Chất béo chuyển hóa (trans fat) là một loại chất béo nguy hiểm, được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Trong khi cơ thể cần chất béo để duy trì hoạt động, chất béo chuyển hóa được xem là "chất béo xấu" mà bạn nên tránh xa trong chế độ ăn uống. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ chất béo chuyển hóa là gì, tại sao nó gây hại và cách phòng tránh hiệu quả.
Chất béo chuyển hóa được xem là "chất béo xấu"
Chất béo chuyển hóa là gì?
Chất béo chuyển hóa là một loại chất béo nhân tạo được tạo ra bằng cách hydro hóa dầu thực vật, tức là thêm hydro vào dầu để biến nó từ dạng lỏng thành dạng rắn ở nhiệt độ phòng. Quá trình này làm tăng độ bền và kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm.
Chất béo chuyển hóa tự nhiên: Xuất hiện trong một số sản phẩm động vật như thịt và sữa, nhưng với lượng rất nhỏ.
Chất béo chuyển hóa nhân tạo: Được tìm thấy chủ yếu trong thực phẩm chế biến sẵn, chiên rán và các loại bánh kẹo đóng gói.
Tại sao chất béo chuyển hóa nguy hiểm?
Chất béo chuyển hóa ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe do cơ thể không thể chuyển hóa nó như các loại chất béo khác. Hậu quả bao gồm:
Tăng cholesterol xấu (LDL): Chất béo chuyển hóa làm tăng nồng độ LDL, gây tắc nghẽn mạch máu và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
Giảm cholesterol tốt (HDL): Làm giảm khả năng loại bỏ cholesterol xấu của cơ thể, khiến nguy cơ bệnh tim mạch tăng cao.
Gây viêm: Chất béo chuyển hóa kích thích viêm mạn tính, là yếu tố dẫn đến bệnh tiểu đường type 2, bệnh tim mạch và ung thư.
Tăng nguy cơ tiểu đường: Làm giảm độ nhạy insulin, gây rối loạn chuyển hóa đường trong máu.
Tăng nguy cơ béo phì: Chất béo chuyển hóa thường có mặt trong thực phẩm nhiều calo, ít dinh dưỡng, dẫn đến tăng cân nhanh chóng.
Chất béo chuyển hóa thường xuất hiện nhiều nhất trong các loại thực phẩm được liệt kê dưới đây:
Bánh quy chứa chất béo chuyển hóa
Thực phẩm chế biến sẵn: Bánh quy, bánh ngọt, bánh pizza đông lạnh, đồ ăn nhẹ đóng gói.
Thức ăn nhanh: Khoai tây chiên, gà rán, bánh mì kẹp thịt.
Thực phẩm chiên rán: Dầu chiên sử dụng nhiều lần trong các quán ăn đường phố.
Bơ thực vật và shortening: Được sử dụng trong làm bánh và nấu ăn.
Các loại kem béo, đồ uống có kem: Thường chứa chất béo chuyển hóa để tăng độ béo ngậy và kéo dài hạn sử dụng.
Hậu quả sức khỏe từ việc tiêu thụ chất béo chuyển hóa
Chất béo chuyển hóa, dù có mặt trong nhiều thực phẩm hấp dẫn, lại là một trong những kẻ thù lớn nhất của sức khỏe tim mạch. Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo chuyển hóa có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng sau:
Bệnh tim mạch: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêu thụ chất béo chuyển hóa làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch lên đến 34% và nguy cơ tử vong do tim mạch lên 28%.
Tiểu đường type 2: Chất béo chuyển hóa làm tăng kháng insulin, gây rối loạn đường huyết.
Đột quỵ: Nguy cơ đột quỵ cao hơn ở những người tiêu thụ lượng lớn chất béo chuyển hóa trong thời gian dài.
Ung thư: Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa chất béo chuyển hóa và nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng.
Tăng viêm và suy giảm miễn dịch: Viêm mạn tính do chất béo chuyển hóa ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và làm suy yếu hệ miễn dịch.
Các biện pháp phòng tránh chất béo chuyển hóa
Chất béo chuyển hóa là một trong những loại chất béo nguy hại nhất đối với sức khỏe con người. Để bảo vệ bản thân và gia đình, chúng ta cần hạn chế tối đa việc tiêu thụ loại chất béo này. Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh hiệu quả:
Đọc nhãn thực phẩm: Tránh thực phẩm có thành phần ghi "dầu hydro hóa một phần" hoặc "trans fat."
Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Ưu tiên thực phẩm tươi, tự nhiên như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein từ cá hoặc thịt nạc.
Sử dụng dầu lành mạnh: Thay thế dầu ăn chứa chất béo chuyển hóa bằng dầu ô liu, dầu hạt cải hoặc dầu mè.
Hạn chế ăn đồ chiên rán: Tránh sử dụng dầu chiên nhiều lần hoặc ăn thực phẩm từ các quán ăn nhanh.
Tự chế biến thực phẩm: Nấu ăn tại nhà giúp kiểm soát chất lượng dầu ăn và hạn chế sử dụng bơ thực vật hoặc shortening.
Chọn sản phẩm thay thế: Sử dụng bơ từ nguồn thực phẩm tự nhiên thay cho bơ thực vật hoặc các loại kem béo nhân tạo.
Kêu gọi loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa nhân tạo khỏi thực phẩm vào năm 2023.WHO ước tính rằng loại bỏ chất béo chuyển hóa có thể ngăn ngừa 500.000 ca tử vong mỗi năm do bệnh tim mạch.
Một số quốc gia tiên phong
Đan Mạch, Hoa Kỳ, và Canada đã cấm sử dụng chất béo chuyển hóa trong thực phẩm chế biến. Chất béo chuyển hóa là một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường và ung thư. Việc tránh xa các nguồn thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa và thay thế bằng các loại chất béo tốt là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Để có một cơ thể khỏe mạnh và tự tin, việc giảm cân và kiểm soát lượng mỡ thừa là điều cần thiết.
Mô phỏng phương pháp thu nhỏ dạ dày giảm cân
Hiện nay phương pháp nội soi thu nhỏ dạ dày giảm cân đang là lựa chọn hàng đầu cho các bệnh nhân có chỉ số BMI từ 35 trở lên. Đối với những bệnh nhân đã có các bệnh lý kết hợp do béo phì gây ra như tiểu đường, huyết áp cao, ngủ ngày và ngừng thở khi ngủ, thoái hóa khớp…, phương pháp này có thể được thực hiện với chỉ số BMI từ 30 trở lên. Đồng thời, phẫu thuật cũng có thể được chỉ định cho những bệnh nhân không thể giảm cân bằng các phương pháp giảm cân khác như thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường luyện tập thể chất hoặc đã điều trị nội khoa tích cực.
Lời khuyên: Hãy chủ động lựa chọn thực phẩm lành mạnh, đọc kỹ nhãn dinh dưỡng và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn để loại bỏ chất béo chuyển hóa khỏi chế độ ăn uống của bạn. Sức khỏe của bạn là điều quý giá nhất!
