Béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng cho nhiều bệnh lý, bao gồm nhồi máu cơ tim (MI). Mối liên hệ giữa béo phì và nguy cơ nhồi máu cơ tim đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu, cho thấy rằng chỉ số khối cơ thể (BMI) tăng có thể dẫn đến gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Mối liên quan giữa béo phì và nguy cơ nhồi máu cơ tim
Cơ Chế Liên Quan:
- Kháng Insulin và tăng đường huyết: Béo phì, đặc biệt là béo bụng, có liên quan đến kháng insulin, dẫn đến tăng nồng độ insulin trong máu và tăng đường huyết. Các yếu tố này có thể gây tổn thương cho các mạch máu và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của xơ vữa động mạch, một trong những nguyên nhân chính gây nhồi máu cơ tim.
- Tăng Lipid máu: Béo phì thường đi kèm với rối loạn lipid máu, bao gồm tăng cholesterol toàn phần, tăng LDL (cholesterol xấu), và giảm HDL (cholesterol tốt). Sự mất cân bằng này thúc đẩy sự tích tụ mảng bám trong động mạch và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Tăng huyết áp: Béo phì cũng liên quan đến tăng huyết áp, làm tăng áp lực lên thành động mạch, làm tổn thương và thúc đẩy xơ vữa động mạch, từ đó gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Số Liệu Nghiên Cứu:
Một nghiên cứu lớn trên tạp chí Lancet (2018) bao gồm hơn 500,000 người tham gia đã chỉ ra rằng nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 28% với mỗi 5 đơn vị tăng lên của BMI. Nghiên cứu này cũng cho thấy người béo phì có nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim cao hơn gần 2 lần so với người có cân nặng bình thường.
Theo nghiên cứu được công bố trên European Heart Journal (2020), béo phì có liên quan đến nguy cơ tử vong do nhồi máu cơ tim cao hơn khoảng 34% so với người không béo phì. Nghiên cứu này đã phân tích dữ liệu từ hơn 1.8 triệu người, cho thấy mối liên hệ mạnh mẽ giữa béo phì và các biến cố tim mạch nghiêm trọng.
Nghiên cứu Framingham Heart Study nổi tiếng đã cho thấy rằng người béo phì có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành (CAD), nguyên nhân chính của nhồi máu cơ tim, cao gấp 1.5 đến 2 lần so với người có cân nặng bình thường. Ngoài ra, nghiên cứu cũng ghi nhận rằng nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng theo thời gian với sự gia tăng chỉ số BMI.
Lời khuyên với người thừa cân, béo phì
Đối với những người thừa cân hoặc béo phì, việc giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim là điều cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích để giúp họ hạn chế nguy cơ này:
1. Kiểm soát cân nặng
Đặt mục tiêu giảm cân hợp lý: Một mục tiêu giảm cân ban đầu từ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe tim mạch. Ví dụ, nếu bạn nặng 90 kg, việc giảm từ 4.5 đến 9 kg đã có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể.
Kiểm soát lượng Calo tiêu thụ: Đảm bảo lượng calo nạp vào thấp hơn lượng calo tiêu hao hàng ngày. Điều này có thể đạt được bằng cách lựa chọn thực phẩm ít calo và tăng cường hoạt động thể chất.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh
Ưu tiên thực phẩm chứa chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại đậu. Chất xơ giúp cảm giác no lâu hơn và có thể làm giảm mức cholesterol.
Hạn chế chất béo bão hòa và Trans: Tránh các thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo trans, như thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, và bánh kẹo. Thay vào đó, chọn các chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, dầu cá, và quả hạch.
Giảm muối: Hạn chế lượng muối ăn vào để kiểm soát huyết áp. Mức khuyến nghị là dưới 2.300 mg muối mỗi ngày, hoặc thấp hơn nếu bạn có vấn đề về huyết áp.
3. Tập thể dục thường xuyên
- Hoạt động thể chất điều độ: Tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, đạp xe, hoặc bơi lội. Điều này không chỉ giúp giảm cân mà còn cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Tăng cường hoạt động hàng ngày: Cố gắng di chuyển nhiều hơn trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như leo cầu thang thay vì thang máy, đi bộ thay vì lái xe khi có thể.
4. Theo dõi và kiểm soát huyết áp và đường huyết
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra huyết áp, mức đường huyết, và mức cholesterol để theo dõi tình trạng sức khỏe tim mạch.
Dùng thuốc theo chỉ định: Nếu được bác sĩ chỉ định, tuân thủ điều trị bằng thuốc để kiểm soát huyết áp, cholesterol, hoặc đường huyết.
5. Giảm stress và ngủ đủ giấc
- Quản lý stress: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hoặc hít thở sâu để giảm căng thẳng, một yếu tố nguy cơ cho bệnh tim mạch.
- Ngủ đủ giấc: Cố gắng ngủ từ 7-9 giờ mỗi đêm để duy trì sức khỏe tổng quát và hỗ trợ quá trình giảm cân.
6. Không hút thuốc và hạn chế rượu bia
- Không hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim. Bỏ thuốc là một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm cho sức khỏe tim mạch.
- Hạn chế rượu bia: Uống rượu ở mức độ vừa phải, không quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và hai ly mỗi ngày đối với nam giới.
7. Tham gia chương trình hỗ trợ giảm cân
Hỗ Trợ Từ Chuyên Gia: Tham gia các chương trình giảm cân dưới sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp cho bạn hướng dẫn cụ thể và động lực để duy trì thói quen lành mạnh.
Kết Luận
Việc duy trì một lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để hạn chế nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người thừa cân hoặc béo phì. Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ nhưng quan trọng trong chế độ ăn uống, hoạt động thể chất, và thói quen hàng ngày, bạn có thể bảo vệ tim mạch và cải thiện chất lượng cuộc sống một cách đáng kể.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
