Bệnh túi thừa đại tràng (diverticulosis) thường xảy ra khi có sự hình thành các túi nhỏ, gọi là túi thừa, trên thành đại tràng. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra tình trạng này, giúp bạn hiểu rõ hơn về yếu tố nguy cơ và cách phòng ngừa bệnh.
1. Chế độ ăn ít chất xơ
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh túi thừa đại tràng là chế độ ăn uống thiếu chất xơ. Chất xơ giúp làm mềm phân và thúc đẩy quá trình tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên thành đại tràng.
- Thiếu chất xơ: Khi chế độ ăn uống thiếu chất xơ, phân trở nên cứng và khó thải ra ngoài, khiến cơ thể phải tạo ra áp lực lớn hơn để đẩy phân qua đại tràng. Điều này làm tăng áp lực lên thành ruột, dẫn đến hình thành các túi thừa.
- Táo bón kéo dài: Táo bón thường xuyên là một yếu tố nguy cơ lớn cho việc phát triển bệnh túi thừa, vì áp lực trong lòng đại tràng liên tục tăng cao.
2. Lão hóa và suy yếu thành đại tràng
Tuổi tác là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của bệnh túi thừa đại tràng. Khi chúng ta già đi, thành đại tràng trở nên yếu và dễ bị tổn thương hơn, làm tăng nguy cơ hình thành túi thừa.
- Suy yếu mô: Theo thời gian, lớp mô và cơ bắp của đại tràng có xu hướng mất đi sự đàn hồi và chắc khỏe, làm cho thành ruột dễ bị phình ra khi có áp lực lớn từ bên trong.
- Sự tích tụ áp lực lâu dài: Những người lớn tuổi có thể tích tụ áp lực lâu dài trong đại tràng, dẫn đến việc hình thành các túi thừa theo thời gian, ngay cả khi không có yếu tố nguy cơ rõ rệt nào khác.
3. Áp lực trong đại tràng do nhu động ruột không đều
Nhu động ruột, tức là sự co bóp của các cơ trong đại tràng để đẩy phân ra ngoài, không đều hoặc không hiệu quả có thể gây ra tình trạng tăng áp lực bên trong ruột, dẫn đến sự hình thành túi thừa.
- Nhu động ruột kém: Nếu các cơn co bóp không đủ mạnh hoặc không đều, phân có thể bị giữ lại trong đại tràng lâu hơn, gây tăng áp lực bên trong. Tình trạng này có thể làm phình thành đại tràng và hình thành túi thừa.
- Sự tắc nghẽn nhẹ: Những đợt tắc nghẽn nhỏ, mặc dù không gây ra tình trạng nguy hiểm ngay lập tức, có thể tạo ra áp lực lớn lên thành đại tràng và dẫn đến bệnh túi thừa.
4. Lối sống ít vận động
Lối sống ít vận động có thể góp phần làm giảm nhu động ruột, gây ra táo bón và làm tăng nguy cơ hình thành túi thừa đại tràng.
- Thiếu vận động: Khi không vận động đủ, nhu động ruột có xu hướng chậm lại, làm cho phân tích tụ trong đại tràng lâu hơn và gây ra áp lực lên thành đại tràng.
- Tăng nguy cơ táo bón: Một lối sống ít vận động cũng làm tăng nguy cơ táo bón, làm nặng thêm tình trạng áp lực bên trong ruột, dẫn đến nguy cơ phát triển bệnh túi thừa.
5. Yếu tố di truyền
Mặc dù bệnh túi thừa đại tràng thường liên quan đến lối sống và chế độ ăn uống, nhưng yếu tố di truyền cũng đóng vai trò trong việc tăng nguy cơ mắc bệnh ở một số người.
- Gia đình có tiền sử mắc bệnh: Nếu bạn có người thân trực tiếp (cha mẹ, anh chị em) mắc bệnh túi thừa, nguy cơ phát triển bệnh của bạn sẽ cao hơn. Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến sự chắc khỏe của thành đại tràng và khả năng chống chịu áp lực bên trong ruột.
- Cơ địa yếu: Một số người có cơ địa yếu hơn hoặc dễ bị tổn thương ở niêm mạc ruột, khiến họ dễ phát triển bệnh túi thừa đại tràng hơn, ngay cả khi không có các yếu tố nguy cơ về lối sống.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh túi thừa đại tràng, đặc biệt là khi chế độ ăn ít chất xơ, tuổi tác cao, hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh, bạn nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe và tầm soát đại tràng. Khi có bất kỳ triệu chứng nào như đau bụng kéo dài, táo bón, hoặc có máu trong phân, bạn cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Kết luận
Nguyên nhân chính gây ra bệnh túi thừa đại tràng bao gồm chế độ ăn ít chất xơ, lão hóa, nhu động ruột không đều, lối sống ít vận động, và yếu tố di truyền. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh tốt hơn bằng cách thay đổi lối sống và duy trì một chế độ ăn uống giàu chất xơ, kết hợp với thói quen vận động đều đặn.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
