Duy trì cân nặng lành mạnh không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư thực quản. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thừa cân và béo phì là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến ung thư thực quản, đặc biệt là ung thư biểu mô tuyến thực quản. Dưới đây là cách việc kiểm soát cân nặng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư thực quản và những biện pháp duy trì cân nặng lý tưởng để phòng ngừa bệnh.
1. Mối liên hệ giữa thừa cân, béo phì và ung thư thực quản
Nguy cơ:
Béo phì, đặc biệt là mỡ thừa ở vùng bụng, làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản do gia tăng áp lực trong khoang bụng, dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày-thực quản (GERD). GERD là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ra ung thư thực quản, đặc biệt là ung thư biểu mô tuyến. Theo nghiên cứu của National Cancer Institute (NCI), những người béo phì có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao gấp 2-3 lần so với người có cân nặng bình thường.
Thừa cân và béo phì còn làm tăng nguy cơ hình thành Barrett thực quản, một tình trạng tiền ung thư trong đó niêm mạc thực quản bị thay đổi, dẫn đến nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tuyến thực quản. Nghiên cứu của Journal of Gastroenterology (2019) chỉ ra rằng 10-15% những người bị GERD mạn tính có nguy cơ phát triển Barrett thực quản, và một phần trong số đó có thể tiến triển thành ung thư thực quản.
2. Cách duy trì cân nặng lành mạnh để giảm nguy cơ ung thư thực quản
Duy trì cân nặng lý tưởng không chỉ giúp giảm áp lực lên dạ dày và thực quản, ngăn ngừa GERD, mà còn giúp bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ phát triển nhiều loại bệnh ung thư khác. Dưới đây là các bước cần thiết để duy trì cân nặng lành mạnh và giảm nguy cơ ung thư thực quản:
2.1. Chế độ ăn uống cân bằng
Lợi ích:
Một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, ít chất béo bão hòa và calo rỗng có thể giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ ung thư thực quản. Theo nghiên cứu của American Institute for Cancer Research (AICR), chế độ ăn giàu chất xơ, rau xanh, trái cây và protein từ thực vật có tác dụng tốt trong việc kiểm soát cân nặng và phòng ngừa ung thư.
Lời khuyên:
Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, và trái cây. Chất xơ giúp tăng cảm giác no và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc GERD.
Giảm lượng calo từ các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và đường tinh chế như đồ ăn nhanh, bánh ngọt, và nước ngọt.
2.2. Tập thể dục thường xuyên
Lợi ích:
Tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp giảm cân mà còn giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính, bao gồm cả ung thư thực quản. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), việc thực hiện ít nhất 150 phút tập thể dục vừa phải hoặc 75 phút tập thể dục cường độ cao mỗi tuần có thể giúp duy trì cân nặng lý tưởng và ngăn ngừa bệnh tật.
Lời khuyên:
Tham gia các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc đạp xe ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Kết hợp các bài tập sức mạnh (như nâng tạ hoặc tập thể hình) để tăng cường cơ bắp và đốt cháy calo hiệu quả.
2.3. Giảm thiểu tiêu thụ thức uống có cồn và đồ uống có đường
Nguy cơ:
Rượu bia không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư thực quản mà còn góp phần làm tăng cân. Thức uống có đường như nước ngọt, nước tăng lực cũng chứa lượng calo rỗng cao, góp phần vào tăng cân nhanh chóng. Theo nghiên cứu của International Agency for Research on Cancer (IARC), rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư thực quản, đặc biệt khi kết hợp với thừa cân.
Lời khuyên:
Hạn chế tiêu thụ rượu bia và nước ngọt, thay vào đó hãy uống nước lọc, trà xanh hoặc nước ép trái cây tươi.
Nếu bạn uống rượu bia, nên tuân theo khuyến cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, không uống quá 2 ly mỗi ngày đối với nam và 1 ly đối với nữ.
2.4. Điều chỉnh khẩu phần ăn và kiểm soát lượng calo
Lợi ích:
Kiểm soát khẩu phần ăn và lượng calo tiêu thụ hàng ngày giúp ngăn ngừa tăng cân không kiểm soát, một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến béo phì và ung thư thực quản. Nghiên cứu của Mayo Clinic chỉ ra rằng việc ăn quá nhiều trong mỗi bữa ăn có thể làm tăng áp lực lên dạ dày và dẫn đến trào ngược dạ dày-thực quản, làm tổn thương niêm mạc thực quản.
Lời khuyên:
Chia nhỏ bữa ăn trong ngày thành 4-5 bữa nhỏ thay vì 3 bữa lớn để kiểm soát cảm giác no và giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
Theo dõi lượng calo tiêu thụ hàng ngày để đảm bảo không vượt quá nhu cầu calo của cơ thể.
3. Giảm nguy cơ trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) để ngăn ngừa ung thư thực quản
Thừa cân và béo phì làm tăng nguy cơ phát triển GERD, một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến ung thư thực quản. GERD xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc. Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Gastroenterology, khoảng 20% người trưởng thành bị GERD có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư thực quản nếu tình trạng này kéo dài mà không được kiểm soát.
Việc duy trì cân nặng lành mạnh giúp giảm áp lực lên dạ dày, ngăn ngừa GERD và từ đó giảm nguy cơ mắc ung thư thực quản. Những biện pháp như ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn và tránh ăn uống quá no đều là những cách hiệu quả để ngăn ngừa GERD.
Kết luận
Duy trì cân nặng lành mạnh là yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ ung thư thực quản. Việc thừa cân và béo phì không chỉ làm tăng áp lực lên dạ dày và thực quản, dẫn đến GERD, mà còn làm tăng nguy cơ phát triển Barrett thực quản và ung thư thực quản. Bằng cách thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, hạn chế rượu bia và kiểm soát khẩu phần ăn, bạn có thể bảo vệ sức khỏe thực quản và giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
