Xem tivi quá nhiều và tiếp xúc với máy tính, điện thoại di động quá sớm là một trong những nguyên nhân góp phần làm gia tăng tình trạng béo phì ở trẻ em. Các thói quen này không chỉ dẫn đến lối sống ít vận động mà còn gây ra các ảnh hưởng tiêu cực đến thói quen ăn uống và giấc ngủ của trẻ. Việc dành quá nhiều thời gian trước màn hình có thể làm giảm thời gian vận động thể chất, gây mất cân bằng năng lượng, và tăng khả năng tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh.
Dưới đây là phân tích chi tiết về mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với thiết bị điện tử và béo phì ở trẻ em, cùng với hướng dẫn cụ thể để quản lý vấn đề này
1. Mối liên hệ giữa xem tivi, sử dụng máy tính, điện thoại và béo phì ở trẻ em
a. Giảm vận động thể chất
Xem tivi, sử dụng máy tính và điện thoại làm cho trẻ dành nhiều thời gian ngồi yên một chỗ. Việc giảm vận động thể chất dẫn đến tiêu hao năng lượng ít hơn, gây ra tình trạng dư thừa calo và tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.
b. Tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh
Trẻ em thường bị ảnh hưởng bởi quảng cáo thực phẩm không lành mạnh trên các phương tiện truyền thông như tivi và internet. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các quảng cáo đồ ăn nhanh, nước ngọt, và đồ ăn vặt thường xuyên xuất hiện trong các chương trình tivi dành cho trẻ em. Điều này dễ khiến trẻ thèm ăn và tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa calo cao, nhiều đường và chất béo, góp phần tăng nguy cơ béo phì.
c. Thói quen ăn uống trong khi xem tivi
Việc ăn uống trong khi xem tivi làm trẻ mất tập trung vào cảm giác no, dễ dẫn đến việc tiêu thụ nhiều thức ăn hơn bình thường. Nhiều trẻ có thói quen ăn vặt không kiểm soát khi ngồi trước màn hình, gây tích tụ mỡ thừa và tăng cân.
d. Ảnh hưởng đến giấc ngủ
Tiếp xúc với màn hình máy tính, điện thoại và tivi quá lâu, đặc biệt là trước giờ đi ngủ, có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ. Thiếu ngủ làm rối loạn quá trình sản xuất hormone, dẫn đến việc tăng cảm giác thèm ăn và giảm cảm giác no, từ đó làm tăng nguy cơ béo phì.
2. Các nghiên cứu về mối liên hệ giữa tiếp xúc với thiết bị điện tử và béo phì
Nghiên cứu từ Trường Đại học Harvard cho thấy rằng trẻ em xem tivi hoặc sử dụng máy tính, điện thoại hơn 2 giờ mỗi ngày có nguy cơ bị thừa cân hoặc béo phì cao hơn so với những trẻ giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử. Một nghiên cứu khác từ Viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ (2015) cũng chỉ ra rằng tỷ lệ béo phì ở trẻ em tăng đáng kể khi trẻ dành hơn 3 giờ mỗi ngày cho các hoạt động liên quan đến màn hình.
Ngoài ra, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cũng khuyến cáo rằng việc tiếp xúc với thiết bị điện tử quá nhiều không chỉ làm tăng nguy cơ béo phì mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch của trẻ.
3. Hướng dẫn quản lý thời gian xem tivi và sử dụng thiết bị điện tử để tránh béo phì
a. Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử
Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo rằng trẻ em từ 2-5 tuổi không nên tiếp xúc với màn hình hơn 1 giờ mỗi ngày. Trẻ em từ 6-18 tuổi nên giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử (bao gồm cả tivi, máy tính và điện thoại) không quá 2 giờ mỗi ngày.
Trẻ dưới 18 tháng tuổi nên tránh tiếp xúc với các thiết bị điện tử, ngoại trừ cho mục đích học tập hoặc kết nối gia đình.
b. Tạo ra thời gian vận động xen kẽ
Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể chất trong ngày. Ví dụ, sau mỗi 30 phút sử dụng thiết bị điện tử, trẻ nên đứng dậy, di chuyển hoặc tham gia các hoạt động vận động như đi bộ, nhảy dây, hoặc chơi ngoài trời.
Các hoạt động thể thao, trò chơi vận động như đá bóng, cầu lông hoặc đạp xe sẽ giúp trẻ tiêu hao năng lượng và giữ cân nặng ổn định.
c. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, trẻ không nên sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước giờ đi ngủ. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ đọc sách hoặc tham gia các hoạt động nhẹ nhàng khác để thư giãn trước khi ngủ.
d. Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh
Tránh việc cho trẻ ăn uống khi đang xem tivi hoặc sử dụng thiết bị điện tử. Điều này giúp trẻ tập trung vào bữa ăn, cảm nhận được cảm giác no và hạn chế việc ăn quá nhiều.
Thay vì ăn vặt bằng đồ ăn nhiều calo và ít dinh dưỡng, cha mẹ có thể thay thế bằng trái cây, rau củ hoặc các món ăn nhẹ lành mạnh.
e. Tham gia các hoạt động ngoại khóa
Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa như thể thao, câu lạc bộ, hoặc các nhóm hoạt động xã hội để giảm thời gian tiếp xúc với màn hình và tăng cường vận động thể chất.
4. Khuyến khích lối sống lành mạnh
a. Thói quen vận động thể chất thường xuyên
Trẻ em nên tham gia ít nhất 60 phút vận động thể chất mỗi ngày. Các hoạt động như chạy bộ, nhảy dây, bơi lội, đạp xe không chỉ giúp đốt cháy calo mà còn giúp trẻ phát triển thể chất toàn diện.
b. Tạo ra các hoạt động gia đình
Cha mẹ có thể cùng trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời như đi bộ, đạp xe hoặc tham gia thể thao gia đình vào cuối tuần. Điều này không chỉ giúp trẻ duy trì thói quen vận động mà còn tạo gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.
c. Xây dựng không gian không thiết bị điện tử
Cha mẹ có thể tạo ra các khu vực trong nhà như bàn ăn, phòng ngủ không có thiết bị điện tử. Điều này giúp giảm thời gian tiếp xúc với màn hình và khuyến khích trẻ tương tác trực tiếp với các thành viên trong gia đình.
Kết luận
Việc xem tivi quá nhiều và tiếp xúc với máy tính, điện thoại di động quá sớm có thể làm gia tăng tình trạng béo phì ở trẻ em. Điều này chủ yếu do sự giảm vận động, tăng tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh và rối loạn giấc ngủ. Cha mẹ cần có kế hoạch quản lý thời gian sử dụng thiết bị điện tử của trẻ, đồng thời khuyến khích các hoạt động vận động thể chất và xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh để giúp trẻ duy trì cân nặng hợp lý và phát triển toàn diện.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
