Tầm quan trọng của việc xác định nguy cơ mắc ung thư tụy
Ung thư tụy là một trong những loại ung thư nguy hiểm và khó phát hiện, vì vậy việc xác định các nhóm người có nguy cơ cao là vô cùng quan trọng. Việc tầm soát sớm và phát hiện các dấu hiệu bất thường có thể giúp tăng khả năng điều trị thành công và cải thiện tiên lượng sống sót của bệnh nhân.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư tụy
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư tụy
Tiền sử gia đình là một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với ung thư tụy. Nếu trong gia đình có người thân như cha mẹ, anh chị em hoặc con mắc ung thư tụy, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn. Các nghiên cứu cho thấy, khoảng 5-10% các trường hợp ung thư tụy là do yếu tố di truyền.
Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư tụy nên bắt đầu tầm soát sớm, đặc biệt là nếu trong gia đình có nhiều hơn một thành viên mắc bệnh.
Người mắc hội chứng di truyền
Hội chứng di truyền như hội chứng Lynch, hội chứng Peutz-Jeghers, hoặc bệnh viêm tụy di truyền đều có liên quan đến nguy cơ cao mắc ung thư tụy. Những hội chứng này gây đột biến gen, dẫn đến sự phát triển bất thường của các tế bào trong cơ thể, bao gồm cả tụy.
Những người mắc các hội chứng di truyền này nên được theo dõi sát sao và tầm soát định kỳ để phát hiện sớm các bất thường trong tụy.
Người mắc bệnh tiểu đường
Tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường tuýp 2, có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn. Nguy cơ này càng tăng nếu bệnh tiểu đường xuất hiện ở tuổi trưởng thành hoặc xảy ra đột ngột mà không có yếu tố nguy cơ rõ ràng.
Nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc ung thư tụy ở người mắc tiểu đường tăng 1.5-2 lần so với người không mắc bệnh này.
Người nghiện thuốc lá
Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư tụy. Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn 2-3 lần so với người không hút thuốc. Nguy cơ này tăng theo số lượng thuốc lá được hút và thời gian hút thuốc.
Việc ngừng hút thuốc có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư tụy, nhưng người nghiện thuốc lá lâu dài cần tầm soát thường xuyên.
Người mắc viêm tụy mãn tính
Viêm tụy mãn tính là tình trạng viêm tụy kéo dài và gây tổn thương mô tụy. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm uống nhiều rượu hoặc do các bệnh lý di truyền. Người mắc viêm tụy mãn tính có nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn do sự tổn thương mô tụy liên tục.
Nghiên cứu cho thấy người mắc viêm tụy mãn tính có nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn 2-3 lần so với người không mắc bệnh này.
Người uống nhiều rượu
Sử dụng rượu trong thời gian dài có thể gây ra nhiều vấn đề về gan và tụy, bao gồm cả viêm tụy mãn tính, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tụy. Người uống rượu thường xuyên và nhiều có nguy cơ mắc ung thư tụy cao hơn.
Bệnh nhân nghiện rượu nên được kiểm tra thường xuyên để phát hiện sớm các tổn thương tụy.
Tầm soát sớm cho nhóm nguy cơ cao
Tầm soát sớm là chìa khóa quan trọng giúp phát hiện ung thư tụy khi bệnh còn ở giai đoạn đầu và chưa gây ra triệu chứng. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc ung thư tụy nên tham gia các chương trình tầm soát định kỳ, bao gồm:
- Siêu âm hoặc nội soi siêu âm: Các phương pháp này giúp phát hiện các khối u hoặc bất thường trong cấu trúc tụy ở giai đoạn sớm.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là các phương pháp giúp cung cấp hình ảnh chi tiết về kích thước, vị trí của khối u nếu có.
Khi nào cần bắt đầu tầm soát ung thư tụy?
- Người có tiền sử gia đình: Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư tụy nên bắt đầu tầm soát từ 40-50 tuổi hoặc sớm hơn nếu có nhiều thành viên trong gia đình mắc bệnh.
- Người mắc tiểu đường hoặc viêm tụy mãn tính: Nhóm này nên tầm soát định kỳ bằng các phương pháp hình ảnh như siêu âm hoặc CT, đặc biệt khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau bụng, sụt cân, hoặc vàng da.
- Người hút thuốc và uống rượu lâu dài: Những người đã có thói quen hút thuốc hoặc uống rượu trong thời gian dài cần thực hiện tầm soát thường xuyên, ngay cả khi không có triệu chứng cụ thể.
Lợi ích của tầm soát sớm
Tầm soát sớm giúp phát hiện ung thư tụy khi bệnh còn ở giai đoạn đầu và chưa lan rộng, từ đó tăng khả năng điều trị thành công. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư tụy phát hiện sớm có thể lên đến 20-30%, trong khi tỷ lệ này rất thấp khi bệnh được phát hiện muộn.
Lời khuyên
Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao mắc ung thư tụy, hãy tham gia tầm soát định kỳ và theo dõi sát sao các triệu chứng bất thường. Điều này sẽ giúp phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, tăng khả năng điều trị thành công và kéo dài tuổi thọ.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
