Những điều cần biết về phúc mạc

Phúc mạc là một thanh mạc lớn nhất trong cơ thể, và có chức năng bao bọc, bảo vệ tất cả các cơ quan trong ổ bụng. Ngoài ra phúc mạc còn làm cho cấu trúc các tạng trở nên vững chắc hơn. Cùng Dr.NguyenAnhTuaans tìm hiểu chi tiết nhất về phúc mạc.

Phúc mạc là gì? 

• Lá phúc mạc là lớp thanh mạc bao phủ toàn bộ mặt ngoài các tạng và mặt trong thành bụng, phúc mạc che phủ các tạng gọi là lá tạng và che phủ thành bụng gọi là lá thành.
• Nếp phúc mạc là lá phúc mạc dày lên (2 lớp), treo các tạng vào thành bụng gọi là mạc treo (Mạc treo đại tràng hay ruột non v.v…) hay mạc chằng (mạc chằng liềm v.v…) Nếp phúc mạc nối giữa các tạng với nhau gọi là mạc nối: mạc nối lớn, mạc nối nhỏ.

Phân chia ổ phúc mạc

Khoang phúc mạc được chia làm 2 tầng bằng mạc treo đại tràng ngang: tầng trên và dưới mạc treo đại tràng ngang.

• Tầng trên mạc treo đại tràng ngang được giới hạn giữa vòm hoành và mạc treo đại tràng ngang, khu này lại được chia hai bên phải và trái bởi các dây chằng treo gan và dây chằng tròn. Ở khu bên phải thùy phải của gan cùng các dây chằng treo gan và dây chằng tròn. Ở khu bên phải thùy phải của gan cùng các dây chằng tam giác và dây chằng vành lại chia làm hai khu nhỏ nữa: vùng dưới hoành phải và dưới gan. Vùng dưới gan là vị trí thấp nhất khi nằm và được gọi là rãnh Morisson. Khu bên trái cũng được chia làm hai: vùng dưới hoành trái và dưới gan trái, hai vùng này thông thương tự do với nhau quanh gan trái, mạc nối nhỏ và dạ dày, mặt dưới gan trái tạo thành hậu cung mạc nối. Hậu cung mạc nối thông với bên phải bằng khe Winslow.
• Tầng dưới mạc treo đại tràng ngang hay phần chính của ổ bung ở vùng này đáng chú ý nhất là túi cùng Douglas, túy này thông thương với rãnh thành đại tràng hai bên và vùng giữa bụng với các ngách giữa các mạc treo và các quai ruột non.

Lưu thông trong ổ phúc mạc có 2 điểm đáng lưu ý:

• Khi có một lượng dịch từ tầng trên mạc treo đại tràng ngang trong khu vực dưới gan (rãnh Morisson) có thể di chuyển khắp nơi trong ổ bụng.
• Rãnh thành đại tràng trái chỉ thông với tiểu khung mà không thông thương được với tầng trên vì có dây chằng hoành đại tràng.

Sinh lý ổ phúc mạc

Nhìn chung lá phúc mạc được che phủ liên tục bởi các tế bào biểu mô dẹt. Trong điều kiện bình thường ổ phúc mạc có chừng 30ml dịch màu vàng có tỷ trọng 1,1016 và lượng protein dưới 30g/l dưới 300 bạch cầu/ml chủ yếu là các đại thực bào, độ điện giải giống như huyết tương, lượng dịch này giúp cho các tạng di chuyển dễ dàng.

Khi có tác nhân xâm nhập vào ổ phúc mạc (vi khuẩn hay hóa học) phúc mạc sẽ phản ứng lại dưới ba dạng:

• Phản ứng của các đại thực bào tiêu diệt tác nhân tại chỗ.
• Hệ tĩnh mạch cửa chuyển tác nhân tới các tế bào Kuppfer ở gan.
• Hệ bạch mạch.