo bão hòa, bổ sung nhiều chất xơ từ rau củ, ngũ cốc và trái cây.
Tăng cường vận động: Luyện tập thể dục đều đặn giúp cải thiện quá trình chuyển hóa chất béo, hỗ trợ giảm béo và ngăn ngừa thừa cân.

Trong các trường hợp béo phì nghiêm trọng, phẫu thuật thu nhỏ dạ dày đã chứng minh hiệu quả vượt trội. Phẫu thuật này không chỉ giúp giảm cân nhanh chóng mà còn cải thiện chức năng chuyển hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và tiểu đường.
Theo một nghiên cứu tại Đại học Harvard năm 2022, những người béo phì thực hiện phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày cho thấy mức cải thiện chuyển hóa axit béo tốt hơn 40% so với những người chỉ áp dụng chế độ ăn uống và tập luyện. Thêm vào đó, phẫu thuật giúp giảm trung bình 50-70% cân nặng dư thừa trong vòng 12-18 tháng, giảm nguy cơ bệnh tim và ổn định các chỉ số chuyển hóa lipid trong cơ thể.

Điều chỉnh khẩu phần: Ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng và ít chất béo, tránh đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn.
Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp ổn định đường huyết và hạn chế tích tụ mỡ thừa.
Lựa chọn phương pháp giảm cân phù hợp: Đối với những người bị béo phì nghiêm trọng, phẫu thuật giảm cân như phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày có thể là lựa chọn hữu hiệu, mang lại hiệu quả lâu dài và cải thiện chức năng chuyển hóa.
Việc hiểu và áp dụng các biện pháp điều trị rối loạn chuyển hóa axit béo là vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao như thừa cân và béo phì. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về tình trạng này và cách tiếp cận hiệu quả để bảo vệ sức khỏe lâu dài.