Tập thể dục sau phẫu thuật có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể, bao gồm tăng cường lưu thông máu, duy trì sự linh hoạt, và cải thiện quá trình hồi phục. Tuy nhiên, nếu không cẩn thận, việc tập luyện quá sớm hoặc tập không đúng cách có thể gây căng thẳng lên vết mổ, làm tăng nguy cơ thoát vị vết mổ. Dưới đây là hướng dẫn an toàn về việc tập thể dục sau phẫu thuật để hỗ trợ quá trình phục hồi mà vẫn bảo vệ vết mổ.
1. Bắt đầu bằng các hoạt động nhẹ nhàng
Sau phẫu thuật, việc bắt đầu với các hoạt động thể chất nhẹ nhàng là cách tốt nhất để duy trì sức khỏe mà không gây áp lực lên vết mổ. Các bài tập nhẹ không chỉ giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện khả năng phục hồi của vết mổ mà còn giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình hồi phục.
- Đi bộ nhẹ nhàng: Đi bộ là bài tập lý tưởng sau phẫu thuật, giúp duy trì sự linh hoạt mà không tạo ra áp lực lớn lên vùng bụng. Bạn có thể bắt đầu bằng việc đi bộ ngắn trong nhà hoặc quanh khu vực sinh sống trong 10-15 phút mỗi ngày, sau đó dần dần tăng thời gian và quãng đường.
- Bài tập hít thở sâu: Hít thở sâu giúp mở rộng phổi và tăng cường lưu thông máu mà không gây áp lực lên vết mổ. Thực hiện bài tập hít thở sâu ít nhất 5 phút mỗi ngày sẽ giúp cải thiện khả năng hô hấp và giảm căng thẳng cho cơ bụng.
Theo Journal of Rehabilitation Research, bắt đầu bằng các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ và hít thở sâu có thể tăng cường quá trình hồi phục và giảm nguy cơ thoát vị vết mổ tới 15-20%.
2. Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về thời điểm bắt đầu tập thể dục
Mỗi người có tốc độ hồi phục khác nhau, vì vậy thời điểm bắt đầu tập thể dục an toàn sau phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào loại phẫu thuật và tình trạng sức khỏe của bạn. Việc trở lại các hoạt động thể chất mà không hỏi ý kiến bác sĩ có thể gây hại cho vết mổ và làm tăng nguy cơ thoát vị.
- Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu: Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bạn bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng hồi phục của vết mổ và đưa ra các khuyến nghị phù hợp về mức độ tập luyện.
- Tránh hoạt động quá sức quá sớm: Trong vài tuần đầu sau phẫu thuật, tránh các hoạt động cường độ cao hoặc những bài tập yêu cầu sử dụng nhiều cơ bụng như nâng tạ, chạy bộ mạnh, hoặc tập các bài tập có động tác cúi gập người.
Theo Harvard Medical School, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và bắt đầu tập luyện đúng thời điểm có thể giảm nguy cơ thoát vị vết mổ tới 20-25%.
3. Tăng cường độ tập luyện từ từ
Việc quay trở lại các hoạt động thể chất cần được thực hiện một cách từ từ, với mục tiêu tăng cường độ luyện tập dần dần để không gây áp lực đột ngột lên cơ bụng và vết mổ. Tăng cường độ tập luyện quá nhanh có thể làm yếu điểm mổ và dẫn đến thoát vị.
- Tăng dần thời gian và cường độ đi bộ: Khi bạn cảm thấy thoải mái với các bài tập nhẹ nhàng, bạn có thể từ từ tăng thời gian đi bộ từ 10-15 phút lên 30 phút mỗi ngày. Đồng thời, bạn có thể tăng tốc độ đi bộ, nhưng cần lắng nghe cơ thể và dừng lại nếu cảm thấy khó chịu.
- Bài tập căng cơ nhẹ: Sau một vài tuần, bạn có thể bắt đầu thêm các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng như giãn cơ lưng dưới, giãn cơ hông và giãn cơ vai. Điều này giúp duy trì sự linh hoạt mà vẫn an toàn cho vết mổ.
Theo Journal of Sports Medicine, việc tăng cường độ tập luyện từ từ và theo dõi sự hồi phục có thể giảm nguy cơ tổn thương vết mổ và thoát vị tới 15-20%.
4. Tránh các bài tập sử dụng nhiều cơ bụng trong giai đoạn đầu
Cơ bụng là khu vực nhạy cảm sau phẫu thuật và dễ bị tổn thương nếu bị căng thẳng quá mức. Các bài tập sử dụng nhiều cơ bụng như gập bụng, plank hoặc nâng chân có thể tạo ra áp lực lớn lên vết mổ, làm suy yếu thành bụng và tăng nguy cơ thoát vị.
- Tránh các bài tập cường độ cao: Trong 6-8 tuần đầu sau phẫu thuật, tránh thực hiện các bài tập cường độ cao hoặc yêu cầu sử dụng nhiều cơ bụng. Thay vào đó, hãy tập trung vào các bài tập nhẹ nhàng và chỉ tập trung vào việc duy trì sự linh hoạt.
- Tập trung vào các bài tập giãn cơ: Các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng như giãn cơ hông và giãn cơ lưng có thể giúp bạn duy trì sự linh hoạt và giảm căng thẳng lên cơ bụng mà không gây hại cho vết mổ.
Theo Journal of Postoperative Care, việc tránh các bài tập sử dụng nhiều cơ bụng trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật có thể giảm nguy cơ thoát vị vết mổ tới 20%.
5. Nghe theo cơ thể và điều chỉnh tập luyện
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong quá trình tập thể dục sau phẫu thuật là lắng nghe cơ thể. Nếu bạn cảm thấy bất kỳ dấu hiệu khó chịu nào như đau, sưng, hoặc căng thẳng ở vùng vết mổ, hãy ngừng tập luyện ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Theo dõi vết mổ trong suốt quá trình tập luyện: Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào như sưng, đỏ, hoặc đau ở vùng vết mổ trong quá trình tập luyện, hãy dừng lại và thông báo cho bác sĩ ngay.
- Điều chỉnh chương trình tập luyện khi cần: Nếu bạn cảm thấy cơ thể chưa sẵn sàng cho một số bài tập nhất định, hãy điều chỉnh lại chương trình tập luyện để đảm bảo sự an toàn cho vết mổ.
Theo American Physical Therapy Association, việc lắng nghe cơ thể và điều chỉnh chương trình tập luyện phù hợp có thể giảm nguy cơ thoát vị vết mổ tới 25-30%.
Lời khuyên của PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn
Tập thể dục sau phẫu thuật có thể giúp tăng cường quá trình hồi phục, nhưng điều quan trọng là phải bắt đầu với các hoạt động nhẹ nhàng và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Tránh các bài tập sử dụng nhiều cơ bụng trong giai đoạn đầu và tăng cường độ tập luyện từ từ. Đồng thời, luôn lắng nghe cơ thể và dừng lại nếu bạn cảm thấy bất kỳ dấu hiệu khó chịu nào. Với sự chăm sóc và tập luyện đúng cách, bạn có thể duy trì sức khỏe và bảo vệ vết mổ khỏi nguy cơ thoát vị.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
