Phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày là phương pháp hiệu quả giúp bệnh nhân béo phì hoặc thừa cân giảm cân nhanh chóng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, việc duy trì cân nặng sau khi đạt được mục tiêu giảm cân là một thách thức lớn đối với nhiều bệnh nhân. Để tránh tăng cân trở lại và đảm bảo kết quả lâu dài, bệnh nhân cần tuân thủ một lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý, và các thói quen vận động đều đặn. Dưới đây là những chiến lược quan trọng giúp duy trì cân nặng sau phẫu thuật.
1. Tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh
Chế độ ăn uống sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày cần được duy trì lâu dài để giúp bệnh nhân giữ cân nặng ổn định. Mặc dù dung tích dạ dày đã được thu nhỏ, giúp bệnh nhân ăn ít hơn và no nhanh hơn, nhưng việc lựa chọn thực phẩm vẫn đóng vai trò quyết định đến kết quả duy trì cân nặng.
- Chia nhỏ bữa ăn: Bệnh nhân nên tiếp tục ăn 5-6 bữa nhỏ mỗi ngày để duy trì cảm giác no và kiểm soát khẩu phần ăn. Điều này cũng giúp cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng một cách hiệu quả hơn.
- Tăng cường thực phẩm giàu protein: Protein giúp duy trì khối lượng cơ bắp và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Bệnh nhân nên bổ sung các nguồn protein từ thịt nạc, cá, trứng, đậu hũ và sữa không béo.
- Hạn chế thức ăn giàu đường và chất béo: Để tránh tăng cân trở lại, bệnh nhân cần hạn chế các loại thực phẩm có nhiều đường, chất béo và thực phẩm chế biến sẵn như bánh kẹo, đồ uống có gas, và đồ chiên.
- Bổ sung chất xơ: Chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa và tạo cảm giác no lâu. Rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, trái cây tươi là những nguồn chất xơ tốt mà bệnh nhân nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày.
2. Duy trì thói quen vận động thường xuyên
Vận động không chỉ giúp giảm cân mà còn là yếu tố quan trọng trong việc duy trì cân nặng sau phẫu thuật. Bệnh nhân cần xây dựng thói quen vận động đều đặn và phù hợp với khả năng của mình để giữ gìn sức khỏe và ngăn ngừa việc tăng cân trở lại.
- Tập thể dục thường xuyên: Bệnh nhân nên duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Các bài tập như đi bộ, đạp xe, bơi lội hoặc yoga là những hoạt động nhẹ nhàng nhưng hiệu quả trong việc duy trì cân nặng.
- Kết hợp bài tập tăng cơ: Bên cạnh các bài tập cardio, bệnh nhân nên kết hợp các bài tập tăng cường cơ bắp như tập tạ hoặc Pilates. Việc duy trì cơ bắp giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn, ngay cả khi nghỉ ngơi.
- Hoạt động hàng ngày: Ngoài việc tập thể dục, bệnh nhân cũng nên duy trì các hoạt động hàng ngày như đi bộ, làm việc nhà, leo cầu thang để tăng cường vận động và hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
3. Theo dõi cân nặng thường xuyên
Việc theo dõi cân nặng đều đặn giúp bệnh nhân nhận biết sớm các dấu hiệu của việc tăng cân trở lại và điều chỉnh kịp thời thói quen ăn uống, vận động.
- Cân đo định kỳ: Bệnh nhân nên cân định kỳ 1-2 lần mỗi tuần để theo dõi biến động cân nặng. Việc theo dõi này giúp bệnh nhân phát hiện sớm các thay đổi nhỏ và có kế hoạch điều chỉnh kịp thời.
- Ghi chú nhật ký ăn uống và vận động: Bệnh nhân có thể duy trì nhật ký ăn uống và vận động để kiểm soát lượng calo tiêu thụ hàng ngày. Việc ghi chú này giúp bệnh nhân nhận thức rõ hơn về chế độ ăn uống và thói quen vận động của mình.
4. Kiểm soát căng thẳng và tâm lý
Tinh thần và tâm lý ổn định đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng sau phẫu thuật. Căng thẳng và stress có thể dẫn đến việc ăn uống không kiểm soát, đặc biệt là ăn uống để giải tỏa cảm xúc (emotional eating), làm tăng nguy cơ tăng cân trở lại.
- Thực hành các kỹ thuật thư giãn: Thiền, yoga, hoặc các kỹ thuật thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng và giữ tâm lý thoải mái. Việc kiểm soát tốt tâm lý giúp bệnh nhân duy trì lối sống lành mạnh và tránh xa các thói quen ăn uống không tốt.
- Hỗ trợ từ gia đình và bạn bè: Sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè có thể giúp bệnh nhân duy trì động lực và vượt qua những khó khăn trong quá trình duy trì cân nặng.
5. Theo dõi sức khỏe định kỳ và hỗ trợ từ bác sĩ
Sau phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày, việc theo dõi sức khỏe định kỳ là cần thiết để đảm bảo bệnh nhân duy trì cân nặng một cách an toàn và tránh các biến chứng tiềm ẩn.
- Tái khám định kỳ: Bệnh nhân nên tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra sức khỏe tổng quát, đánh giá quá trình duy trì cân nặng và nhận các hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cần thiết.
- Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân để đảm bảo họ không bị thiếu hụt các loại vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin B12, sắt, canxi, và vitamin D.
6. Điều chỉnh khi có dấu hiệu tăng cân
Nếu bệnh nhân phát hiện mình bắt đầu tăng cân trở lại, việc điều chỉnh ngay lập tức chế độ ăn uống và thói quen vận động là rất quan trọng để ngăn chặn quá trình này.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Giảm ngay các thực phẩm có nhiều calo, đường và chất béo. Tăng cường các thực phẩm giàu protein và chất xơ để hỗ trợ tiêu hóa và tạo cảm giác no lâu hơn.
- Tăng cường vận động: Nếu phát hiện tăng cân, bệnh nhân có thể tăng thêm thời gian tập thể dục hoặc tăng cường cường độ tập luyện để đốt cháy nhiều calo hơn.
Kết luận
Duy trì cân nặng sau khi đã giảm cân thành công từ phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày là một quá trình dài hạn và đòi hỏi sự kiên trì, kỷ luật. Chế độ ăn uống cân bằng, vận động thường xuyên, theo dõi cân nặng định kỳ và kiểm soát tâm lý là những yếu tố then chốt giúp bệnh nhân duy trì kết quả giảm cân bền vững và đảm bảo sức khỏe lâu dài. Việc theo dõi sức khỏe định kỳ và nhận hỗ trợ từ bác sĩ cũng đóng vai trò quan trọng để duy trì cân nặng một cách an toàn và hiệu quả.
Tài liệu tham khảo:
"Long-Term Weight Maintenance After Bariatric Surgery," Obesity Surgery Journal, 2022.
"Diet and Exercise for Sustained Weight Loss Post-Sleeve Gastrectomy," American Journal of Bariatric Medicine, 2021.
"Psychological Support in Maintaining Weight Loss After Bariatric Surgery," Journal of Metabolic Medicine, 2021.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
