Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư thực quản. Một số loại thực phẩm và thói quen ăn uống có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản, trong khi đó, việc thay đổi chế độ ăn uống và lựa chọn thực phẩm hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm cần tránh và lý do tại sao chúng có thể làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
1. Thực phẩm nướng cháy và hun khói
Nguy cơ:
Thực phẩm được nướng cháy, đặc biệt là trên than hoặc lửa trực tiếp, và thực phẩm hun khói có thể chứa các chất gây ung thư như polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) và heterocyclic amines (HCAs). Các chất này được hình thành khi thực phẩm, đặc biệt là thịt, bị cháy xém do tiếp xúc với nhiệt độ cao. Theo một nghiên cứu của International Journal of Cancer, những người thường xuyên tiêu thụ thực phẩm nướng cháy có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn tới 50%.
Giải pháp:
Hạn chế nướng thực phẩm ở nhiệt độ cao và tránh để thức ăn bị cháy. Nếu bạn phải nướng, hãy lật đều thực phẩm và loại bỏ phần cháy trước khi ăn.
Chọn các phương pháp nấu ăn an toàn hơn như hấp, luộc, hoặc xào.
2. Thực phẩm chế biến sẵn và nhiều chất bảo quản
Nguy cơ:
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, giăm bông, và các loại thực phẩm đóng hộp thường chứa nhiều nitrat và nitrit, là các chất bảo quản có thể chuyển đổi thành nitrosamine, một chất gây ung thư. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêu thụ 50g thịt chế biến sẵn mỗi ngày làm tăng nguy cơ ung thư thực quản lên khoảng 18%.
Giải pháp:
Giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, thay thế bằng các nguồn protein lành mạnh như cá, đậu, thịt gà nạc và trứng.
Ưu tiên ăn thực phẩm tươi sống, chế biến tại nhà để tránh các hóa chất bảo quản có hại.
3. Thức ăn và đồ uống quá nóng
Nguy cơ:
Thói quen ăn hoặc uống đồ quá nóng, chẳng hạn như trà nóng, súp hoặc cháo, có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản. Tổn thương này, nếu lặp đi lặp lại nhiều lần, có thể dẫn đến viêm và tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Theo một nghiên cứu công bố trên International Journal of Cancer (2019), uống trà nóng trên 60°C có thể tăng nguy cơ ung thư thực quản lên đến 90% so với người uống ở nhiệt độ bình thường.
Giải pháp:
Chờ cho thức ăn và đồ uống nguội bớt trước khi tiêu thụ, đảm bảo nhiệt độ dưới 55°C để bảo vệ niêm mạc thực quản.
4. Thực phẩm chứa nhiều muối
Nguy cơ:
Thực phẩm có hàm lượng muối cao, bao gồm dưa muối, kim chi, hoặc các món mặn, có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, tạo điều kiện cho ung thư phát triển. Nghiên cứu của International Journal of Cancer (2020) chỉ ra rằng chế độ ăn giàu muối làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày và thực quản, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc hoặc nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori).
Giải pháp:
Hạn chế sử dụng muối trong nấu ăn và tránh tiêu thụ các loại thực phẩm muối chua, thực phẩm đóng hộp chứa nhiều natri.
Sử dụng gia vị tự nhiên như tỏi, gừng, rau thơm thay thế cho muối để tăng hương vị cho món ăn.
5. Rượu bia và đồ uống có cồn
Nguy cơ:
Rượu bia là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư thực quản. Uống quá nhiều rượu bia có thể gây kích thích niêm mạc thực quản, dẫn đến tổn thương tế bào và tăng nguy cơ phát triển khối u ác tính. Theo nghiên cứu của International Agency for Research on Cancer (IARC), người uống hơn 3 ly rượu mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn gấp 5 lần so với người không uống.
Giải pháp:
Hạn chế hoặc ngừng tiêu thụ rượu bia. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) khuyến cáo nam giới không nên uống quá 2 ly mỗi ngày và phụ nữ không nên uống quá 1 ly mỗi ngày để giảm thiểu nguy cơ ung thư.
Chọn các loại đồ uống thay thế lành mạnh như nước ép trái cây, trà xanh, hoặc nước lọc.
6. Đồ ăn nhanh và thực phẩm giàu chất béo bão hòa
Nguy cơ:
Thức ăn nhanh và các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa có thể gây béo phì, một trong những yếu tố nguy cơ của ung thư thực quản. Theo nghiên cứu của National Cancer Institute (NCI), những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao gấp 2 lần so với người có cân nặng bình thường. Chất béo bão hòa còn làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày-thực quản (GERD), từ đó tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản.
Giải pháp:
Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, và các món ăn chứa nhiều chất béo bão hòa.
Thay thế bằng các loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa tốt cho sức khỏe như dầu ô liu, quả bơ, hạt và cá hồi.
Kết luận
Việc tránh các loại thực phẩm và thói quen ăn uống không lành mạnh có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư thực quản. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có cồn, đồ nướng cháy và thực phẩm chứa nhiều muối là những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe thực quản. Ngoài ra, hãy duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, và các thực phẩm giàu chất xơ để bảo vệ niêm mạc thực quản và giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
