Béo phì không chỉ là một vấn đề thẩm mỹ mà còn là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng béo phì có thể làm giảm tuổi thọ do tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mạn tính.
1. Mối liên quan giữa béo phì và tuổi thọ
- Nghiên cứu về chỉ số khối cơ thể (BMI) và tuổi thọ: Một nghiên cứu đăng trên tạp chí The Lancet vào năm 2016 phân tích dữ liệu từ hơn 10 triệu người từ 239 nghiên cứu cho thấy, người trưởng thành có chỉ số BMI từ 30-35 (béo phì loại 1) có nguy cơ tử vong sớm cao hơn 44% so với người có BMI trong khoảng 18.5-25 (bình thường). Đối với người có BMI từ 35-40 (béo phì loại 2), nguy cơ tử vong sớm tăng lên 88%, và với BMI trên 40 (béo phì loại 3), nguy cơ tử vong sớm cao gấp 2.5 lần.
- Tuổi thọ giảm: Một nghiên cứu khác trên tạp chí PLOS Medicine (2020) chỉ ra rằng béo phì có thể làm giảm tuổi thọ trung bình từ 6 đến 10 năm. Nghiên cứu này cho thấy béo phì là nguyên nhân của 1/5 trường hợp tử vong sớm ở Bắc Mỹ và Châu Âu, chủ yếu là do các bệnh liên quan đến tim mạch, tiểu đường loại 2, và một số loại ung thư.
2. Nguyên nhân gây giảm tuổi thọ ở người béo phì
- Bệnh tim mạch: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, và đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy, người béo phì có nguy cơ mắc bệnh tim cao gấp 2-3 lần so với người bình thường. Đặc biệt, mỡ thừa tập trung ở vùng bụng có liên quan mật thiết đến tình trạng kháng insulin và hội chứng chuyển hóa, là yếu tố nguy cơ cao cho bệnh tim mạch .
- Tiểu đường loại 2: Béo phì là nguyên nhân chính dẫn đến tiểu đường loại 2. Nghiên cứu cho thấy, khoảng 90% người mắc tiểu đường loại 2 đều bị thừa cân hoặc béo phì. Tình trạng kháng insulin thường thấy ở người béo phì khiến cơ thể không sử dụng được glucose một cách hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết .
- Ung thư: Béo phì đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc ít nhất 13 loại ung thư khác nhau, bao gồm ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư gan, và ung thư thận. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 4% trường hợp ung thư trên toàn cầu có liên quan đến béo phì .
3. Lời khuyên cho người thừa cân, béo phì
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, và đường. Tăng cường ăn rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt, và protein nạc. Theo dõi khẩu phần ăn để kiểm soát lượng calo tiêu thụ hàng ngày.
- Tăng cường hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất thường xuyên, như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc tập yoga, có thể giúp giảm cân và cải thiện sức khỏe tim mạch. Nên duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể dục vừa phải mỗi tuần.
- Theo dõi cân nặng và BMI: Kiểm tra cân nặng định kỳ và duy trì chỉ số BMI trong khoảng 18.5-24.9. Nếu có dấu hiệu thừa cân hoặc béo phì, nên tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Điều này giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, cholesterol cao, hoặc tiểu đường, từ đó có thể can thiệp kịp thời.
- Quản lý stress: Stress có thể góp phần vào tình trạng tăng cân và béo phì do kích thích cảm giác thèm ăn và ăn uống không kiểm soát. Các phương pháp như thiền, yoga, và các hoạt động giải trí có thể giúp quản lý stress hiệu quả.
Kết luận, béo phì là một yếu tố nguy cơ lớn đối với sức khỏe và tuổi thọ. Việc áp dụng một lối sống lành mạnh, kết hợp giữa chế độ ăn uống cân đối, hoạt động thể chất đều đặn, và kiểm soát stress là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì và cải thiện tuổi thọ.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
