Viêm phúc mạc là tình trạng viêm nhiễm của lớp màng phúc mạc, bao phủ các cơ quan nội tạng trong khoang bụng. Đây là một tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng toàn thân (nhiễm khuẩn huyết), suy đa tạng, và tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu của viêm phúc mạc, các yếu tố nguy cơ, và phương pháp chẩn đoán chính xác.
1. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm phúc mạc
Viêm phúc mạc thường khởi phát đột ngột và có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:
- Đau bụng dữ dội: Đau bụng là triệu chứng chính và thường lan tỏa khắp bụng. Cơn đau có thể trở nên nghiêm trọng và liên tục, không giảm khi thay đổi tư thế.
- Bụng căng cứng: Viêm phúc mạc làm cho cơ bụng trở nên căng cứng, đôi khi cứng như "Bảng gỗ," Đặc biệt khi áp lực được đặt lên vùng bụng.
- Sốt cao và ớn lạnh: Sốt cao là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng, đi kèm với cảm giác ớn lạnh.
- Buồn nôn và nôn: Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn và có thể nôn mửa, đặc biệt nếu viêm phúc mạc gây ra do thủng ruột hoặc viêm ruột thừa.
- Mất cảm giác thèm ăn và không thể đi ngoài: Bệnh nhân có thể không muốn ăn và không thể đi đại tiện hoặc xì hơi, do ruột ngừng hoạt động.
- Huyết áp giảm: Khi nhiễm trùng lan rộng, huyết áp có thể giảm mạnh, dẫn đến tình trạng sốc (hạ huyết áp nghiêm trọng).
Các triệu chứng này có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và cần được xử lý kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
2. Các yếu tố nguy cơ gây viêm phúc mạc
Viêm phúc mạc có thể phát triển do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
- Thủng đường tiêu hóa: Thủng ổ loét dạ dày, tá tràng, hoặc ruột non do viêm nhiễm hoặc chấn thương là nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm phúc mạc.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng từ các cơ quan khác như ruột thừa, túi mật, hoặc đường tiết niệu có thể lan sang khoang bụng và gây ra viêm phúc mạc.
- Bệnh lý viêm: Bệnh viêm ruột mãn tính như bệnh crohn hoặc viêm loét đại tràng cũng có thể gây ra tình trạng viêm lan rộng đến phúc mạc.
- Chấn thương bụng: Các chấn thương mạnh vào bụng do tai nạn hoặc phẫu thuật có thể gây rách các cơ quan nội tạng và dẫn đến viêm phúc mạc.
- Xơ gan và suy thận: Những người mắc bệnh xơ gan hoặc suy thận có nguy cơ bị viêm phúc mạc do dịch tiết trong khoang bụng dễ bị nhiễm trùng.
3. Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm phúc mạc
Chẩn đoán viêm phúc mạc cần được thực hiện khẩn cấp để có thể can thiệp y tế kịp thời. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra bụng của người bệnh để xác định dấu hiệu căng cứng bụng, đau dữ dội khi ấn, và các triệu chứng toàn thân như sốt và hạ huyết áp.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm công thức máu giúp phát hiện tình trạng bạch cầu tăng cao, dấu hiệu của nhiễm trùng toàn thân. Ngoài ra, các xét nghiệm chức năng gan, thận và điện giải cũng giúp đánh giá mức độ tổn thương cơ thể.
- Chọc dò dịch màng bụng (paracentesis): Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện chọc dò dịch từ khoang bụng để phân tích dịch tìm vi khuẩn hoặc các dấu hiệu của nhiễm trùng.
- Chụp x-quang bụng: X-quang có thể phát hiện khí tự do trong khoang bụng, dấu hiệu của thủng các cơ quan tiêu hóa, một nguyên nhân phổ biến gây viêm phúc mạc.
- Chụp cắt lớp vi tính (ct scan): Ct scan giúp xác định vị trí nhiễm trùng, nguồn gốc của thủng hoặc các biến chứng khác như áp xe trong khoang bụng.
4. Phương pháp điều trị viêm phúc mạc
Viêm phúc mạc là tình trạng cấp cứu cần được điều trị khẩn cấp, thường bằng phẫu thuật và dùng kháng sinh. Các phương pháp điều trị bao gồm:
- Phẫu thuật: Trong trường hợp viêm phúc mạc do thủng các cơ quan tiêu hóa, phẫu thuật khẩn cấp là cần thiết để khâu lại lỗ thủng và làm sạch khoang bụng. Phẫu thuật cũng có thể được chỉ định để loại bỏ nguồn gốc nhiễm trùng, chẳng hạn như cắt ruột thừa hoặc túi mật bị viêm.
- Dùng kháng sinh: Kháng sinh đường tĩnh mạch sẽ được sử dụng để kiểm soát nhiễm trùng và ngăn chặn vi khuẩn lây lan. Điều trị bằng kháng sinh thường kéo dài sau phẫu thuật để đảm bảo nhiễm trùng không tái phát.
- Điều trị hỗ trợ: Trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được truyền dịch để bù nước và duy trì huyết áp ổn định. Việc kiểm soát cơn đau và các vấn đề khác như suy thận hoặc suy hô hấp cũng rất quan trọng.
5. Lợi ích của việc phát hiện và điều trị sớm viêm phúc mạc
Phát hiện và điều trị sớm bệnh viêm phúc mạc giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết, suy đa tạng, hoặc tử vong. Việc can thiệp kịp thời có thể giúp cải thiện tỷ lệ sống sót và giảm thiểu thời gian hồi phục cho người bệnh.
6. Kết luận
Viêm phúc mạc là tình trạng y tế khẩn cấp, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng đau bụng dữ dội, căng cứng bụng, buồn nôn, và sốt cao, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp cải thiện kết quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
