Ung thư trực tràng là một dạng ung thư phổ biến trong nhóm các bệnh lý ung thư đường tiêu hóa, và việc phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, giống như nhiều loại ung thư khác, ung thư trực tràng thường không có dấu hiệu rõ rệt trong giai đoạn đầu, khiến cho việc chẩn đoán muộn trở thành vấn đề đáng lo ngại. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các triệu chứng sớm, yếu tố nguy cơ, và các phương pháp chẩn đoán ung thư trực tràng để phát hiện bệnh kịp thời.
1. Dấu Hiệu Sớm Của Ung Thư Trực Tràng
Ung thư trực tràng thường phát triển âm thầm và trong giai đoạn đầu có thể không gây ra triệu chứng đáng kể. Tuy nhiên, nếu
bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, hãy xem xét việc đi khám ngay:
- Máu trong phân: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất của ung thư trực tràng. Máu có thể lẫn trong phân, có màu đỏ tươi hoặc đen sẫm. Dù lượng máu có thể nhỏ, nhưng đây luôn là dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
- Thay đổi thói quen đại tiện: Đi ngoài ra phân lỏng, táo bón kéo dài hoặc cảm giác muốn đi ngoài nhưng không thể đi được có thể là dấu hiệu của sự cản trở trong trực tràng do khối u.
- Đau hoặc cảm giác chướng bụng: Bạn có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu ở bụng dưới, thậm chí là cảm giác áp lực hoặc căng chướng vùng hậu môn, đặc biệt là khi khối u lớn lên.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Nếu bạn giảm cân nhanh chóng mà không có thay đổi lớn trong chế độ ăn uống hoặc tập luyện, điều này có thể là dấu hiệu của ung thư đang tiến triển.
- Mệt mỏi kéo dài: Thiếu máu do mất máu từ khối u trực tràng có thể khiến bạn mệt mỏi, suy nhược.
Các triệu chứng này có thể không rõ ràng ở giai đoạn đầu nhưng nếu chúng xuất hiện kéo dài, bạn nên đi khám chuyên khoa để kiểm tra.
2. Các Yếu Tố Nguy Cơ Gây Ung Thư Trực Tràng
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư trực tràng. Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ giúp bạn có kế hoạch phòng ngừa và tầm soát bệnh sớm hơn:
- Tiền sử gia đình mắc ung thư đại-trực tràng: Nếu bạn có người thân trực tiếp mắc ung thư đại tràng hoặc trực tràng, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn.
- Bệnh viêm ruột mạn tính: Những người mắc bệnh viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn có nguy cơ phát triển ung thư trực tràng cao hơn so với những người không mắc bệnh này.
- Polyp trong trực tràng: Sự phát triển của polyp tiền ung thư, nếu không được loại bỏ kịp thời, có thể dẫn đến ung thư trực tràng.
- Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ và ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ ung thư trực tràng.
- Lối sống ít vận động và béo phì: Những người ít hoạt động thể chất và thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư trực tràng cao hơn.
Việc nhận biết những yếu tố nguy cơ này giúp bạn có các biện pháp phòng ngừa hợp lý, bao gồm thay đổi lối sống và thực hiện các xét nghiệm tầm soát định kỳ.
3. Phương Pháp Tầm Soát Và Chẩn Đoán Ung Thư Trực Tràng
Tầm soát ung thư trực tràng là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu. Các phương pháp tầm soát và chẩn đoán bao gồm:
- Nội soi trực tràng: Nội soi trực tràng là phương pháp quan trọng giúp bác sĩ nhìn rõ cấu trúc bên trong trực tràng và phát hiện các bất thường, bao gồm polyp hoặc khối u. Nếu phát hiện tổn thương nghi ngờ, sinh thiết sẽ được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện của tế bào ung thư.
- Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT, FIT): Đây là xét nghiệm để phát hiện máu vi thể trong phân, một dấu hiệu có thể cho thấy ung thư trực tràng. Dù xét nghiệm này không thể xác định chính xác vị trí của khối u, nhưng nó là bước đầu tiên trong quá trình tầm soát.
- Chụp CT và MRI: Nếu có nghi ngờ ung thư trực tràng, chụp CT hoặc MRI có thể được thực hiện để kiểm tra mức độ lan rộng của khối u và đánh giá xem khối u đã di căn hay chưa.
- Xét nghiệm di truyền: Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc bệnh, xét nghiệm di truyền có thể giúp xác định xem bạn có mang gen đột biến liên quan đến ung thư trực tràng hay không.
4. Lợi Ích Của Việc Tầm Soát Ung Thư Trực Tràng
Việc thực hiện tầm soát định kỳ giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi cơ hội điều trị thành công là cao nhất. Các phương pháp tầm soát, như nội soi đại tràng, có thể phát hiện và loại bỏ các polyp trước khi chúng trở thành ung thư.
Hầu hết các tổ chức y tế khuyến cáo bắt đầu tầm soát từ tuổi 45 đối với những người có nguy cơ bình thường, và từ 40 tuổi hoặc sớm hơn đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc các yếu tố nguy cơ khác.
5. Hành Động Ngay Khi Có Dấu Hiệu Cảnh Báo
Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào kể trên hoặc thuộc nhóm có nguy cơ cao, bạn nên hành động ngay lập tức bằng các bước sau:
- Thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa: Đặt lịch khám ngay để được kiểm tra và tư vấn kịp thời từ các bác sĩ chuyên khoa.
- Thực hiện nội soi trực tràng: Phương pháp này sẽ giúp xác định chính xác có bất kỳ khối u hoặc polyp nào cần can thiệp hay không.
- Theo dõi thường xuyên: Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao hoặc đã phát hiện polyp, việc theo dõi và tầm soát định kỳ là vô cùng quan trọng.
6. Kết Luận
Phát hiện sớm bệnh ung thư trực tràng có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng và tăng cơ hội hồi phục. Nếu bạn gặp phải các dấu hiệu bất thường hoặc nằm trong nhóm nguy cơ cao, việc tầm soát và chẩn đoán sớm là điều quan trọng. Đừng chủ quan với sức khỏe của mình, hãy thực hiện tầm soát ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
