Viêm phúc mạc là một tình trạng nghiêm trọng thường xảy ra do nhiễm trùng hoặc tổn thương ở ổ bụng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh lý này, dựa trên nghiên cứu và thống kê y khoa.
1. Thủng các cơ quan trong ổ bụng
Một trong những nguyên nhân chính gây ra viêm phúc mạc là thủng các cơ quan trong ổ bụng, bao gồm thủng dạ dày, ruột non, ruột già hoặc bàng quang. Khi một trong những cơ quan này bị thủng, vi khuẩn từ đường tiêu hóa có thể xâm nhập vào màng phúc mạc, gây ra nhiễm trùng.
- Thủng loét dạ dày, tá tràng: Thủng dạ dày do loét là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Một nghiên cứu trên Journal of Gastroenterology chỉ ra rằng, khoảng 30-40% các trường hợp viêm phúc mạc liên quan đến thủng dạ dày hoặc tá tràng .
- Thủng ruột: Nghiên cứu từ World Journal of Surgery cho thấy, thủng ruột do chấn thương hoặc tắc ruột có thể gây ra viêm phúc mạc trong hơn 15% các trường hợp .
2. Viêm ruột thừa
Viêm ruột thừa cấp tính là một nguyên nhân khác thường gặp dẫn đến viêm phúc mạc. Khi ruột thừa bị viêm nặng hoặc hoại tử, nó có thể vỡ, khiến vi khuẩn lan ra ổ bụng. Theo thống kê của American College of Surgeons, khoảng 10-15% trường hợp viêm phúc mạc bắt nguồn từ biến chứng của viêm ruột thừa không được xử lý kịp thời .
3. Viêm túi thừa
Viêm túi thừa là tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm của túi thừa (các túi nhỏ hình thành trong niêm mạc ruột già). Khi một trong các túi này bị nhiễm trùng hoặc vỡ, vi khuẩn có thể lan ra ngoài ruột, dẫn đến viêm phúc mạc. Theo một nghiên cứu trên International Journal of Surgery, khoảng 5-10% các trường hợp viêm phúc mạc là do viêm túi thừa gây ra .
4. Biến chứng sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật ổ bụng, bệnh nhân có nguy cơ bị viêm phúc mạc do nhiễm trùng tại vết mổ hoặc do các biến chứng như rò ruột sau phẫu thuật. Nếu không được chăm sóc đúng cách hoặc nếu quá trình phục hồi bị gián đoạn, nguy cơ nhiễm trùng dẫn đến viêm phúc mạc sẽ tăng cao. Một nghiên cứu đăng trên Annals of Surgery cho thấy, tỷ lệ viêm phúc mạc sau phẫu thuật tiêu hóa chiếm từ 3-5% trong số các biến chứng hậu phẫu .
5. Viêm tụy cấp
Viêm tụy cấp là tình trạng viêm của tuyến tụy, thường do sỏi mật hoặc tiêu thụ quá nhiều rượu. Nếu viêm tụy cấp không được kiểm soát tốt, dịch tụy có thể rò rỉ và gây kích ứng màng phúc mạc, dẫn đến viêm phúc mạc. Theo báo cáo của American Journal of Gastroenterology, khoảng 1-2% các trường hợp viêm phúc mạc có liên quan đến viêm tụy cấp .
6. Xơ gan và cổ trướng
Bệnh nhân bị xơ gan thường có hiện tượng tích tụ dịch (cổ trướng) trong ổ bụng. Nếu dịch cổ trướng này bị nhiễm trùng, nó có thể dẫn đến viêm phúc mạc nguyên phát - một dạng viêm phúc mạc không do thủng các cơ quan trong ổ bụng. Nghiên cứu từ Liver International cho thấy rằng khoảng 10-25% bệnh nhân xơ gan bị cổ trướng sẽ phát triển viêm phúc mạc nguyên phát trong suốt quá trình mắc bệnh .
7. Nhiễm trùng đường sinh dục nữ
Trong một số trường hợp, nhiễm trùng đường sinh dục ở phụ nữ như viêm vòi trứng, viêm buồng trứng hoặc viêm niệu đạo cũng có thể gây lan nhiễm vào ổ bụng, dẫn đến viêm phúc mạc. Mặc dù đây không phải là nguyên nhân phổ biến, nhưng nó vẫn là một yếu tố nguy cơ cần được lưu ý.
8. Chấn thương ổ bụng
Các chấn thương từ tai nạn giao thông, té ngã, hoặc tổn thương do bạo lực có thể làm rách hoặc thủng các cơ quan nội tạng trong ổ bụng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng màng phúc mạc. Một báo cáo của Trauma Surgery & Acute Care Open cho thấy, chấn thương là nguyên nhân của 5-10% các ca viêm phúc mạc .
Kết luận
Viêm phúc mạc có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, nhưng điểm chung là các yếu tố này đều gây ra sự xâm nhập của vi khuẩn vào màng phúc mạc, làm phát sinh tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng. Việc phát hiện và xử lý kịp thời các nguyên nhân này có thể giúp ngăn ngừa bệnh phát triển nặng, bảo vệ tính mạng cho người bệnh.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
