Polyp đại tràng hình thành khi các tế bào ở niêm mạc đại tràng phát triển bất thường. Trong khi nguyên nhân cụ thể dẫn đến sự phát triển của polyp đại tràng chưa được xác định chính xác, các nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố nguy cơ và nguyên nhân chính góp phần vào sự hình thành của polyp đại tràng. Dưới đây là các yếu tố có thể góp phần gây ra polyp đại tràng.
1. Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình
Di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ phát triển polyp đại tràng. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng, nguy cơ mắc polyp của bạn sẽ cao hơn so với người không có tiền sử gia đình.
- Hội chứng di truyền: Một số hội chứng di truyền làm tăng nguy cơ phát triển nhiều polyp trong đại tràng và có thể dẫn đến ung thư đại tràng. Ví dụ, hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP) và hội chứng Lynch đều là các rối loạn di truyền có liên quan đến sự phát triển của polyp tuyến trong đại tràng và nguy cơ ung thư cao.
- Nguy cơ di truyền: Nếu một thành viên gia đình trực tiếp như cha, mẹ hoặc anh chị em của bạn mắc bệnh polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng, bạn nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe đường tiêu hóa và thực hiện tầm soát polyp đại tràng.
2. Tuổi tác
Nguy cơ phát triển polyp đại tràng tăng lên theo tuổi. Hầu hết các trường hợp polyp đại tràng được chẩn đoán ở những người trên 50 tuổi.
- Lão hóa và sự phát triển bất thường của tế bào: Khi bạn già đi, các tế bào trong cơ thể có xu hướng dễ bị đột biến và phát triển bất thường hơn, điều này làm tăng nguy cơ hình thành polyp trong đại tràng.
- Tầm soát định kỳ cho người trên 50 tuổi: Người từ 50 tuổi trở lên được khuyến cáo thực hiện nội soi đại tràng định kỳ để phát hiện polyp sớm và ngăn ngừa ung thư đại tràng.
3. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống có ít chất xơ và nhiều chất béo, thịt đỏ, hoặc thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng.
- Ít chất xơ, nhiều chất béo: Một chế độ ăn ít rau quả, trái cây và chất xơ, nhưng nhiều chất béo bão hòa, thịt đỏ, và thực phẩm chế biến có thể làm tăng nguy cơ hình thành polyp đại tràng. Chất xơ giúp tăng cường hoạt động của ruột và giảm thời gian tiếp xúc của đại tràng với các chất gây hại.
- Thịt đỏ và thực phẩm chế biến: Thịt đỏ và các loại thực phẩm chế biến như xúc xích, thịt nguội đã được liên kết với nguy cơ tăng cao của polyp đại tràng và ung thư đại tràng. Những chất bảo quản và hóa chất trong các thực phẩm này có thể làm tổn thương niêm mạc đại tràng và kích thích sự phát triển của polyp.
4. Lối sống ít vận động
Lối sống thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng. Hoạt động thể chất giúp điều chỉnh tiêu hóa, cải thiện chức năng ruột, và giảm nguy cơ viêm trong cơ thể.
- Nguy cơ của lối sống ít vận động: Khi bạn ít vận động, thức ăn có thể ở lại trong ruột lâu hơn, làm tăng nguy cơ niêm mạc đại tràng tiếp xúc với các chất có khả năng gây hại. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào và hình thành polyp.
- Lợi ích của hoạt động thể chất: Tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên, như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, hoặc đạp xe, giúp tăng cường tiêu hóa và giảm nguy cơ hình thành polyp đại tràng.
5. Hút thuốc và uống rượu
Hút thuốc lá và uống rượu quá mức là hai yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng và ung thư đại tràng.
- Hút thuốc: Các chất độc hại trong khói thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn có thể gây tổn thương cho niêm mạc đại tràng, làm tăng nguy cơ hình thành polyp tuyến và ung thư đại tràng. Người hút thuốc lá có nguy cơ phát triển polyp đại tràng cao hơn so với người không hút thuốc.
- Uống rượu: Uống rượu quá mức cũng có liên quan đến nguy cơ tăng cao của polyp đại tràng. Rượu có thể gây tổn thương tế bào niêm mạc ruột và làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, dẫn đến sự phát triển của các tế bào bất thường.
6. Bệnh viêm ruột
Những người mắc các bệnh viêm ruột mạn tính như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn có nguy cơ cao phát triển polyp đại tràng.
- Viêm mạn tính: Tình trạng viêm kéo dài trong đại tràng có thể gây ra sự phát triển bất thường của tế bào và dẫn đến hình thành polyp. Nếu không được điều trị và kiểm soát, bệnh viêm ruột có thể làm tăng nguy cơ chuyển biến polyp thành ung thư.
- Tầm soát định kỳ: Những người mắc bệnh viêm ruột cần được tầm soát định kỳ để phát hiện và loại bỏ các polyp nhằm ngăn ngừa ung thư đại tràng.
Kết luận
Nguyên nhân gây ra polyp đại tràng thường liên quan đến yếu tố di truyền, tuổi tác, chế độ ăn uống không lành mạnh, lối sống ít vận động, hút thuốc và uống rượu, cũng như các bệnh viêm ruột. Việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện tầm soát định kỳ, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao, là cách tốt nhất để phát hiện sớm và ngăn ngừa polyp đại tràng phát triển thành ung thư.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
.jpg)
_cr_480x332.jpg)
