- Trang chủ
- Bệnh béo phì
- Dự phòng bệnh tiêu hóa
- Phát hiện sớm bệnh tiêu hóa
- Điều trị bệnh tiêu hóa
- Hướng dẫn sau mổ
Không chỉ khiến vóc dáng mất cân đối, mỡ bụng còn là “kẻ thù thầm lặng” đe dọa sức khỏe từ bên trong. Nhiều người cho rằng chỉ cần gọn gàng là đủ, nhưng sự thật là mỡ nội tạng – lớp mỡ nằm sâu quanh các cơ quan – mới là nguyên nhân gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm như tiểu đường, tim mạch, ung thư hay suy giảm trí nhớ.
Theo các chuyên gia, việc hiểu đúng về mỡ bụng và tác động của nó là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Dưới đây là những ảnh hưởng nghiêm trọng mà mỡ bụng gây ra – và cách bạn có thể kiểm soát nó hiệu quả hơn.
Mỡ bụng bao gồm hai loại: mỡ dưới da (có thể nhìn thấy bên ngoài) và mỡ nội tạng (nằm sâu bao quanh các cơ quan quan trọng như gan, dạ dày, ruột).
Theo nghiên cứu của Harvard Health, mỡ dưới da chỉ chiếm khoảng 90% tổng lượng mỡ vùng bụng, còn lại 10% là mỡ nội tạng – nhưng chính phần nhỏ này lại là nguyên nhân gây viêm, rối loạn chuyển hóa, và tăng nguy cơ nhiều bệnh mạn tính.
Phụ nữ, đặc biệt sau tuổi 40, có xu hướng tích tụ mỡ nội tạng cao hơn nam giới do thay đổi nội tiết tố và tốc độ trao đổi chất giảm dần theo thời gian.
Mỡ nội tạng không chỉ lưu trữ năng lượng mà còn sản sinh ra cytokine – protein gây viêm làm giảm khả năng hoạt động của insulin. Khi cơ thể kháng insulin, lượng đường trong máu tăng cao, dẫn đến bệnh tiểu đường type 2.
Các nhà khoa học khẳng định, mỡ quanh bụng nguy hiểm hơn mỡ ở các vùng khác vì nó trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình điều hòa đường huyết và hormone.
Không chỉ là vấn đề thể chất, béo bụng còn gây ảnh hưởng đến tinh thần và tâm lý. Vòng eo lớn dễ khiến người bệnh tự ti, căng thẳng và mệt mỏi.
Một nghiên cứu năm 2021 chỉ ra rằng, béo phì làm tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu – đặc biệt ở phụ nữ. Hơn nữa, mỡ nội tạng còn được chứng minh có thể làm giảm thể tích chất xám trong não, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cảm xúc và tư duy.
Theo một nghiên cứu công bố trên The BMJ năm 2020, mỗi 10 cm vòng eo tăng lên có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm thêm 11%.
Ngay cả khi cân nặng bình thường, việc tích tụ nhiều mỡ bụng vẫn làm tăng khả năng mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường và ung thư. Điều đó cho thấy mỡ bụng là yếu tố độc lập ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ.
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho rằng, vòng eo là chỉ báo đáng tin cậy cho nguy cơ bệnh tim mạch. Mỡ nội tạng bao quanh tim và mạch máu làm tăng áp lực, dẫn đến cao huyết áp, rối loạn mỡ máu và xơ vữa động mạch.
Theo tiến sĩ Marie-Pierre St-Onge (ĐH Columbia, Mỹ): “Chỉ cần giảm 5% cân nặng có thể giúp cải thiện rõ rệt các chỉ số tim mạch, đặc biệt với người béo bụng.”
Các nghiên cứu gần đây cho thấy mỡ bụng có liên hệ chặt chẽ với ung thư, đặc biệt là ung thư vú, đại trực tràng, dạ dày và phổi.
Nghiên cứu đăng trên Nature Communications (2019) cho thấy người có vòng eo lớn có nguy cơ ung thư cao hơn trung bình 25–30%. Mỡ nội tạng sản sinh ra các hormone và hợp chất gây viêm, thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư.
Mỡ bụng làm tăng áp lực lên cơ hoành, khiến phổi khó giãn nở và làm giảm khả năng hô hấp. Người có vòng eo lớn dễ mắc hen suyễn, ngưng thở khi ngủ hoặc hội chứng giảm thông khí do béo phì.
Nghiên cứu trên Thorax Journal (Anh, 2009) cho thấy phụ nữ có mỡ bụng cao có nguy cơ mắc bệnh hô hấp nhiều hơn gấp đôi so với người bình thường.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa mỡ nội tạng và suy giảm chức năng nhận thức. Một nghiên cứu trên Neurology (2008) cho thấy người có nhiều mỡ bụng có nguy cơ mất trí nhớ gấp ba lần sau 30 năm.
Mỡ nội tạng tác động đến các vùng não điều khiển trí nhớ như hồi hải mã và nhân accumbens – đặc biệt ảnh hưởng mạnh ở phụ nữ trung niên.
Béo bụng khiến cột sống phải gánh thêm áp lực, dễ dẫn đến đau lưng mãn tính, thoái hóa đốt sống thắt lưng và khớp gối. Khi cân nặng giảm, đặc biệt là vùng bụng, áp lực này cũng giảm đi đáng kể, giúp cải thiện vận động và giảm đau.
Người có mỡ bụng cao thường gặp tình trạng ngưng thở khi ngủ, dẫn đến ngủ chập chờn, thiếu oxy và mệt mỏi ban ngày. Đồng thời, áp lực từ mỡ nội tạng còn khiến bàng quang hoạt động kém ổn định, gây tiểu đêm, tiểu nhiều lần – làm giảm chất lượng cuộc sống.
Hạn chế đường, tinh bột tinh chế, thực phẩm chế biến sẵn; ưu tiên rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và đạm nạc. Uống đủ nước và tránh ăn tối muộn để cơ thể không tích trữ năng lượng dư thừa.
Thực hiện các bài tập aerobic như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội ít nhất 150 phút mỗi tuần. Kết hợp thêm các bài tập tăng cơ để hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn.
Giấc ngủ đủ 7–8 tiếng giúp cân bằng hormone, giảm cảm giác thèm ăn. Các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, đọc sách giúp kiểm soát căng thẳng, ngăn chặn tích tụ mỡ nội tạng.
Đo vòng eo, kiểm tra mỡ máu và đường huyết định kỳ để sớm phát hiện dấu hiệu rối loạn chuyển hóa.
Mỡ bụng không chỉ là vấn đề về thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe nghiêm trọng. Việc chủ động kiểm soát cân nặng, điều chỉnh chế độ ăn và duy trì vận động là cách tốt nhất để bảo vệ tim mạch, ngăn ngừa tiểu đường, ung thư và các bệnh mạn tính khác.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay – mỗi thay đổi nhỏ trong lối sống sẽ là một bước tiến lớn cho sức khỏe và tuổi thọ của bạn.
