Ung thư dạ dày là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất trên thế giới. Theo báo cáo của GLOBOCAN 2020, ung thư dạ dày đứng thứ 5 về tỷ lệ mắc mới (1,09 triệu ca mới) và thứ 4 về tỷ lệ tử vong do ung thư với khoảng 769.000 ca tử vong mỗi năm.
Tầm quan trọng của việc xác định nguy cơ mắc ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư nguy hiểm, đặc biệt vì các triệu chứng ban đầu thường rất mơ hồ. Do đó, việc xác định đối tượng có nguy cơ cao là yếu tố rất quan trọng, giúp xác định những ai nên tầm soát sớm để phát hiện bệnh kịp thời. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), những người có nguy cơ cao nên thực hiện tầm soát định kỳ để tăng cơ hội phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm, khi cơ hội điều trị thành công cao hơn nhiều.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày
Tiền sử gia đình là một trong những yếu tố nguy cơ mạnh nhất liên quan đến ung thư dạ dày. Nghiên cứu cho thấy những người có người thân trực hệ (cha mẹ, anh chị em, hoặc con cái) từng mắc ung thư dạ dày có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-3 lần so với người không có tiền sử gia đình.
Một nghiên cứu tại Hàn Quốc vào năm 2018 cho thấy rằng khoảng 10-15% các ca ung thư dạ dày có yếu tố di truyền, tức là những người có tiền sử gia đình mắc bệnh cần tầm soát sớm hơn và định kỳ hơn .
Người nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)
Helicobacter pylori là loại vi khuẩn gây viêm loét dạ dày và là yếu tố nguy cơ chính gây ung thư dạ dày. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiễm H. pylori có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày lên từ 2 đến 6 lần. Vi khuẩn này thường tồn tại lâu dài trong dạ dày mà không gây triệu chứng rõ ràng, nhưng khi kết hợp với các yếu tố khác như chế độ ăn uống hoặc lối sống không lành mạnh, nó có thể dẫn đến sự phát triển của ung thư.
Nghiên cứu cho thấy có khoảng 50% dân số toàn cầu nhiễm H. pylori, trong đó phần lớn là ở các nước đang phát triển, nơi nguy cơ mắc ung thư dạ dày do nhiễm vi khuẩn này cao hơn .
Người có chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ung thư dạ dày. Những người thường xuyên tiêu thụ thực phẩm mặn, muối chua, hun khói, hoặc thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều nitrat và nitrit có nguy cơ cao hơn mắc ung thư dạ dày. Các chất bảo quản trong những thực phẩm này có thể chuyển hóa thành chất gây ung thư trong dạ dày.
Theo một nghiên cứu ở Nhật Bản, nơi có tỷ lệ tiêu thụ thực phẩm muối chua cao, nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp 2 lần so với các quốc gia có chế độ ăn ít muối hơn .
Ngược lại, những người ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E có nguy cơ thấp hơn.
Người hút thuốc lá hoặc uống rượu nhiều
Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ cao của ung thư dạ dày. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày lên tới 60% so với người không hút thuốc. Điều này là do các hóa chất độc hại trong thuốc lá gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm nhiễm mãn tính và cuối cùng có thể phát triển thành ung thư.
Tương tự, uống rượu quá mức cũng có liên quan đến nguy cơ ung thư dạ dày. Một nghiên cứu tại Nhật Bản đã chỉ ra rằng những người uống rượu nhiều có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn 30% so với những người không uống rượu hoặc uống ít .
Người có bệnh lý dạ dày mãn tính
Những người mắc các bệnh lý mãn tính như viêm loét dạ dày tá tràng, thiếu máu ác tính hoặc polyp dạ dày có nguy cơ cao hơn phát triển ung thư dạ dày. Đặc biệt, viêm loét kéo dài mà không được điều trị có thể dẫn đến biến đổi tế bào và hình thành khối u ác tính.
Một nghiên cứu từ Nhật Bản đã chỉ ra rằng những người có tiền sử viêm loét dạ dày mãn tính không điều trị đúng cách có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn 2-3 lần so với người không mắc bệnh.
Người lớn tuổi (trên 50 tuổi)
Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng. Ung thư dạ dày thường gặp hơn ở những người trên 50 tuổi, và nguy cơ tăng dần theo tuổi tác. Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, phần lớn các ca ung thư dạ dày được phát hiện ở những người từ 60 tuổi trở lên. Những người trên 50 tuổi, đặc biệt là nếu có yếu tố nguy cơ khác, nên tiến hành tầm soát ung thư định kỳ.
Tầm soát sớm ung thư dạ dày cho nhóm nguy cơ cao
Đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao, tầm soát định kỳ là điều cần thiết để phát hiện sớm ung thư dạ dày. Các phương pháp tầm soát bao gồm:
- Nội soi dạ dày: Phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm.
- Xét nghiệm vi khuẩn H. pylori: Xét nghiệm máu, phân, hoặc hơi thở có thể được sử dụng để phát hiện nhiễm H. pylori và từ đó điều trị sớm để giảm nguy cơ ung thư.
- Xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư: Dấu ấn sinh học như CA 72-4 và CEA có thể được xét nghiệm để hỗ trợ theo dõi tiến triển của bệnh.
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Nội soi Tiêu hóa Hoa Kỳ (ASGE), những người thuộc nhóm nguy cơ cao nên tiến hành nội soi dạ dày định kỳ mỗi 1-2 năm bắt đầu từ 40 tuổi.
Lời khuyên
Nếu bạn hoặc người thân thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày, điều quan trọng là phải tiến hành tầm soát sớm và định kỳ, ngay cả khi không có triệu chứng rõ ràng. Phát hiện sớm ung thư dạ dày không chỉ giúp tăng cơ hội điều trị thành công mà còn giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng, gây nguy hiểm cho tính mạng.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)