Béo phì và nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ em

Béo phì và dậy thì sớm có mối liên quan chặt chẽ với nhau và những yếu tố ảnh hưởng đến béo phì cũng ảnh hưởng đến dậy thì sớm.

Vì sao trẻ em bị béo phì có nguy cơ dậy thì sớm?

• Nhiều phụ huynh ngộ nhận cho con ăn nhiều, con sẽ khoẻ mạnh, đề kháng tốt và ít bị ảnh hưởng bởi bệnh tật, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh như hiện tại. Tuy nhiên, chế độ ăn quá đà, mất cân đối khiến trẻ thừa cân, thiếu chất, ngược lại đe doạ đến sức khoẻ của trẻ nhiều hơn.
• Nhiều phụ huynh ngộ nhận, cho con ăn nhiều, con sẽ khỏe mạnh, đề kháng tốt và ít bị ảnh hưởng bởi bệnh tật, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh như hiện tại. Tuy nhiên, chế độ ăn quá đà, mất cân đối khiến trẻ thừa cân, thiếu chất, đe dọa đến sức khỏe và gây ra tình trạng dậy thì sớm ở trẻ.
• Yến Nhi ( 18 tuổi – Hà Nội) 89kg, đi lại nặng nề, thở dốc khi leo 2 tầng cầu thang và em khá rụt rè. Mẹ Yến Nhi chia sẻ, gia đình cũng khá giả nên từ bé đã cho con hưởng những điều kiện tốt nhất để phát triển, chế độ dinh dưỡng của con cũng được gia đình đặc biệt quan tâm, thường xuyên bổ sung các thực phẩm như trứng, sữa thịt, hải sản … năm con 8 tuổi đã cao lớn phổng phao hơn các bạn cùng lớp rất nhiều. 9 tuổi bắt đầu xuất hiện chu kì kinh nguyệt, tuyến vú và cơ quan sinh dục phát triển.
• Bố mẹ vội vàng đưa con đến gặp bác sĩ, được kết luận con đang bị thừa cân béo phì và đã bắt đầu giai đoạn dậy thì sớm. Từ đó đến nay, do con đang trong quá trình phát triển tuổi ăn tuổi lớn, gia đình cũng thử áp dụng nhiều phương pháp giảm cân, điều chỉnh lại chế độ ăn uống nhưng không có kết quả. Cuối năm 2022, gia đình đưa Nhi đến gặp chúng tôi để tư vấn về phương pháp điều trị béo phì.
• Một nghiên cứu đã cho thấy rằng, trẻ em béo phì có nguy cơ dậy thì sớm cao hơn 2 lần so với trẻ em có cân nặng bình thường. Lý do là do mức độ hormone insulin tăng cao trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến hormone tăng trưởng, hormone tình dục  và hormone của tuyến giáp, dẫn đến sự phát triển tình dục sớm hơn.
• Ngoài ra, một nghiên cứu khác cũng cho thấy rằng béo phì có liên quan mật thiết đến sự xuất hiện kích thước vùng ngực lớn ở nam giới, vùng ngực và hông lớn ở nữ giới. Khi cơ thể sản xuất nhiều hormone tăng trưởng, tuyến yên tố phải tiết ra nhiều hormone để giúp cơ thể tiêu thụ glucose. Điều này làm cho mức độ insulin tăng và gây ra dậy thì sớm.
• Ngoài ra, chế độ ăn uống không lành mạnh cũng góp phần vào việc gây béo phì và dậy thì sớm. Chế độ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, giàu vitamin và khoáng chất cũng giúp hỗ trợ quá trình phát triển tình dục bình thường.

• Vì vậy, để tránh nguy cơ béo phì và dậy thì sớm, cần áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh, đủ dinh dưỡng và tăng cường hoạt động thể chất đều đặn. Trẻ em cũng cần được giám sát để đảm bảo chế độ ăn uống và hoạt động thể chất phù hợp. Ngoài ra, nên tránh stress và tăng cường giấc ngủ để giúp cơ thể đủ năng lượng cho việc phát triển bình thường.

Cha mẹ nên làm gì khi con dậy thì sớm?

• Các chuyên gia nội tiết cho rằng ngoài béo phì còn có một số yếu tố tác động đến quá trình dậy thì sớm ở trẻ như di truyền, giới tính, chủng tộc, do tiếp xúc xã hội, thậm chí cả môi trường sống hàng ngày. Tiếp xúc với các hóa chất tẩy rửa trong sinh hoạt hàng ngày đang đẩy những đứa trẻ của chúng ta vào việc phải gánh chịu hậu quả, như chất BPA trong các đồ nhựa làm thay đổi hormone, gây dậy thì sớm ở trẻ…..
• Theo các bác sĩ không có cách nào để điều trị dậy thì sớm ở trẻ, kể cả giảm cân (nếu trẻ béo phì) cũng không có tác dụng. Đối với những trẻ đã dậy thì thì khi giảm cân, quá trình dậy thì này vẫn tiếp tục và không dừng lại.
• Như vậy,  phòng dậy thì sớm ở trẻ cần làm từ rất sớm trước khi đứa trẻ đến tuổi dậy thì bằng cách ngăn chặn chứng béo phì ở trẻ. Các bậc phụ huynh cần dậy trẻ cách để duy trì sức khỏe lành mạnh nhất, để tránh dậy thì sớm. Với những người làm cha mẹ cần hỗ trợ con như:
• Khuyến khích con tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên, tạo thói quen tập thể dục cho trẻ.
• Chú ý đến lượng calo trong bữa ăn của trẻ, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo đủ chất dinh dưỡng để trẻ phát triển.
• Dạy trẻ cách ăn uống lành mạnh, lựa chọn các thực phẩm giàu năng lượng, nhiều chất xơ, vitamin, hạn chế chất béo và các đồ ăn chế biến sẵn.
• Hạn chế sử dụng những thực phẩm, đồ dùng có chứa estrogen và testosterone. Bố mẹ không nên cho con sử dụng kem, thuốc, thực phẩm có chứa các thành phần liên quan đến hormone sinh dục.
• Với những trẻ xuất hiện những hiện tượng dậy thì sớm thì bố mẹ nên cho con đi khám để nhận được tư vấn của bác sĩ, giúp điều chỉnh lối sống, sinh hoạt để bảo vệ sự phát triển lành mạnh cho con.