Rò hậu môn là một tình trạng nhiễm trùng mãn tính và phức tạp, thường phát triển từ các ổ áp xe hậu môn không được điều trị dứt điểm. Bệnh lý này hình thành một đường rò bất thường nối giữa tuyến hậu môn và da bên ngoài. Một câu hỏi thường gặp là liệu rò hậu môn có thể tự khỏi không và cách xử lý ban đầu tại nhà như thế nào trước khi được can thiệp y tế.
1. Rò hậu môn có tự khỏi không?
Câu trả lời ngắn gọn là không. Rò hậu môn không thể tự khỏi mà cần được điều trị bằng phẫu thuật. Nguyên nhân là do một khi đường rò đã hình thành, nó trở thành một lối thoát cho dịch mủ từ tuyến hậu môn ra ngoài qua da. Việc đường rò này không được loại bỏ hoặc điều trị đúng cách sẽ dẫn đến sự tái phát nhiễm trùng liên tục, gây ra đau đớn, chảy mủ và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng hơn.
Đường rò không tự đóng: Một đường rò hậu môn thường không tự đóng lại hoặc hồi phục mà cần phải được phẫu thuật để loại bỏ hoàn toàn đường rò và ngăn ngừa tái phát.
Nguy cơ tái phát cao: Nếu không được can thiệp y tế, rò hậu môn có thể tái phát nhiều lần, gây viêm nhiễm liên tục và làm người bệnh mất nhiều thời gian hồi phục. Các biến chứng nguy hiểm khác như nhiễm trùng lan rộng hoặc nhiễm trùng huyết cũng có thể xảy ra nếu không được điều trị kịp thời.
2. Cách xử lý ban đầu tại nhà khi bị rò hậu môn
Mặc dù rò hậu môn không thể tự khỏi, nhưng có một số biện pháp tại nhà có thể giúp giảm bớt triệu chứng tạm thời trước khi đến gặp bác sĩ. Những biện pháp này không chữa trị dứt điểm rò hậu môn mà chỉ giúp làm dịu cảm giác đau và khó chịu cho người bệnh.
2.1. Ngâm hậu môn trong nước ấm: 
Ngâm hậu môn trong nước ấm là biện pháp giúp giảm đau và giảm viêm tạm thời cho người bị rò hậu môn. Ngâm nước ấm giúp giãn các mạch máu, tăng cường tuần hoàn máu và làm dịu các mô bị kích thích do nhiễm trùng.
Cách thực hiện: Bạn có thể ngồi trong một chậu nước ấm (không quá nóng) khoảng 10-15 phút, 2-3 lần mỗi ngày. Đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, ngâm nước ấm giúp làm sạch vùng hậu môn và giảm sưng tấy.
Lợi ích của nước ấm: Nước ấm giúp giảm bớt áp lực trong đường rò và giảm đau, làm dịu cảm giác ngứa ngáy và khó chịu. Ngâm nước ấm cũng giúp vệ sinh khu vực nhiễm trùng một cách nhẹ nhàng, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
2.2. Vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn:
Việc giữ cho vùng hậu môn luôn sạch sẽ là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng nặng hơn. Khi dịch mủ chảy ra từ đường rò, nó có thể gây kích ứng và nhiễm trùng nếu không được làm sạch thường xuyên.
Sử dụng nước ấm và khăn mềm: Bạn nên vệ sinh vùng hậu môn bằng nước ấm sau mỗi lần đi đại tiện, sau đó lau khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm hoặc giấy vệ sinh ẩm không chứa hóa chất. Tránh lau chùi quá mạnh hoặc sử dụng giấy vệ sinh khô cứng vì có thể gây thêm tổn thương.
Không dùng sản phẩm có mùi hương: Tránh sử dụng xà phòng hoặc dung dịch vệ sinh có mùi hương mạnh vì chúng có thể gây kích ứng da và làm tình trạng viêm nhiễm tồi tệ hơn.
2.3. Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn:
Nếu cơn đau trở nên khó chịu, bạn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen để giảm đau tạm thời và giảm viêm.
Ibuprofen và acetaminophen: Các loại thuốc này có tác dụng giảm đau và giảm viêm ngắn hạn, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn trước khi đi khám bác sĩ. Tuy nhiên, không nên lạm dụng thuốc và chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn.
Lưu ý: Thuốc giảm đau chỉ giúp giảm triệu chứng chứ không thể điều trị nguyên nhân gây ra rò hậu môn. Nếu cơn đau kéo dài hoặc ngày càng nặng hơn, bạn cần đi khám ngay lập tức.
2.4. Tránh ngồi lâu và gây áp lực lên hậu môn:
Việc ngồi lâu có thể làm tăng áp lực lên vùng hậu môn và làm triệu chứng rò hậu môn trở nên nghiêm trọng hơn. Người bệnh nên cố gắng tránh ngồi quá lâu và nên đứng dậy, di chuyển thường xuyên để giảm bớt áp lực lên vùng bị rò.
Sử dụng đệm hỗ trợ: Nếu cần ngồi lâu, bạn có thể sử dụng một chiếc đệm hình bánh donut để giảm áp lực lên vùng hậu môn. Đệm này giúp làm giảm cảm giác đau nhức và tránh kích thích thêm vùng nhiễm trùng.
Tư thế nằm: Khi nghỉ ngơi, người bệnh nên nằm nghiêng hoặc nằm sấp để tránh đè lên vùng hậu môn.
3. Khi nào cần tìm đến bác sĩ?
Mặc dù các biện pháp xử lý tại nhà có thể giúp giảm triệu chứng tạm thời, nhưng rò hậu môn cần được điều trị bằng phẫu thuật để loại bỏ đường rò và ngăn ngừa tái phát. Người bệnh nên tìm đến bác sĩ ngay khi gặp các triệu chứng như:
- Chảy mủ hoặc dịch nhầy liên tục từ vùng hậu môn.
- Đau nhức kéo dài hoặc tăng dần không thuyên giảm.
- Vùng hậu môn bị sưng tấy, đỏ và nóng rát.
- Cảm giác cục cứng hoặc lỗ nhỏ trên da quanh hậu môn.
- Sốt hoặc mệt mỏi kéo dài.
Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra, chẩn đoán và đề xuất phương án điều trị phù hợp. Phẫu thuật là phương pháp duy nhất để loại bỏ rò hậu môn triệt để, giúp ngăn ngừa tình trạng tái phát và giảm nguy cơ biến chứng.
Kết luận:
Rò hậu môn không thể tự khỏi và cần được điều trị bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện một số biện pháp tại nhà như ngâm nước ấm, vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn, và sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn để giảm triệu chứng tạm thời trước khi gặp bác sĩ. Điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)
