Ung thư thực quản thường phát triển từ các tổn thương niêm mạc do trào ngược acid, hút thuốc lá, và uống rượu bia.
1. Nguyên nhân gây ung thư thực quản
Ung thư thực quản phát triển từ các tế bào niêm mạc thực quản bị biến đổi bất thường. Có hai loại chính là ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tuyến. Các nguyên nhân chính gây ra ung thư thực quản bao gồm:
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Trào ngược acid dạ dày kéo dài có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây ra Barrett thực quản, một biến đổi tiền ung thư dẫn đến ung thư biểu mô tuyến thực quản.
- Hút thuốc lá và uống rượu: Hút thuốc lá và uống rượu bia nhiều là những nguyên nhân chính gây ung thư biểu mô tế bào vảy, do các chất độc hại trong khói thuốc và rượu gây tổn thương niêm mạc thực quản.
- Thiếu vitamin và vi chất: Thiếu vitamin A, C, và các chất chống oxy hóa có thể làm yếu niêm mạc thực quản, dẫn đến nguy cơ phát triển ung thư.
- Viêm thực quản kéo dài: Tình trạng viêm thực quản mạn tính do các bệnh lý như achalasia (bệnh co thắt tâm vị) làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
- Tiếp xúc với hóa chất và các chất kích thích: Những người thường xuyên tiếp xúc với chất hóa học, dung dịch kiềm hoặc chất gây kích thích thực quản có nguy cơ mắc ung thư cao hơn.
2. Yếu tố thuận lợi (yếu tố nguy cơ)
- Tuổi tác: Ung thư thực quản thường xảy ra ở người trên 50 tuổi, với tỷ lệ mắc bệnh tăng dần theo độ tuổi.
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao gấp đôi nữ giới, do thói quen hút thuốc và uống rượu nhiều hơn
- Tiền sử gia đình: Những người có người thân mắc ung thư thực quản hoặc các bệnh lý liên quan đến Barrett thực quản có nguy cơ cao hơn
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít rau củ quả tươi và chế độ ăn thiếu chất xơ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản. Ngoài ra, tiêu thụ nhiều thực phẩm nóng hoặc cay quá mức cũng có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản.
- Béo phì: Béo phì làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản, gây ra Barrett thực quản, một yếu tố tiền ung thư của ung thư biểu mô tuyến.
- Viêm thực quản Barrett: Đây là tình trạng biến đổi tiền ung thư do tác động của acid dạ dày lên thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tuyến.
- Nhiễm virus HPV: Human Papillomavirus (HPV) có liên quan đến một số trường hợp ung thư thực quản, đặc biệt là ung thư biểu mô tế bào vảy.
3. Cơ chế gây ung thư thực quản
Ung thư thực quản phát triển qua nhiều giai đoạn, từ các tổn thương nhỏ đến hình thành khối u ác tính:
- Trào ngược acid và viêm thực quản mạn tính: Khi acid dạ dày trào ngược vào thực quản, niêm mạc thực quản bị kích thích và tổn thương. Trào ngược kéo dài dẫn đến Barrett thực quản, trong đó các tế bào niêm mạc biến đổi thành dạng tế bào biểu mô tuyến tương tự như tế bào niêm mạc dạ dày. Đây là một trong những cơ chế chủ đạo gây ra ung thư biểu mô tuyến thực quản
- Đột biến gene: Các tổn thương niêm mạc do trào ngược hoặc các tác động từ bên ngoài như hút thuốc và rượu có thể dẫn đến đột biến gene. Các gene như p53 thường bị đột biến trong ung thư biểu mô tế bào vảy, trong khi ung thư biểu mô tuyến có liên quan đến các đột biến trong gene KRAS và CDKN2A
- Tăng sinh không kiểm soát tế bào: Khi các gene kiểm soát sự phân chia tế bào bị tổn thương, tế bào bắt đầu phân chia không kiểm soát, hình thành các khối u trong niêm mạc thực quản. Các tế bào ung thư có thể phát triển lan rộng và xâm lấn các mô lân cận.
- Tạo mạch máu mới: Giống như các loại ung thư khác, tế bào ung thư thực quản kích thích sự hình thành các mạch máu mới (angiogenesis) để nuôi dưỡng khối u. Điều này giúp khối u phát triển mạnh và tiếp tục lan rộng.
- Di căn: Các tế bào ung thư từ thực quản có thể xâm nhập vào hạch bạch huyết gần đó hoặc theo đường máu để di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể, như gan, phổi, và xương. Ung thư thực quản thường di căn sớm và khó điều trị.
Tóm tắt
Ung thư thực quản thường phát triển từ các tổn thương niêm mạc do trào ngược acid, hút thuốc lá, và uống rượu bia. Béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, và viêm thực quản mạn tính cũng là các yếu tố nguy cơ chính. Về cơ chế, ung thư thực quản bắt đầu từ các biến đổi trong niêm mạc thực quản, đặc biệt là Barrett thực quản trong trường hợp ung thư biểu mô tuyến. Đột biến gene, mất kiểm soát sự phân chia tế bào, và di căn là các cơ chế chính dẫn đến sự phát triển ác tính của ung thư thực quản. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời rất quan trọng để cải thiện tiên lượng bệnh.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ: