Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh sỏi mật. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một chế độ ăn lành mạnh, giàu chất dinh dưỡng và cân bằng có thể làm giảm đáng kể nguy cơ hình thành sỏi mật. Dưới đây là những thay đổi cụ thể trong chế độ ăn uống giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
1. Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn
Chất xơ giúp điều hòa chức năng tiêu hóa và làm giảm mức cholesterol trong mật, yếu tố quan trọng ngăn ngừa hình thành sỏi mật. Một chế độ ăn giàu chất xơ giúp giảm nguy cơ bị sỏi mật từ 15-20%, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí American Journal of Gastroenterology. Những loại thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:
- Trái cây và rau quả: táo, lê, cam, bông cải xanh, rau xanh
- Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, lúa mạch, gạo lứt
- Đậu và hạt: đậu đen, đậu lăng, hạt chia, hạt lanh
Bổ sung từ 25-30g chất xơ mỗi ngày là lý tưởng để duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ngăn ngừa sỏi mật.
2. Giảm lượng chất béo bão hòa và cholesterol
Tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng lượng cholesterol trong mật, dẫn đến hình thành sỏi mật. Một chế độ ăn giàu chất béo bão hòa, đặc biệt là từ các nguồn như thịt đỏ, sản phẩm từ sữa nguyên kem, và đồ chiên rán, có liên quan đến nguy cơ bị sỏi mật cao hơn 20-30%. Thay vào đó, bạn nên:
Chọn các nguồn chất béo lành mạnh như dầu ô liu, dầu hạt cải, và dầu cá.
Ưu tiên các loại cá béo như cá hồi, cá thu, giàu axit béo omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe túi mật.
3. Bổ sung chất béo không bão hòa
Các nghiên cứu đã cho thấy rằng việc tiêu thụ chất béo không bão hòa có thể giúp ngăn ngừa sỏi mật. Theo một nghiên cứu từ Harvard, những người tiêu thụ nhiều chất béo không bão hòa đơn (monounsaturated fats) và không bão hòa đa (polyunsaturated fats) có nguy cơ bị sỏi mật thấp hơn 30-40%. Những loại thực phẩm này bao gồm:
- Quả bơ
- Hạt và các loại hạt có dầu như hạt óc chó, hạt lanh
- Dầu thực vật như dầu ô liu, dầu hạt cải
- Chất béo không bão hòa có thể giúp cải thiện quá trình chuyển hóa cholesterol và ngăn ngừa sự tích tụ cholesterol trong mật.
4. Chọn protein từ nguồn thực vật
Việc thay thế protein từ động vật bằng protein từ nguồn thực vật có thể giúp giảm nguy cơ sỏi mật. Các nguồn protein từ thực vật như đậu, đậu hạt, hạt quinoa và đậu nành cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn mà không làm tăng lượng cholesterol. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người tiêu thụ nhiều protein thực vật giảm nguy cơ mắc sỏi mật khoảng 10-15% so với người ăn nhiều protein động vật.
5. Giảm tiêu thụ đường và carbohydrate tinh chế
Đường và carbohydrate tinh chế có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi mật do ảnh hưởng đến mức cholesterol trong mật. Một nghiên cứu từ Journal of Clinical Nutrition chỉ ra rằng, những người tiêu thụ nhiều đường tinh luyện, bánh mì trắng và thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ bị sỏi mật cao hơn 25-30%. Thay vào đó, bạn nên:
Chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, lúa mì nguyên cám.
Hạn chế tiêu thụ đồ ngọt, bánh kẹo và nước ngọt.
6. Duy trì cân nặng hợp lý và tránh giảm cân nhanh
Giảm cân quá nhanh làm tăng nguy cơ sỏi mật do quá trình tiêu thụ và chuyển hóa mỡ trong cơ thể. Khi bạn giảm cân nhanh, cơ thể giải phóng lượng lớn cholesterol vào mật, dẫn đến sự hình thành sỏi. Nên giảm cân từ từ, lý tưởng là từ 0.5-1 kg mỗi tuần, để ngăn ngừa sỏi mật.
7. Uống đủ nước
Nước giúp duy trì sự lưu thông của mật và hỗ trợ chức năng tiêu hóa. Uống đủ nước, khoảng 2-3 lít mỗi ngày, giúp giảm nguy cơ
.jpg)
tích tụ cholesterol trong mật, từ đó ngăn ngừa hình thành sỏi. Nước không chỉ giúp túi mật hoạt động tốt hơn mà còn giảm nguy cơ viêm túi mật.
Lời khuyên của PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn
Để giảm nguy cơ mắc sỏi mật, hãy áp dụng những thay đổi trong chế độ ăn uống như:
- Tăng cường chất xơ từ rau quả và ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa và cholesterol.
- Bổ sung chất béo không bão hòa từ dầu thực vật và hạt.
- Ưu tiên nguồn protein từ thực vật và giảm carbohydrate tinh chế.
Ngoài ra, hãy giữ cân nặng hợp lý, giảm cân từ từ và duy trì lối sống lành mạnh với đủ nước hàng ngày. Nếu bạn có nguy cơ cao mắc sỏi mật do tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể hơn về chế độ dinh dưỡng và phòng ngừa.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
