Thủng ổ loét dạ dày, tá tràng là biến chứng nghiêm trọng của bệnh loét dạ dày, tá tràng, khi một lỗ thủng hình thành trong thành dạ dày hoặc tá tràng. Tình trạng này có thể dẫn đến viêm phúc mạc (viêm nhiễm trong khoang bụng) và nhiễm trùng toàn thân, đòi hỏi can thiệp phẫu thuật khẩn cấp. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu của bệnh thủng ổ loét dạ dày, tá tràng, các yếu tố nguy cơ, và phương pháp chẩn đoán bệnh chính xác.
1. Dấu hiệu nhận biết bệnh thủng ổ loét dạ dày, tá tràng
Thủng ổ loét dạ dày, tá tràng thường gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và đột ngột, yêu cầu can thiệp y tế khẩn cấp. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Đau bụng đột ngột và dữ dội: Cơn đau thường bắt đầu ở vùng thượng vị và lan nhanh khắp bụng. Đau có thể mạnh đến mức làm người bệnh phải co quắp người lại, không thể di chuyển.
- Căng cứng bụng: Sau khi ổ loét bị thủng, bụng trở nên cứng đơ như "Bảng gỗ," Đây là dấu hiệu của viêm phúc mạc do dịch tiêu hóa và axit rò rỉ vào khoang bụng.
- Sốc (giảm huyết áp): Thủng ổ loét có thể dẫn đến tình trạng sốc, với các triệu chứng như da xanh tái, huyết áp giảm, nhịp tim nhanh, chóng mặt, và ngất xỉu.
- Buồn nôn và nôn: Người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn mửa, đôi khi nôn ra máu nếu có chảy máu từ ổ loét.
- Sốt và ớn lạnh: Khi viêm phúc mạc phát triển, người bệnh có thể bị sốt cao kèm theo ớn lạnh, là dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.
2. Các yếu tố nguy cơ gây thủng ổ loét dạ dày, tá tràng
Thủng ổ loét thường là kết quả của tình trạng loét dạ dày hoặc tá tràng kéo dài mà không được điều trị đúng cách. Một số yếu tố nguy cơ chính bao gồm:
- Nhiễm vi khuẩn helicobacter pylori (HP): Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra loét dạ dày, tá tràng và có thể dẫn đến thủng ổ loét nếu không được điều trị.
- Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (nsaids): Sử dụng lâu dài các loại thuốc như ibuprofen, aspirin hoặc naproxen có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến loét và thủng.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển loét dạ dày và tá tràng, đồng thời làm chậm quá trình lành vết loét.
- Tiêu thụ rượu bia: Uống nhiều rượu bia có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ loét và thủng ổ loét.
- Căng thẳng kéo dài: Căng thẳng có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày, góp phần gây loét và làm nặng thêm tình trạng thủng.
3. Phương pháp chẩn đoán bệnh thủng ổ loét dạ dày, tá tràng
Chẩn đoán thủng ổ loét cần được thực hiện khẩn cấp để có thể can thiệp phẫu thuật kịp thời. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra bụng để xác định dấu hiệu đau và căng cứng. Cơn đau bụng dữ dội và bụng cứng như gỗ là dấu hiệu chính của viêm phúc mạc do thủng ổ loét.
- Chụp x-quang bụng: Chụp x-quang bụng có thể phát hiện khí tự do trong khoang bụng, đây là dấu hiệu của thủng dạ dày hoặc tá tràng khi khí từ đường tiêu hóa rò rỉ vào khoang bụng.
- Chụp cắt lớp vi tính (ct scan): Ct scan là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất để phát hiện thủng ổ loét và đánh giá mức độ lan rộng của viêm phúc mạc. Ct scan giúp bác sĩ xác định rõ vị trí của thủng và tình trạng viêm trong khoang bụng.
- Nội soi dạ dày: Nội soi có thể được thực hiện trong một số trường hợp để xác định tình trạng loét, nhưng không phải lúc nào cũng được khuyến cáo khi nghi ngờ có thủng ổ loét.
4. Phương pháp điều trị thủng ổ loét dạ dày, tá tràng
Điều trị thủng ổ loét dạ dày, tá tràng yêu cầu can thiệp phẫu thuật khẩn cấp để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Các phương pháp điều trị bao gồm:
- Phẫu thuật cấp cứu: Phẫu thuật là phương pháp duy nhất để sửa chữa lỗ thủng. Bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật nội soi để khâu lại lỗ thủng và làm sạch vùng bụng bị nhiễm trùng. Việc điều trị viêm phúc mạc kèm theo cũng rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng.
- Điều trị kháng sinh: Sau phẫu thuật, bệnh nhân thường được điều trị bằng kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc viêm phúc mạc lan rộng.
- Điều trị bảo tồn (trong một số trường hợp hiếm): Trong một số trường hợp cụ thể, như khi lỗ thủng rất nhỏ và được phát hiện sớm, điều trị bảo tồn không cần phẫu thuật có thể được xem xét. Phương pháp này bao gồm nghỉ ngơi, nhịn ăn, truyền dịch và dùng thuốc để kiểm soát viêm nhiễm.
5. Lợi ích của việc phát hiện và điều trị sớm thủng ổ loét
Việc phát hiện và điều trị sớm thủng ổ loét dạ dày, tá tràng giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc, nhiễm trùng toàn thân hoặc thậm chí tử vong. Can thiệp y tế kịp thời có thể cứu sống người bệnh và ngăn ngừa tình trạng suy giảm chức năng tiêu hóa lâu dài.
6. Kết luận
Thủng ổ loét dạ dày, tá tràng là biến chứng nguy hiểm và đe dọa tính mạng nếu không được điều trị ngay lập tức. Việc nhận biết các dấu hiệu đau bụng dữ dội, căng cứng bụng, và buồn nôn cần được xử lý khẩn cấp. Nếu bạn có nguy cơ cao hoặc đang mắc bệnh loét dạ dày, tá tràng, việc theo dõi sức khỏe và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm này.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
