Chế độ ăn uống là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư trực tràng. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society - ACS), việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ, ít thịt đỏ và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn có thể giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư trực tràng. Dưới đây là những nguyên tắc dinh dưỡng giúp bảo vệ sức khỏe trực tràng.
1. Tăng cường tiêu thụ chất xơ từ rau củ và ngũ cốc nguyên cám
Lợi ích:
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự vận hành trơn tru của hệ tiêu hóa, giúp loại bỏ chất thải nhanh chóng và hiệu quả. Theo nghiên cứu từ Journal of the American Medical Association (JAMA), chế độ ăn giàu chất xơ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, bao gồm ung thư trực tràng, bằng cách cải thiện nhu động ruột và giảm thời gian tiếp xúc của niêm mạc ruột với các chất độc hại.
Nguồn thực phẩm giàu chất xơ:
Rau xanh và củ quả: Cải bó xôi, bông cải xanh, cà rốt, khoai lang, bí đỏ.
Ngũ cốc nguyên cám: Gạo lứt, lúa mạch, yến mạch, bánh mì nguyên cám.
Lời khuyên thực tế:
Bổ sung ít nhất 25-30 gram chất xơ mỗi ngày từ các nguồn thực phẩm tươi tự nhiên.
Uống đủ nước để giúp hệ tiêu hóa hấp thụ chất xơ và hoạt động hiệu quả.
2. Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Nguy cơ:
Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn chứa nhiều chất bảo quản, nitrit và nitrat, có khả năng tạo ra các hợp chất gây ung thư như nitrosamine khi nấu ở nhiệt độ cao. Theo nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn thường xuyên có liên quan đến tăng nguy cơ mắc ung thư trực tràng.
Lời khuyên thực tế:
Giảm tiêu thụ thịt đỏ xuống dưới 500 gram mỗi tuần và thay thế bằng các nguồn protein lành mạnh như cá, thịt gia cầm, đậu và hạt.
Tránh tiêu thụ các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, giăm bông, thịt xông khói.
3. Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Lợi ích:
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do – những tác nhân gây tổn thương tế bào và thúc đẩy sự phát triển của ung thư. Theo nghiên cứu từ Mayo Clinic, chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa ung thư trực tràng thông qua việc giảm viêm nhiễm và bảo vệ niêm mạc ruột.
Nguồn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa:
Trái cây: Việt quất, dâu tây, cam, kiwi.
Rau xanh: Cải xoăn, bông cải xanh, rau diếp.
Lời khuyên thực tế:
Ăn ít nhất 5 phần rau và trái cây mỗi ngày để cung cấp đủ chất chống oxy hóa và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
Chọn các loại trái cây và rau củ có màu sắc tươi sáng và đa dạng, vì chúng chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất khác nhau.
4. Hạn chế tiêu thụ đồ ngọt và thực phẩm có đường
Nguy cơ:
Thực phẩm chứa nhiều đường tinh chế có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm và béo phì, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư trực tràng. Theo nghiên cứu từ National Cancer Institute (NCI), tiêu thụ nhiều đường làm gia tăng tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể, tạo điều kiện cho sự phát triển của các tế bào bất thường.
Lời khuyên thực tế:
Giảm lượng đồ ngọt như bánh kẹo, nước ngọt có ga và thực phẩm chứa nhiều đường.
Thay thế đường tinh chế bằng các nguồn đường tự nhiên như trái cây tươi và mật ong để giảm nguy cơ mắc bệnh.
5. Tăng cường bổ sung các axit béo omega-3
Lợi ích:
Axit béo omega-3 có tác dụng chống viêm, giúp ngăn ngừa tình trạng viêm mãn tính và bảo vệ hệ tiêu hóa. Theo nghiên cứu từ Harvard T.H. Chan School of Public Health, bổ sung omega-3 giúp giảm nguy cơ mắc ung thư trực tràng thông qua việc giảm thiểu các yếu tố viêm nhiễm gây tổn thương niêm mạc ruột.
Nguồn thực phẩm giàu omega-3:
Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá mòi.
Hạt và dầu: Hạt chia, hạt lanh, quả óc chó, dầu hạt cải.
Lời khuyên thực tế:
Bổ sung cá béo ít nhất 2 lần mỗi tuần để cung cấp đủ lượng omega-3 cho cơ thể.
Kết hợp các loại hạt giàu omega-3 vào chế độ ăn hàng ngày, chẳng hạn như thêm hạt chia vào sinh tố hoặc salad.
Kết luận
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc ung thư trực tràng. Tăng cường tiêu thụ chất xơ, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và omega-3, cùng với việc hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, thịt chế biến sẵn và đồ ngọt sẽ giúp bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và ngăn ngừa sự phát triển của ung thư. Kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh với lối sống năng động sẽ tăng cường hiệu quả phòng ngừa ung thư trực tràng.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
