Béo phì và nguy cơ sỏi mật

• Tăng nồng độ cholesterol trong mật: Người béo phì thường có nồng độ cholesterol cao hơn trong mật, điều này làm tăng nguy cơ tạo sỏi mật cholesterol. Nghiên cứu chỉ ra rằng người có chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 30 có nguy cơ bị sỏi mật cao gấp 2-3 lần so với người có BMI trong khoảng bình thường (18.5-24.9).
• Giảm vận động của túi mật: Ở những người béo phì, túi mật thường không co bóp hiệu quả sau bữa ăn, dẫn đến tình trạng ứ đọng mật. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành sỏi.
• Mất cân bằng giữa các chất tạo sỏi: Béo phì thường đi kèm với những thay đổi trong thành phần các chất trong mật, bao gồm tăng cholesterol và giảm muối mật, từ đó tăng nguy cơ tạo sỏi
• Viêm và tổn thương tế bào: Mỡ thừa trong cơ thể dẫn đến tình trạng viêm mãn tính và stress oxy hóa, cả hai yếu tố này đều góp phần vào quá trình hình thành sỏi.

Số liệu nghiên cứu cụ thể

• Một nghiên cứu lớn tại Hoa Kỳ theo dõi hơn 13.000 phụ nữ trong vòng 24 năm đã phát hiện rằng phụ nữ có BMI ≥ 30 có nguy cơ phẫu thuật cắt túi mật cao hơn gấp 2 lần so với phụ nữ có BMI < 25.
• Một nghiên cứu tại Châu Âu với hơn 42.000 người tham gia cho thấy, với mỗi đơn vị tăng thêm của BMI, nguy cơ phát triển sỏi mật tăng lên khoảng 7%.
• Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng tỷ lệ sỏi mật ở người béo phì (BMI ≥ 30) là khoảng 30-40%, trong khi tỷ lệ này ở người có BMI bình thường chỉ khoảng 10-15%.

Lời khuyên để hạn chế nguy cơ sỏi mật cho người thừa cân béo phì

• Giảm cân an toàn và hợp lý: Giảm cân từ từ (khoảng 0.5-1 kg mỗi tuần) giúp giảm nguy cơ sỏi mật. Giảm cân quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Nên tiêu thụ một chế độ ăn ít cholesterol và chất béo bão hòa, tăng cường chất xơ từ rau quả, ngũ cốc nguyên hạt. Các loại chất béo lành mạnh như dầu ô liu và các axit béo omega-3 có thể giúp duy trì sức khỏe túi mật.
• Hoạt động thể chất thường xuyên: Duy trì hoạt động thể chất đều đặn không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện vận động của túi mật, từ đó giảm nguy cơ sỏi.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể luôn đủ nước giúp duy trì nồng độ các chất trong mật ở mức bình thường, ngăn ngừa sự lắng đọng và tạo sỏi.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Người thừa cân béo phì nên thăm khám bác sĩ định kỳ để được kiểm tra và tư vấn kịp thời về tình trạng sức khỏe túi mật và các biện pháp phòng ngừa.