1. Sỏi túi mật có thể gây ung thư túi mật được không?
Có, sỏi túi mật là một yếu tố nguy cơ đã được xác định cho ung thư túi mật. Mặc dù không phải tất cả những người có sỏi túi mật sẽ phát triển ung thư túi mật, nhưng sự hiện diện lâu dài của sỏi trong túi mật có thể làm tăng nguy cơ này.
2. Cơ chế gây ung thư túi mật do sỏi túi mật
Cơ chế chính liên quan đến viêm mạn tính và kích thích lâu dài niêm mạc túi mật do sự hiện diện của sỏi:
- Kích thích và viêm mạn tính: Sỏi túi mật gây cọ sát và kích thích liên tục vào niêm mạc túi mật. Điều này có thể dẫn đến viêm mạn tính, dày lên của thành túi mật, và sự phát triển của mô sẹo.
- Đột biến tế bào: Viêm mạn tính kéo dài có thể gây tổn thương DNA và gây ra đột biến tế bào. Các tế bào niêm mạc túi mật bị tổn thương và đột biến có thể trở nên bất thường, phát triển không kiểm soát và dẫn đến ung thư.
- Môi trường thay đổi: Sự thay đổi trong môi trường hóa học của mật, chẳng hạn như tăng nồng độ muối mật và các chất độc khác, có thể làm tăng nguy cơ đột biến tế bào và ung thư.
3. Tỷ lệ biến chứng ung thư túi mật do sỏi túi mật
Tỷ lệ người mắc sỏi túi mật phát triển thành ung thư túi mật là tương đối thấp. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ này dao động từ 0.5% đến 3%. Tuy nhiên, nguy cơ này cao hơn rõ rệt ở những người có sỏi lớn hơn 3 cm hoặc có viêm túi mật mạn tính kéo dài.
Ở những vùng có tỷ lệ sỏi túi mật cao như Nam Mỹ, đặc biệt là Chile, tỷ lệ ung thư túi mật cũng cao hơn, cho thấy sự liên quan mật thiết giữa sỏi túi mật và ung thư.
4. Thời gian mang sỏi túi mật để có thể gây ung thư túi mật
Sỏi túi mật cần phải tồn tại trong túi mật trong thời gian dài để có thể gây ra các thay đổi viêm mạn tính và đột biến dẫn đến ung thư. Mặc dù không có con số cụ thể cho tất cả các trường hợp, nghiên cứu cho thấy nguy cơ ung thư tăng lên đáng kể sau khi mang sỏi túi mật kéo dài từ 10-20 năm.
Sỏi lớn, nhiều sỏi, hoặc sỏi kèm theo viêm túi mật mạn tính có thể đẩy nhanh quá trình dẫn đến ung thư túi mật.
5. Triệu chứng của ung thư túi mật
Triệu chứng của ung thư túi mật thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu và có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác của túi mật. Triệu chứng thường xuất hiện rõ hơn khi ung thư đã tiến triển:
- Đau bụng: Đau âm ỉ hoặc đau quặn ở vùng hạ sườn phải hoặc vùng thượng vị, có thể lan ra sau lưng.
- Vàng da và vàng mắt: Do tắc nghẽn ống mật chủ bởi khối u, gây ứ mật và tăng bilirubin trong máu.
- Buồn nôn và nôn: Kèm theo chán ăn, giảm cân không rõ nguyên nhân.
- Sốt: Sốt cao và có thể kèm theo ớn lạnh nếu có nhiễm trùng thứ phát.
- Khối u sờ thấy: Trong một số trường hợp, có thể sờ thấy khối u ở vùng bụng trên bên phải.
6. Phương pháp điều trị ung thư túi mật
Điều trị ung thư túi mật phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, kích thước khối u, và sự lan tràn của ung thư. Các phương pháp điều trị bao gồm:
6.1. Phẫu thuật
- Cắt bỏ túi mật (Cholecystectomy): Là phương pháp điều trị chính cho ung thư túi mật giai đoạn sớm, khi khối u còn giới hạn trong túi mật và chưa lan ra ngoài. Phẫu thuật có thể bao gồm cả cắt bỏ một phần gan gần túi mật và hạch bạch huyết xung quanh để đảm bảo loại bỏ toàn bộ tế bào ung thư.
- Cắt bỏ một phần gan và đường mật: Nếu ung thư đã lan đến các mô lân cận nhưng vẫn còn có thể cắt bỏ, phẫu thuật mở rộng có thể được thực hiện để loại bỏ phần gan, ống mật, và hạch bạch huyết bị ảnh hưởng.
6.2. Hóa trị và xạ trị
- Hóa trị: Sử dụng thuốc hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị có thể được sử dụng sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại hoặc trong trường hợp ung thư không thể phẫu thuật.
- Xạ trị: Sử dụng tia xạ để tiêu diệt hoặc thu nhỏ khối u. Xạ trị có thể được sử dụng đồng thời với hóa trị hoặc sau phẫu thuật.
6.3. Điều trị nhắm mục tiêu và liệu pháp miễn dịch
- Điều trị nhắm mục tiêu: Sử dụng các loại thuốc tấn công trực tiếp vào các phân tử đặc hiệu liên quan đến sự phát triển của ung thư.
- Liệu pháp miễn dịch: Kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.
7. Tiên lượng ung thư túi mật
- Giai đoạn sớm: Nếu ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm khi khối u còn giới hạn trong túi mật, tỷ lệ sống sót 5 năm có thể lên đến 80-100%.
- Giai đoạn tiến triển: Tiên lượng xấu hơn khi ung thư đã lan ra ngoài túi mật. Tỷ lệ sống sót 5 năm giảm xuống dưới 5-10% nếu ung thư đã lan đến các cơ quan xa hoặc hạch bạch huyết.
8. Lời khuyên để hạn chế nguy cơ ung thư túi mật khi có sỏi túi mật
- Điều trị sỏi túi mật có triệu chứng: Nếu bạn có sỏi túi mật kèm theo triệu chứng như đau bụng, cơn đau quặn mật, buồn nôn, nên xem xét phẫu thuật cắt túi mật để loại bỏ sỏi và ngăn ngừa nguy cơ biến chứng, bao gồm ung thư túi mật.
- Theo dõi sỏi túi mật không triệu chứng: Nếu sỏi không gây triệu chứng, hãy theo dõi định kỳ bằng siêu âm bụng để kiểm tra sự thay đổi kích thước sỏi và tình trạng túi mật. Sỏi lớn hơn 3 cm hoặc sỏi kèm theo polyp túi mật có nguy cơ cao ung thư cần được xem xét phẫu thuật.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Béo phì có thể làm tăng nguy cơ sỏi túi mật và các biến chứng liên quan. Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm nguy cơ.
- Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi túi mật và biến chứng ung thư.
- Tầm soát ung thư: Nếu bạn có tiền sử gia đình bị ung thư túi mật hoặc các yếu tố nguy cơ cao khác, hãy thảo luận với bác sĩ về các biện pháp tầm soát phù hợp.
Kết luận
Mặc dù sỏi túi mật không phải lúc nào cũng gây ung thư túi mật, nhưng chúng là một yếu tố nguy cơ quan trọng. Việc nhận biết sớm, theo dõi định kỳ và điều trị kịp thời các triệu chứng liên quan đến sỏi túi mật có thể giúp ngăn ngừa ung thư túi mật và cải thiện tiên lượng sức khỏe.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
