Thực phẩm chức năng chứa men tiêu hóa và probiotic (vi khuẩn có lợi) đã trở thành lựa chọn phổ biến để hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm này có thể không cần thiết và có một số yếu tố cần cân nhắc trước khi dùng lâu dài. Dưới đây là những lợi ích cũng như những hạn chế khi sử dụng thực phẩm chức năng có men tiêu hóa để chống táo bón.
1. Lợi ích của men tiêu hóa và probiotic trong việc hỗ trợ tiêu hóa
Men tiêu hóa và probiotic có thể mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa, đặc biệt là trong việc ngăn ngừa táo bón. Chúng giúp cải thiện sự cân bằng vi sinh đường ruột, tăng cường hoạt động của nhu động ruột và thúc đẩy tiêu hóa thức ăn. Dưới đây là những lợi ích cụ thể của việc sử dụng men tiêu hóa:
- Cải thiện cân bằng vi sinh đường ruột: Probiotic giúp duy trì sự cân bằng của vi khuẩn có lợi trong ruột, từ đó giúp giảm thiểu tình trạng táo bón do mất cân bằng vi khuẩn. Một nghiên cứu từ Journal of Clinical Gastroenterology cho thấy rằng việc sử dụng probiotic trong thời gian ngắn có thể làm giảm triệu chứng táo bón đến 15-20%.
- Kích thích nhu động ruột: Một số loại men tiêu hóa giúp cải thiện quá trình tiêu hóa thức ăn, giảm tình trạng phân khô và khó đi ngoài.
2. Khi nào nên sử dụng men tiêu hóa để chống táo bón?
Việc sử dụng men tiêu hóa và thực phẩm chức năng chứa probiotic có thể hữu ích trong những trường hợp sau:
- Sau khi sử dụng thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh thường tiêu diệt cả vi khuẩn có hại lẫn có lợi trong ruột, gây mất cân bằng vi sinh. Trong trường hợp này, bổ sung probiotic có thể giúp phục hồi vi khuẩn có lợi và cải thiện tiêu hóa.
- Trong giai đoạn phục hồi sau bệnh tiêu hóa: Nếu bạn vừa trải qua các vấn đề về đường tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón nghiêm trọng, việc sử dụng probiotic trong thời gian ngắn có thể giúp ổn định hệ tiêu hóa.
- Những người có chế độ ăn thiếu chất xơ: Nếu chế độ ăn uống không đủ chất xơ, probiotic có thể giúp hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt khi bạn không thể thay đổi thói quen ăn uống ngay lập tức.
3. Không nên lạm dụng men tiêu hóa thường xuyên
Mặc dù men tiêu hóa và probiotic có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa táo bón, việc sử dụng chúng thường xuyên có thể không cần thiết, và trong một số trường hợp, có thể gây hại. Dưới đây là những lý do tại sao không nên lạm dụng:
- Cơ thể có thể phụ thuộc vào men tiêu hóa: Khi sử dụng men tiêu hóa trong thời gian dài, cơ thể có thể trở nên phụ thuộc vào việc cung cấp enzyme từ bên ngoài thay vì tự sản xuất enzyme tiêu hóa tự nhiên. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của hệ tiêu hóa tự nhiên và khiến bạn cần phải dùng men tiêu hóa thường xuyên để duy trì chức năng tiêu hóa.
- Sử dụng lâu dài có thể gây mất cân bằng vi sinh: Việc bổ sung quá nhiều probiotic có thể làm thay đổi môi trường vi sinh tự nhiên trong ruột, dẫn đến mất cân bằng vi khuẩn và gây ra các vấn đề tiêu hóa khác. Một nghiên cứu từ American Journal of Clinical Nutrition cho thấy rằng việc sử dụng probiotic quá mức trong thời gian dài có thể làm giảm sự đa dạng vi khuẩn trong ruột và gây ra các triệu chứng tiêu hóa không mong muốn.
- Thiếu hụt enzyme tự nhiên: Việc bổ sung men tiêu hóa liên tục có thể khiến tuyến tụy không sản xuất đủ enzyme tự nhiên, dẫn đến tình trạng thiếu hụt enzyme và phụ thuộc vào thực phẩm chức năng để hỗ trợ tiêu hóa.
4. Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống để phòng ngừa táo bón
Thay vì dựa vào việc sử dụng men tiêu hóa hoặc thực phẩm chức năng thường xuyên, một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa táo bón là điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống. Việc duy trì một chế độ ăn uống giàu chất xơ, uống đủ nước và duy trì lối sống năng động có thể giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa mà không cần phải dùng đến men tiêu hóa lâu dài.
- Tăng cường chất xơ: Hãy bổ sung đủ chất xơ từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám và đậu để duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
- Uống đủ nước: Đảm bảo uống từ 2-3 lít nước mỗi ngày để giữ cho phân mềm và dễ đi ngoài.
- Tập thể dục thường xuyên: Duy trì hoạt động thể chất đều đặn để kích thích nhu động ruột và cải thiện tiêu hóa.
5. Khi nào nên tham khảo ý kiến bác sĩ?
Nếu bạn gặp tình trạng táo bón kéo dài, không cải thiện sau khi thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, hoặc cảm thấy cần sử dụng men tiêu hóa thường xuyên để duy trì chức năng tiêu hóa, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm và đưa ra lời khuyên phù hợp về việc sử dụng men tiêu hóa hoặc probiotic trong trường hợp cụ thể.
Lời khuyên của PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn
Men tiêu hóa và thực phẩm chức năng chứa probiotic có thể mang lại lợi ích ngắn hạn trong việc ngăn ngừa táo bón, đặc biệt trong các trường hợp mất cân bằng vi sinh sau khi dùng thuốc kháng sinh hoặc phục hồi từ các vấn đề tiêu hóa. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên và lâu dài không phải lúc nào cũng cần thiết và có thể dẫn đến những tác động không mong muốn.
Để duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ngăn ngừa táo bón một cách tự nhiên, hãy tập trung vào việc điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ, uống đủ nước và duy trì hoạt động thể chất đều đặn. Nếu có bất kỳ vấn đề tiêu hóa nào kéo dài, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
