Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua và đau ngực, mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể đe dọa tính mạng người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:
1. Viêm thực quản (Esophagitis)
Viêm thực quản là biến chứng phổ biến nhất của GERD. Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản nhiều lần và kéo dài, nó sẽ gây kích thích và tổn thương niêm mạc thực quản. Tình trạng này dẫn đến viêm nhiễm, sưng tấy và loét thực quản. Các triệu chứng của viêm thực quản bao gồm:
Đau rát vùng ngực và cổ họng, đặc biệt là khi nuốt.
Khó nuốt hoặc cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong thực quản.
Buồn nôn và nôn mửa. Nếu không được điều trị, viêm thực quản có thể trở nên nghiêm trọng hơn, gây loét và chảy máu, dẫn đến nguy cơ thiếu máu do mất máu mãn tính.
2. Loét thực quản (Esophageal Ulcer)
Loét thực quản xảy ra khi niêm mạc thực quản bị tổn thương nghiêm trọng do tiếp xúc liên tục với axit dạ dày. Tình trạng này gây ra các vết loét sâu trên bề mặt thực quản, có thể dẫn đến chảy máu và gây đau đớn khi nuốt. Người bệnh bị loét thực quản thường cảm thấy:
Đau tức ngực hoặc cảm giác nóng rát dữ dội.
Khó nuốt hoặc đau khi nuốt, thậm chí chỉ là nước.
Có thể nôn ra máu hoặc thấy máu lẫn trong phân (phân có màu đen). Loét thực quản không chỉ gây đau đớn mà còn có nguy cơ dẫn đến hẹp thực quản nếu không điều trị kịp thời.
3. Hẹp thực quản (Esophageal Stricture)
Khi viêm và loét thực quản kéo dài, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách hình thành mô sẹo tại các vùng tổn thương. Mô sẹo này có thể làm hẹp lòng thực quản, khiến việc nuốt trở nên khó khăn hơn. Hẹp thực quản thường gây ra cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng, dẫn đến khó nuốt hoặc đau khi nuốt. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm gia tăng nguy cơ suy dinh dưỡng do người bệnh không thể ăn uống đầy đủ.
4. Barrett thực quản (Barrett's Esophagus) .jpg)
Barrett thực quản là một biến chứng nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành ung thư thực quản. Khi niêm mạc thực quản bị tổn thương liên tục do axit dạ dày, các tế bào lót trong thực quản sẽ thay đổi cấu trúc thành tế bào tương tự như ở ruột non. Đây là tình trạng tiền ung thư, nghĩa là người bệnh có nguy cơ cao phát triển ung thư thực quản nếu không được giám sát và điều trị đúng cách. Người bệnh Barrett thực quản thường không có triệu chứng rõ ràng ngoài các triệu chứng điển hình của GERD. Do đó, việc phát hiện sớm qua nội soi thực quản và theo dõi định kỳ là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ ung thư.
5. Ung thư thực quản (Esophageal Cancer)
Biến chứng nghiêm trọng nhất của GERD là ung thư thực quản, đặc biệt là ung thư tế bào tuyến thực quản (adenocarcinoma). Ung thư thực quản thường xảy ra khi Barrett thực quản tiến triển thành ung thư. Đây là một loại ung thư có tỷ lệ sống sót thấp nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Triệu chứng của ung thư thực quản bao gồm:
- Khó nuốt, thậm chí khó nuốt cả thức ăn lỏng.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Đau ngực hoặc cảm giác tức ngực.
- Ho khan và khàn tiếng kéo dài. Ung thư thực quản thường được phát hiện ở giai đoạn muộn khi các triệu chứng đã trở nên nghiêm trọng, do đó việc theo dõi và điều trị GERD kịp thời có vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư.
6. Viêm phổi do hít phải axit (Aspiration Pneumonia)
Trong một số trường hợp, axit dạ dày có thể trào ngược lên họng và vô tình đi vào đường hô hấp, gây ra viêm phổi do hít phải axit. Tình trạng này đặc biệt dễ xảy ra vào ban đêm khi người bệnh nằm ngủ. Axit từ dạ dày có thể kích thích niêm mạc phổi, gây viêm nhiễm và làm suy giảm chức năng hô hấp. Các triệu chứng của viêm phổi do hít phải bao gồm:
- Khó thở, thở nhanh, hoặc thở khò khè.
- Ho khan hoặc ho có đờm.
- Đau ngực khi thở. Viêm phổi do hít phải là một biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến suy hô hấp và đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Làm thế nào để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của GERD?
Phòng ngừa biến chứng của GERD cần bắt đầu từ việc phát hiện và điều trị sớm. Một số biện pháp có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của bệnh bao gồm:
- Thay đổi lối sống: Hạn chế các thực phẩm gây kích thích như thức ăn chiên xào, cay, và nhiều dầu mỡ. Tránh ăn quá no, đặc biệt vào buổi tối và không nằm ngay sau khi ăn.
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc kháng axit hoặc thuốc ức chế bơm proton (PPI) có thể giúp kiểm soát axit dạ dày và ngăn ngừa tổn thương niêm mạc thực quản.
- Thăm khám định kỳ: Nếu có triệu chứng kéo dài hoặc có tiền sử Barrett thực quản, việc kiểm tra định kỳ bằng nội soi là cần thiết để phát hiện sớm những thay đổi bất thường trong niêm mạc thực quản.
- Điều trị kịp thời: Nếu xuất hiện các triệu chứng như khó nuốt, đau ngực dữ dội, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, người bệnh nên đi khám ngay lập tức để loại trừ nguy cơ ung thư hoặc các biến chứng khác.
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của GERD và tuân thủ điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng nghiêm trọng và đảm bảo sức khỏe lâu dài cho người bệnh.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
_cr_480x332.jpg)
