Tắc ruột là tình trạng tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ trong ruột non hoặc ruột già, khiến thức ăn, dịch tiêu hóa và khí không thể di chuyển qua ruột một cách bình thường. Tắc ruột có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột, viêm phúc mạc và nhiễm trùng toàn thân nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu của tắc ruột, các yếu tố nguy cơ, và phương pháp chẩn đoán hiệu quả.
1. Dấu hiệu nhận biết bệnh tắc ruột
Tắc ruột có thể biểu hiện với các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, phụ thuộc vào mức độ tắc nghẽn và vị trí của nó. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Đau bụng quặn từng cơn: Đây là triệu chứng điển hình của tắc ruột, với các cơn đau bụng quặn từng cơn do nhu động ruột cố gắng đẩy thức ăn qua chỗ tắc. Đau có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào của bụng, tùy thuộc vào vị trí của tắc nghẽn.
- Chướng bụng: Khi thức ăn và khí không thể di chuyển qua ruột, bụng sẽ phình to và có cảm giác căng tức.
- Buồn nôn và nôn: Khi tắc ruột làm cho thức ăn và dịch tiêu hóa không thể di chuyển, người bệnh có thể nôn mửa, đặc biệt nếu tắc ruột xảy ra ở ruột non.
- Táo bón hoặc tiêu chảy: Một số người bệnh có thể không đi ngoài được hoặc chỉ đi ngoài một lượng nhỏ phân lỏng, do tắc nghẽn một phần trong ruột.
- Không xì hơi: Mất khả năng xì hơi là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng cho thấy ruột đang bị tắc hoàn toàn.
Nếu các triệu chứng này kéo dài mà không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột hoặc viêm phúc mạc.
2. Các yếu tố nguy cơ gây tắc ruột
Tắc ruột có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:
- Dính ruột: Dính ruột là hiện tượng dải mô sẹo hình thành sau phẫu thuật bụng hoặc do viêm nhiễm. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc ruột.
- Thoát vị: Khi các mô hoặc ruột bị đẩy ra ngoài qua một điểm yếu trong thành bụng (thoát vị), nó có thể gây tắc nghẽn ruột.
- Khối u: Khối u trong ruột hoặc các cơ quan lân cận có thể chèn ép và gây tắc nghẽn ruột.
- Viêm nhiễm: Các bệnh lý viêm nhiễm mãn tính như bệnh crohn, viêm loét đại tràng có thể gây ra sưng viêm và tắc nghẽn.
- Lồng ruột: Đây là tình trạng một phần của ruột lồng vào một phần khác, thường gặp ở trẻ em nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.
3. Phương pháp chẩn đoán bệnh tắc ruột
Chẩn đoán tắc ruột cần được thực hiện sớm để tránh biến chứng nguy hiểm. Các phương pháp chẩn đoán phổ biến bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra bụng của người bệnh để xác định các dấu hiệu như chướng bụng, đau quặn từng cơn, và mất nhu động ruột. Nghe bụng để phát hiện âm thanh ruột bất thường cũng là một phần quan trọng trong việc chẩn đoán.
- Chụp x-quang bụng: X-quang bụng giúp bác sĩ quan sát hình ảnh của ruột và phát hiện các dấu hiệu tắc nghẽn như giãn nở ruột, mức khí-lỏng trong ruột.
- Chụp cắt lớp vi tính (ct scan): Ct scan là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác nhất, giúp xác định vị trí, mức độ và nguyên nhân của tắc ruột. Ct scan cũng giúp phát hiện các biến chứng như hoại tử hoặc thủng ruột.
- Siêu âm: Siêu âm bụng có thể hữu ích trong việc phát hiện lồng ruột, đặc biệt ở trẻ em, và cũng có thể giúp chẩn đoán tắc ruột ở người lớn.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm công thức máu có thể giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng, mất cân bằng điện giải, và các dấu hiệu suy thận do tắc ruột gây ra.
4. Phương pháp điều trị bệnh tắc ruột
Điều trị tắc ruột tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tắc nghẽn. Các phương pháp điều trị bao gồm:
- Điều trị bảo tồn: Trong một số trường hợp tắc ruột không hoàn toàn, bác sĩ có thể khuyến cáo điều trị bảo tồn, bao gồm nhịn ăn, truyền dịch qua đường tĩnh mạch để bổ sung nước và điện giải, và sử dụng ống thông mũi-dạ dày để hút dịch tiêu hóa dư thừa.
- Phẫu thuật: Đối với các trường hợp tắc ruột hoàn toàn, thoát vị nghẹt, hoặc có biến chứng như hoại tử ruột, phẫu thuật là phương pháp điều trị bắt buộc. Bác sĩ sẽ loại bỏ phần ruột bị tắc hoặc sửa chữa nguyên nhân gây tắc, chẳng hạn như cắt dính ruột hoặc loại bỏ khối u.
- Điều trị bằng thuốc: Trong trường hợp tắc ruột do viêm, như bệnh crohn, thuốc chống viêm hoặc thuốc ức chế miễn dịch có thể được sử dụng để kiểm soát tình trạng viêm và giảm triệu chứng.
5. Lợi ích của việc phát hiện và điều trị sớm tắc ruột
Phát hiện và điều trị sớm bệnh tắc ruột giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột, thủng ruột, hoặc viêm phúc mạc. Điều trị kịp thời có thể cứu sống người bệnh và cải thiện kết quả hồi phục.
6. Kết luận
Bệnh tắc ruột là tình trạng y tế nghiêm trọng, cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như đau bụng quặn từng cơn, chướng bụng, buồn nôn hoặc không thể đi ngoài, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và đảm bảo hồi phục tốt nhất.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
