Mặc dù phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày (Laparoscopic Sleeve Gastrectomy - LSG) được coi là phương pháp giảm cân rất hiệu quả, trong một số trường hợp, phẫu thuật vẫn có thể không đạt được kết quả như mong đợi. Sự thất bại của phẫu thuật có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ vấn đề sinh lý của cơ thể bệnh nhân cho đến sự thiếu tuân thủ các nguyên tắc hậu phẫu. Hiểu rõ các yếu tố có thể dẫn đến thất bại giúp bệnh nhân chuẩn bị kỹ lưỡng hơn và có kế hoạch quản lý sức khỏe tốt hơn sau phẫu thuật.
1. Thiếu tuân thủ chế độ ăn uống sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng quyết định hiệu quả giảm cân. Nếu bệnh nhân không tuân thủ chế độ ăn lỏng, mềm trong những tuần đầu tiên hoặc tiếp tục ăn quá nhiều calo, thực phẩm giàu đường và chất béo sau khi hồi phục, dạ dày có thể bị giãn nở trở lại, gây ra tăng cân trở lại hoặc không giảm cân như kỳ vọng.
- Ăn uống không kiểm soát: Bệnh nhân có thể tiêu thụ quá nhiều calo nếu ăn uống không kiểm soát, lựa chọn các loại thực phẩm giàu năng lượng như đồ chiên, thực phẩm chế biến sẵn hoặc đồ ăn vặt.
- Khẩu phần ăn quá lớn: Dạ dày đã bị thu nhỏ nhưng nếu bệnh nhân tiếp tục ăn quá nhiều mỗi bữa, dạ dày có thể dần bị giãn nở trở lại, làm mất đi hiệu quả của phẫu thuật.
2. Không vận động đều đặn
Chế độ vận động sau phẫu thuật là yếu tố quan trọng để đảm bảo bệnh nhân đạt được và duy trì mục tiêu giảm cân. Nếu bệnh nhân không thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng và dần dần tăng cường mức độ vận động sau phẫu thuật, quá trình trao đổi chất có thể giảm sút, dẫn đến việc giảm cân chậm hoặc tăng cân trở lại.
Thiếu vận động: Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần duy trì vận động để giúp cơ thể đốt cháy calo hiệu quả. Nếu không vận động, bệnh nhân có nguy cơ không giảm cân hoặc tăng cân trở lại.
3. Sự cố giãn nở dạ dày trở lại
Mặc dù dạ dày đã được thu nhỏ thông qua phẫu thuật, nhưng nếu bệnh nhân không tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý và ăn uống quá mức, dạ dày có thể bị giãn nở trở lại. Khi dạ dày giãn nở, bệnh nhân có thể cảm thấy ít no hơn và tiêu thụ lượng thức ăn lớn hơn, dẫn đến việc giảm cân chậm lại hoặc tăng cân trở lại.
Nguy cơ giãn dạ dày: Nếu dạ dày giãn nở trở lại, phẫu thuật sẽ mất hiệu quả trong việc kiểm soát cảm giác no, và bệnh nhân có thể ăn nhiều hơn, gây tăng cân.
4. Yếu tố tâm lý và cảm xúc
Tinh thần và cảm xúc của bệnh nhân đóng vai trò quan trọng trong quá trình giảm cân sau phẫu thuật. Một số bệnh nhân có thể trải qua trạng thái căng thẳng, lo âu, hoặc trầm cảm, khiến họ sử dụng thức ăn để giải tỏa cảm xúc (emotional eating). Điều này có thể dẫn đến tiêu thụ quá nhiều calo, làm giảm hiệu quả của phẫu thuật.
- Emotional eating: Ăn uống để giải tỏa căng thẳng có thể khiến bệnh nhân tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh và vượt quá nhu cầu dinh dưỡng cần thiết.
- Thiếu hỗ trợ tâm lý: Những bệnh nhân không nhận được sự hỗ trợ tâm lý hoặc không được tư vấn từ bác sĩ có thể gặp khó khăn trong việc quản lý chế độ ăn uống và cảm xúc sau phẫu thuật.
5. Bệnh lý nền và tình trạng sức khỏe
Các bệnh lý nền như tiểu đường loại 2, hội chứng chuyển hóa, hoặc rối loạn hormone có thể làm giảm hiệu quả của phẫu thuật. Những bệnh lý này có thể làm chậm quá trình giảm cân hoặc thậm chí làm cho bệnh nhân không giảm cân như mong đợi.
- Tiểu đường: Bệnh nhân bị tiểu đường có quá trình chuyển hóa chậm, làm giảm khả năng giảm cân sau phẫu thuật.
- Rối loạn hormone: Những bệnh nhân có sự rối loạn hormone như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) có thể gặp khó khăn trong việc giảm cân, ngay cả khi phẫu thuật đã thành công.
6. Các vấn đề về kỹ thuật phẫu thuật
Trong một số ít trường hợp, việc phẫu thuật có thể không được thực hiện đúng kỹ thuật, gây ra các biến chứng hoặc không đạt được kết quả như mong muốn. Ví dụ, nếu dạ dày không được thu nhỏ đủ hoặc không cắt đúng cách, bệnh nhân có thể không giảm cân hiệu quả hoặc gặp phải các biến chứng như rò rỉ dạ dày.
- Thu nhỏ dạ dày không đủ: Nếu dạ dày không được thu nhỏ đủ mức, bệnh nhân có thể vẫn tiêu thụ một lượng lớn thức ăn và cảm giác no không kéo dài, từ đó làm giảm hiệu quả giảm cân.
- Biến chứng kỹ thuật: Các biến chứng như rò rỉ hoặc nhiễm trùng sau phẫu thuật cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục và kết quả giảm cân.
7. Chọn sai đối tượng phẫu thuật
Không phải bệnh nhân nào cũng phù hợp với phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày. Nếu bệnh nhân không được đánh giá kỹ lưỡng trước khi tiến hành phẫu thuật, ví dụ như những người có vấn đề nghiêm trọng về tâm lý, rối loạn ăn uống, hoặc không thể tuân thủ chế độ ăn uống và vận động sau phẫu thuật, việc giảm cân có thể không đạt hiệu quả như mong muốn.
Đối tượng không phù hợp: Bệnh nhân không đủ điều kiện sức khỏe hoặc không thể thay đổi lối sống sau phẫu thuật thường gặp khó khăn trong việc duy trì kết quả giảm cân.
8. Sự thiếu kiên trì và động lực
Giảm cân sau phẫu thuật là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên trì cũng như tuân thủ các quy tắc về dinh dưỡng và tập luyện. Nếu bệnh nhân mất động lực hoặc không kiên trì trong việc duy trì lối sống lành mạnh, họ có nguy cơ tăng cân trở lại hoặc không giảm được cân nặng như kỳ vọng.
- Mất động lực: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy nản lòng khi quá trình giảm cân chậm lại sau một thời gian, dẫn đến việc bỏ qua các nguyên tắc chăm sóc sức khỏe cần thiết.
- Không duy trì lối sống lành mạnh: Việc không duy trì chế độ ăn uống và vận động phù hợp có thể dẫn đến thất bại trong việc giữ kết quả giảm cân sau phẫu thuật.
Kết luận
Mặc dù phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày là một phương pháp hiệu quả để giúp bệnh nhân béo phì giảm cân, nhưng trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể thất bại hoặc không đạt được kết quả mong muốn. Các nguyên nhân chính bao gồm sự thiếu tuân thủ chế độ ăn uống và vận động sau phẫu thuật, giãn nở dạ dày trở lại, các yếu tố tâm lý và cảm xúc, hoặc các vấn đề về kỹ thuật phẫu thuật. Để đạt được kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của bác sĩ và duy trì một lối sống lành mạnh lâu dài.
Tài liệu tham khảo:
"Challenges and Failures in Bariatric Surgery," Obesity Surgery Journal, 2022.
"Factors Leading to Suboptimal Weight Loss After Sleeve Gastrectomy," American Journal of Bariatric Medicine, 2021.
"The Importance of Compliance in Postoperative Care After Bariatric Surgery," Journal of Metabolic Medicine, 2020.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
