1. Tổng quan về phẫu thuật cắt ruột thừa
Phẫu thuật cắt ruột thừa là một trong những quy trình ngoại khoa phổ biến nhất để điều trị viêm ruột thừa cấp tính. Sau khi phẫu thuật, việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng và giảm nguy cơ biến chứng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về chăm sóc bệnh nhân sau mổ, bao gồm chế độ ăn uống và vận động.
2. Theo dõi vết mổ
- Giữ vết mổ sạch sẽ: Bệnh nhân cần giữ vết mổ sạch và khô. Thay băng theo chỉ định của bác sĩ, và hạn chế để vết mổ tiếp xúc với nước trong những ngày đầu.
- Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng: Theo dõi các dấu hiệu như đỏ, sưng, nóng, đau tăng dần hoặc chảy mủ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào, hãy thông báo ngay cho bác sĩ.
- Giảm đau và sưng: Một số cảm giác đau và sưng là bình thường, nhưng nếu đau không giảm khi dùng thuốc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
3. Chế độ ăn uống sau mổ cắt ruột thừa
Giai đoạn 1: Ngay sau phẫu thuật (1-2 ngày đầu)
- Nên ăn gì: Trong những ngày đầu tiên, bệnh nhân nên bắt đầu với nước lọc, nước canh, nước trái cây không đường, cháo loãng và súp. Thực phẩm dễ tiêu sẽ giúp cơ thể hồi phục tốt hơn.
- Không nên ăn gì: Tránh các thực phẩm đặc, khó tiêu, nhiều dầu mỡ, và các món ăn giàu chất xơ trong giai đoạn này để tránh gây khó chịu cho hệ tiêu hóa.
Giai đoạn 2: Sau phẫu thuật từ 3 đến 7 ngày
- Nên ăn gì: Khi cơ thể dần hồi phục, bệnh nhân có thể ăn các món mềm như cháo đặc, cơm mềm, bánh mì trắng, và thịt cá hấp hoặc luộc. Sữa chua không đường cũng giúp hỗ trợ tiêu hóa.
- Thêm dinh dưỡng: Nên bổ sung thêm các loại rau củ luộc mềm như cà rốt, bí đỏ, khoai tây, nhưng tránh ăn rau sống hoặc rau nhiều chất xơ vì có thể gây đầy bụng.
- Uống đủ nước: Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, chia nhỏ lượng nước uống trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
Giai đoạn 3: Sau phẫu thuật từ 1 đến 4 tuần
- Ăn uống trở lại bình thường: Bệnh nhân có thể ăn uống bình thường, nhưng cần ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn quá no một lần. Điều này giúp hệ tiêu hóa làm việc nhẹ nhàng hơn.
- Bổ sung vitamin: Thêm các loại trái cây mềm như chuối, đu đủ và cam để cung cấp vitamin, giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Bổ sung thực phẩm giàu protein như trứng, cá hồi, thịt gà để hỗ trợ quá trình tái tạo mô.
- Tránh thực phẩm gây kích ứng: Tránh xa các thực phẩm cay, nhiều dầu mỡ, đồ uống có ga, và đồ uống có cồn. Những thực phẩm này có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa và kéo dài thời gian hồi phục.
4. Vận động sau mổ cắt ruột thừa 
Giai đoạn 1: Ngay sau phẫu thuật (1-2 ngày đầu)
- Nghỉ ngơi hoàn toàn: Bệnh nhân cần nghỉ ngơi tại giường và tránh di chuyển quá nhiều. Tuy nhiên, có thể bắt đầu cử động nhẹ nhàng tại giường để giảm nguy cơ cứng khớp.
- Vận động nhẹ nhàng: Nếu có thể, bệnh nhân nên đứng dậy và đi lại nhẹ nhàng trong phòng, có sự hỗ trợ của người thân. Điều này giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Giai đoạn 2: Sau phẫu thuật từ 3 đến 7 ngày
- Đi lại nhẹ nhàng: Bệnh nhân nên tăng dần số lần đi lại mỗi ngày, từ 5 đến 10 phút mỗi lần. Tránh các hoạt động gây áp lực lên vùng bụng, chẳng hạn như cúi gập người hoặc nâng vật nặng.
- Thay đổi tư thế thường xuyên: Không nên nằm hoặc ngồi quá lâu ở một tư thế. Thay đổi tư thế thường xuyên giúp tránh gây áp lực lên vùng bụng và tăng tốc độ lành vết mổ.
Giai đoạn 3: Sau phẫu thuật từ 2 đến 4 tuần
Tập thể dục nhẹ nhàng: Sau khoảng 2-3 tuần, bệnh nhân có thể bắt đầu các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ ngoài trời hoặc tập yoga cơ bản. Tuy nhiên, tránh các bài tập nặng đòi hỏi sức mạnh cơ bụng như nâng tạ hoặc chạy.
Lưu ý quan trọng: Không tham gia các hoạt động mạnh hoặc gây căng thẳng lên vùng bụng cho đến khi được bác sĩ cho phép (thường khoảng 4-6 tuần).
Giai đoạn phục hồi hoàn toàn (sau 4-6 tuần)
Quay lại sinh hoạt bình thường: Sau 4-6 tuần, bệnh nhân có thể quay trở lại các hoạt động hàng ngày như làm việc hoặc vận động thể chất. Tuy nhiên, cần lắng nghe cơ thể và không làm việc quá sức.
5. Theo dõi biến chứng sau mổ
- Dấu hiệu nguy hiểm: Nếu có các triệu chứng như sốt cao, khó thở, đau bụng dữ dội, hoặc không thể đi tiểu, cần thông báo cho bác sĩ ngay.
- Chăm sóc tâm lý: Bệnh nhân có thể gặp cảm giác lo lắng hoặc căng thẳng sau mổ. Các hoạt động thư giãn như yoga nhẹ, đọc sách hoặc thiền có thể giúp cải thiện tình trạng này.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
