Bệnh trĩ được chia thành hai loại chính là trĩ nội và trĩ ngoại, dựa trên vị trí của búi trĩ trong hoặc ngoài hậu môn. Ngoài ra, còn có trường hợp trĩ hỗn hợp, khi cả trĩ nội và trĩ ngoại cùng xuất hiện. Mỗi loại trĩ có đặc điểm và triệu chứng khác nhau, do đó việc phân biệt đúng loại trĩ sẽ giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp.
1. Trĩ nội
Trĩ nội là loại trĩ hình thành ở phía trên đường lược, trong ống hậu môn và trực tràng. Đây là vùng ít dây thần kinh cảm giác, vì vậy trĩ nội thường không gây đau đớn nhiều trong giai đoạn đầu, và người bệnh có thể không nhận biết mình mắc bệnh cho đến khi triệu chứng trở nên rõ ràng hơn.
Đặc điểm: Trĩ nội nằm bên trong hậu môn, phía trên đường lược, nên người bệnh thường không cảm thấy đau hoặc khó chịu ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi trĩ nội phát triển, nó có thể sa ra khỏi hậu môn (sa búi trĩ), dẫn đến khó chịu và đau đớn.
Phân loại trĩ nội theo mức độ:
- Độ 1: Búi trĩ còn nhỏ và nằm hoàn toàn bên trong trực tràng, không sa ra ngoài. Người bệnh có thể chỉ gặp phải triệu chứng chảy máu khi đi tiêu.
- Độ 2: Búi trĩ sa ra ngoài khi đi tiêu nhưng tự co lại vào trong hậu môn sau đó.
- Độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài khi đi tiêu và không tự thu lại mà phải dùng tay đẩy vào.
- Độ 4: Búi trĩ sa hẳn ra ngoài và không thể đẩy lại vào trong hậu môn, thường gây đau đớn và yêu cầu can thiệp y tế.
- Triệu chứng: Chảy máu khi đi tiêu là triệu chứng phổ biến nhất của trĩ nội. Máu thường có màu đỏ tươi, xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc trên bề mặt phân. Ngoài ra, bệnh nhân trĩ nội có thể cảm nhận được sa búi trĩ, ngứa hậu môn, và chảy dịch nhầy.
2. Trĩ ngoại
Trĩ ngoại là loại trĩ phát triển bên dưới đường lược, ở vùng quanh hậu môn, nơi có nhiều dây thần kinh cảm giác. Vì vậy, trĩ ngoại thường gây đau đớn và khó chịu nhiều hơn so với trĩ nội, đặc biệt là khi búi trĩ bị huyết khối (cục máu đông hình thành trong búi trĩ).
- Đặc điểm: Trĩ ngoại nằm ngay dưới da ở vùng hậu môn và thường có thể cảm nhận được như một khối mềm hoặc sưng tấy. Người bệnh có thể bị đau khi ngồi, đi tiêu hoặc vận động.
- Triệu chứng: Đau nhói hoặc cảm giác cộm ở hậu môn là triệu chứng chính của trĩ ngoại. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể gặp sưng tấy, ngứa, và chảy máu. Trĩ ngoại huyết khối, khi có cục máu đông hình thành trong búi trĩ, gây đau đớn dữ dội và cần được can thiệp y tế ngay lập tức.
3. Trĩ hỗn hợp 
Trĩ hỗn hợp là sự kết hợp giữa trĩ nội và trĩ ngoại, khi búi trĩ phát triển cả trong và ngoài hậu môn. Điều này có nghĩa là bệnh nhân có thể gặp phải cả hai nhóm triệu chứng, bao gồm chảy máu, sa búi trĩ, đau đớn, và cảm giác khó chịu.
Đặc điểm: Trĩ hỗn hợp thường nghiêm trọng hơn vì người bệnh phải đối mặt với các triệu chứng của cả trĩ nội và trĩ ngoại. Búi trĩ có thể bị sưng to và gây chảy máu nhiều hơn, cùng với cảm giác đau nhói khi đi tiêu hoặc ngồi lâu.
4. So sánh giữa trĩ nội và trĩ ngoại
- Vị trí: Trĩ nội nằm trong ống hậu môn và trực tràng, trong khi trĩ ngoại nằm ngoài hậu môn, ngay dưới da vùng hậu môn.
- Triệu chứng: Trĩ nội thường gây chảy máu mà không đau trong giai đoạn đầu, trong khi trĩ ngoại gây đau đớn nhiều hơn, đặc biệt là khi có huyết khối trĩ. Trĩ nội có thể dẫn đến sa búi trĩ, trong khi trĩ ngoại thường gây sưng và viêm.
- Điều trị: Trĩ nội ở giai đoạn nhẹ có thể được điều trị bằng các biện pháp tự chăm sóc tại nhà, như thay đổi chế độ ăn uống và tăng cường chất xơ. Tuy nhiên, trĩ nội giai đoạn nặng hoặc trĩ ngoại huyết khối thường yêu cầu can thiệp phẫu thuật hoặc thủ thuật như thắt búi trĩ bằng dây thun, cắt trĩ hoặc phẫu thuật loại bỏ huyết khối.
5. Nghiên cứu liên quan
Theo một nghiên cứu từ International Journal of Colorectal Disease, tỷ lệ mắc trĩ nội và trĩ ngoại trong cộng đồng là tương đương, với khoảng 4,4% dân số toàn cầu bị ảnh hưởng bởi bệnh trĩ. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khoảng 50% người trưởng thành trên 50 tuổi đã từng trải qua bệnh trĩ, cả nội và ngoại, ít nhất một lần trong đời.
Kết luận:
Bệnh trĩ bao gồm hai loại chính là trĩ nội và trĩ ngoại, cùng với trường hợp trĩ hỗn hợp. Mỗi loại có những đặc điểm và triệu chứng riêng, do đó việc phân biệt loại trĩ rất quan trọng trong việc xác định phương pháp điều trị phù hợp. Trĩ nội thường liên quan đến chảy máu và sa búi trĩ, trong khi trĩ ngoại gây đau đớn và khó chịu do sự sưng tấy và huyết khối.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
