Béo phì không chỉ là tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát của phụ nữ, mà trong thai kỳ, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và con. Các biến chứng này có thể xảy ra trong suốt quá trình mang thai, sinh nở và thậm chí kéo dài đến giai đoạn sau sinh.
1. Biến chứng trong thai kỳ
1.1. Tiền sản giật
Tiền sản giật là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất liên quan đến béo phì trong thai kỳ. Tiền sản giật là tình trạng tăng huyết áp kèm theo các dấu hiệu tổn thương cơ quan, thường xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ.
Theo nghiên cứu từ the american college of obstetricians and gynecologists (acog) năm 2020, phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc tiền sản giật cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ có cân nặng bình thường. Nguy cơ này còn tăng cao nếu có các yếu tố khác như tiền sử bệnh tăng huyết áp hoặc đái tháo đường.
Số liệu nghiên cứu: Một nghiên cứu công bố trên tạp chí hypertension năm 2019 chỉ ra rằng tỷ lệ phụ nữ béo phì mắc tiền sản giật chiếm khoảng 15% trong tổng số các ca tiền sản giật ở phụ nữ mang thai. Hơn nữa, 35% các ca tiền sản giật ở phụ nữ mang thai béo phì dẫn đến sinh non trước 37 tuần.
1.2. Đái tháo đường thai kỳ (gdm)
Đái tháo đường thai kỳ là một dạng đái tháo đường xuất hiện trong thời kỳ mang thai và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cả mẹ và thai nhi. Phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ cao hơn nhiều so với những người có chỉ số bmi trong mức bình thường.
Số liệu nghiên cứu: Theo nghiên cứu từ the new england journal of medicine năm 2016, phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ cao gấp 6 lần so với phụ nữ không béo phì. Cụ thể, trong nhóm phụ nữ béo phì với bmi từ 30 trở lên, tỷ lệ mắc đái tháo đường thai kỳ dao động từ 10% đến 12%, so với tỷ lệ chỉ 2-3% ở phụ nữ có cân nặng bình thường.
Biến chứng liên quan đến đái tháo đường thai kỳ:
- Nguy cơ sinh mổ tăng do thai quá lớn (thai to).
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch sau sinh ở cả mẹ và con.
- Nguy cơ thai nhi gặp phải các vấn đề hô hấp sau khi sinh cao hơn, thậm chí có thể đối diện với hội chứng suy hô hấp sơ sinh (rds).
1.3. Tăng huyết áp thai kỳ
Tăng huyết áp thai kỳ là tình trạng tăng huyết áp xuất hiện trong thai kỳ mà không có các dấu hiệu tổn thương cơ quan như tiền sản giật. Béo phì là một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra tăng huyết áp thai kỳ.
Số liệu nghiên cứu: Theo american heart association (aha), phụ nữ mang thai béo phì có nguy cơ phát triển tăng huyết áp thai kỳ cao hơn 50-60% so với phụ nữ không béo phì. Tình trạng này làm gia tăng nguy cơ biến chứng, bao gồm sinh non, sinh mổ và tổn thương thận.
Tác động đến mẹ và bé:
- Đối với mẹ: Nguy cơ tổn thương thận, gan, và biến chứng sau sinh.
- Đối với bé: Nguy cơ sinh non và suy hô hấp sau sinh, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
2. Nguy cơ đối với thai nhi
2.1. Thai to (macrosomia)
Macrosomia, hay còn gọi là thai to, là tình trạng thai nhi phát triển quá mức, thường có trọng lượng trên 4.000g khi sinh. Điều này thường xảy ra với phụ nữ mang thai có tình trạng béo phì, vì lượng insulin và glucose trong cơ thể mẹ cao hơn bình thường, thúc đẩy quá trình phát triển quá mức của thai nhi.
Số liệu nghiên cứu: Theo nghiên cứu của Jama Pediatrics năm 2019, trẻ sơ sinh có mẹ béo phì có nguy cơ thai to cao hơn 25-30%. Điều này dẫn đến nhiều khó khăn trong quá trình sinh nở, bao gồm tăng nguy cơ sinh mổ và chấn thương thai nhi trong quá trình sinh tự nhiên.
2.2. Dị tật bẩm sinh
Béo phì ở phụ nữ mang thai không chỉ ảnh hưởng đến kích thước thai nhi mà còn làm tăng nguy cơ thai nhi mắc các dị tật bẩm sinh, đặc biệt là các dị tật về tim và hệ thần kinh.
Số liệu nghiên cứu: Một nghiên cứu công bố trên BMJ năm 2019 cho thấy phụ nữ mang thai béo phì có nguy cơ sinh con mắc dị tật bẩm sinh cao hơn 23-40%, trong đó các dị tật phổ biến là dị tật ống thần kinh và dị tật tim bẩm sinh. Nghiên cứu này đã theo dõi hơn 5.000 phụ nữ mang thai và nhận thấy rằng phụ nữ có BMI ≥ 30 có tỷ lệ thai nhi mắc dị tật tim bẩm sinh cao hơn 30% so với nhóm phụ nữ có BMI trong mức bình thường.
2.3. Nguy cơ sinh non
Béo phì cũng làm tăng nguy cơ sinh non (sinh trước 37 tuần thai kỳ). Sinh non có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho thai nhi, bao gồm các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa và phát triển trí não.
Số liệu nghiên cứu: Nghiên cứu từ American Journal of Obstetrics and Gynecology năm 2017 cho biết, phụ nữ béo phì có nguy cơ sinh non cao hơn 15-20% so với phụ nữ có cân nặng bình thường. Thai nhi sinh non thường gặp các vấn đề về hô hấp và chậm phát triển về thể chất lẫn trí tuệ.
3. Nguy cơ trong quá trình sinh nở
Béo phì làm tăng nguy cơ khó sinh tự nhiên và thường dẫn đến việc phải can thiệp bằng sinh mổ. Điều này không chỉ gây ra nhiều biến chứng cho mẹ mà còn có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau sinh.
Số liệu nghiên cứu: Theo Cochrane Database of Systematic Reviews năm 2017, tỷ lệ sinh mổ ở phụ nữ béo phì cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ có cân nặng bình thường. Bên cạnh đó, nguy cơ nhiễm trùng hậu sản ở phụ nữ sinh mổ cũng tăng lên đáng kể, đặc biệt với những người có BMI ≥ 35.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
