Đo pH thực quản 24 giờ là một xét nghiệm quan trọng để đánh giá mức độ nghiêm trọng và tần suất trào ngược axit dạ dày lên thực quản. Phương pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
1. Đo pH thực quản 24 giờ là phương pháp như thế nào?
Đo pH thực quản 24 giờ là một phương pháp chẩn đoán được sử dụng để theo dõi nồng độ acid trong thực quản suốt 24 giờ. Phương pháp này giúp xác định mức độ và tần suất trào ngược acid từ dạ dày lên thực quản, từ đó hỗ trợ chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
2. Mục đích của đo pH thực quản 24 giờ
- Chẩn đoán GERD: Xác định liệu bệnh nhân có bị trào ngược acid hay không, và mức độ nghiêm trọng của tình trạng trào ngược.
- Đánh giá mức độ nghiêm trọng của GERD: Phương pháp này cung cấp thông tin về tần suất và thời gian trào ngược, giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của GERD.
- Đánh giá hiệu quả điều trị: Đo pH thực quản 24 giờ có thể được thực hiện để đánh giá hiệu quả của các biện pháp điều trị GERD, như sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI).
- Xác định mối liên quan giữa triệu chứng và trào ngược: Phương pháp này giúp xác định xem các triệu chứng của bệnh nhân (như ợ nóng, đau ngực, ho mãn tính) có liên quan đến trào ngược acid hay không.
3. Quy trình thực hiện đo pH thực quản 24 giờ
Chuẩn bị bệnh nhân:
Bệnh nhân thường được yêu cầu ngừng sử dụng thuốc ức chế acid (như PPI) ít nhất 7 ngày trước khi thực hiện đo pH, trừ khi mục đích là đánh giá hiệu quả của thuốc.
Bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 4-6 giờ trước khi bắt đầu thủ thuật.
Đặt catheter hoặc viên cảm biến:
- Catheter: Một ống nhỏ, mềm (catheter) có chứa cảm biến pH được đưa qua mũi, xuống thực quản, và đặt ở vị trí khoảng 5 cm phía trên cơ thắt dưới thực quản (LES). Ống này được kết nối với một thiết bị ghi dữ liệu nhỏ mà bệnh nhân đeo bên ngoài cơ thể.
- Viên cảm biến Bravo: Đây là một thiết bị không dây được gắn vào niêm mạc thực quản thông qua nội soi. Viên cảm biến này sẽ truyền dữ liệu pH đến một thiết bị ghi nhận bên ngoài mà bệnh nhân đeo trên người.
Ghi nhận dữ liệu:
Bệnh nhân được yêu cầu sinh hoạt bình thường trong 24 giờ, ghi chép lại các hoạt động ăn uống, thời gian nằm xuống, và triệu chứng xuất hiện (như ợ nóng, đau ngực).
Thiết bị sẽ ghi lại mức độ acid trong thực quản suốt 24 giờ, bao gồm cả lúc bệnh nhân ăn uống, nằm ngủ, và các hoạt động khác.
Tháo catheter hoặc viên cảm biến:
Sau 24 giờ, thiết bị ghi nhận được thu hồi lại và dữ liệu được phân tích. Nếu sử dụng viên cảm biến Bravo, thiết bị này sẽ tự động rơi ra khỏi niêm mạc thực quản sau vài ngày và được đào thải ra ngoài qua đường tiêu hóa.
4. Cách đánh giá kết quả đo pH thực quản 24 giờ
- Chỉ số DeMeester: Đây là một chỉ số được tính toán từ dữ liệu đo pH thực quản 24 giờ, bao gồm số lần trào ngược, thời gian trào ngược, và tỉ lệ thời gian pH < 4 (mức acid). Chỉ số DeMeester > 14,7 thường được coi là dấu hiệu của GERD.
- Số lần trào ngược: Tần suất trào ngược acid (số lần pH < 4) trong ngày và ban đêm được ghi nhận và so sánh với giới hạn bình thường.
- Thời gian trào ngược: Thời gian mà pH trong thực quản duy trì dưới 4, cũng như tổng thời gian trào ngược trong 24 giờ, được đánh giá để xác định mức độ trào ngược.
- Tương quan triệu chứng: Phân tích tương quan giữa triệu chứng mà bệnh nhân ghi nhận (như ợ nóng) và các đợt trào ngược acid được ghi lại.
5. Cách thức điều trị khi có kết quả pH thực quản
Dựa trên kết quả đo pH thực quản 24 giờ, các biện pháp điều trị có thể bao gồm:
Điều trị nội khoa:
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Nếu kết quả cho thấy có trào ngược acid, điều trị bằng PPI thường là liệu pháp đầu tay để giảm sản xuất acid và kiểm soát triệu chứng.
- Thuốc kháng acid và thuốc chẹn H2: Có thể được sử dụng kết hợp với PPI hoặc thay thế nếu bệnh nhân không dung nạp PPI.
- Thuốc prokinetic: Như metoclopramide có thể được sử dụng để tăng cường trương lực LES và giúp tăng tốc độ làm rỗng dạ dày, giảm nguy cơ trào ngược.
Điều trị phẫu thuật:
- Phẫu thuật Fundoplication: Nếu bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc có kết quả pH thực quản 24 giờ cho thấy trào ngược nghiêm trọng, phẫu thuật này có thể được chỉ định để củng cố LES.
- Thủ thuật khác: Các thủ thuật nội soi như LINX (một vòng từ tính đặt quanh LES) cũng có thể được xem xét trong một số trường hợp.
Thay đổi lối sống:
- Chế độ ăn uống: Tránh các loại thực phẩm và đồ uống gây kích thích như rượu, caffeine, thức ăn nhiều chất béo, và đồ uống có gas.
- Giảm cân: Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên dạ dày và LES.
- Không nằm ngay sau khi ăn: Đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn trước khi nằm xuống.
- Nâng cao đầu giường: Nâng cao đầu giường khoảng 15-20 cm để giảm trào ngược vào ban đêm.
6. Lời khuyên của PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn
- Theo dõi triệu chứng: Nếu bạn có triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản dai dẳng, hãy thảo luận với bác sĩ về khả năng thực hiện đo pH thực quản 24 giờ để có chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị phù hợp.
- Tuân thủ điều trị: Dựa trên kết quả đo pH, hãy tuân thủ đúng liệu trình điều trị mà bác sĩ đề ra để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
- Chú ý đến lối sống: Kết hợp thay đổi lối sống với điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật có thể giúp bạn kiểm soát tốt hơn các triệu chứng trào ngược và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
