Việc chẩn đoán bệnh trĩ thường bắt đầu bằng việc thăm khám lâm sàng và hỏi bệnh sử của bệnh nhân. Sau đó, các phương pháp thăm khám trực tiếp và cận lâm sàng sẽ được sử dụng để xác định chính xác loại, mức độ và tình trạng của bệnh trĩ. Dưới đây là các bước và phương pháp chẩn đoán bệnh trĩ một cách chi tiết.
1. Khám lâm sàng
Khám lâm sàng là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình chẩn đoán bệnh trĩ. Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về triệu chứng, thời gian mắc bệnh và các yếu tố liên quan khác. Các câu hỏi mà bác sĩ thường hỏi bao gồm:
- Bạn có chảy máu khi đi tiêu không?
- Bạn có cảm thấy đau, ngứa hoặc khó chịu ở vùng hậu môn không?
- Bạn có thấy xuất hiện khối u, sưng tấy quanh vùng hậu môn không?
- Bạn có thường bị táo bón hay tiêu chảy không?
Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám hậu môn để kiểm tra xem có sự hiện diện của búi trĩ hay không, đồng thời đánh giá mức độ và tình trạng của bệnh.
2. Khám bằng tay (Thăm dò hậu môn)
Thăm dò hậu môn bằng tay là một kỹ thuật đơn giản nhưng hiệu quả để phát hiện trĩ nội hoặc các bệnh lý khác liên quan đến trực tràng. Bác sĩ sẽ đeo găng tay và đưa ngón tay vào trong hậu môn của bệnh nhân để cảm nhận sự bất thường, như búi trĩ hoặc khối u. Thủ thuật này giúp bác sĩ đánh giá kích thước, vị trí và mức độ của búi trĩ. Mặc dù kỹ thuật này có thể không phát hiện được trĩ nhỏ, nó rất hữu ích trong việc xác định những trường hợp trĩ nội lớn hoặc sa búi trĩ.
3. Nội soi hậu môn (Anoscopy)
Nội soi hậu môn là phương pháp thường được sử dụng để chẩn đoán trĩ nội. Đây là một thủ thuật đơn giản, bác sĩ sẽ sử dụng một thiết bị gọi là ống soi hậu môn (anoscope) để quan sát bên trong hậu môn và trực tràng. Ống soi là một ống nhỏ có đèn chiếu sáng ở đầu, giúp bác sĩ nhìn thấy rõ ràng các búi trĩ nội và các bất thường khác trong trực tràng.
Anoscopy là phương pháp an toàn và ít gây khó chịu cho bệnh nhân, thường kéo dài vài phút và không đòi hỏi gây mê.
Một nghiên cứu từ American Journal of Gastroenterology chỉ ra rằng nội soi hậu môn có độ chính xác cao trong việc phát hiện bệnh trĩ, với tỷ lệ chẩn đoán đúng lên tới 90%.
4. Nội soi đại tràng sigma (Sigmoidoscopy)
Trong trường hợp bệnh nhân có triệu chứng chảy máu trực tràng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện nội soi đại tràng sigma để loại trừ các bệnh lý khác như polyp đại tràng, viêm loét đại tràng hoặc ung thư trực tràng. Nội soi đại tràng sigma là một thủ thuật cho phép bác sĩ quan sát toàn bộ đại tràng sigma, phần dưới của đại tràng. Thiết bị này giống như ống soi hậu môn nhưng dài hơn và có khả năng quan sát sâu hơn vào trong đại tràng.
Sigmoidoscopy thường được chỉ định khi các triệu chứng của bệnh nhân không rõ ràng hoặc khi có nghi ngờ về bệnh lý khác ngoài trĩ.
Theo nghiên cứu từ Journal of Colorectal Disease, nội soi đại tràng sigma có thể phát hiện đồng thời các bệnh lý kèm theo như viêm đại tràng hoặc khối u, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.
5. Nội soi toàn bộ đại tràng (Colonoscopy) 
Nội soi đại tràng toàn bộ thường được chỉ định trong trường hợp có dấu hiệu bất thường nặng hoặc nguy cơ cao mắc các bệnh lý ác tính. Thủ thuật này giúp quan sát toàn bộ đại tràng, bao gồm cả trực tràng, để kiểm tra các vấn đề như polyp, viêm đại tràng, hoặc ung thư đại trực tràng.
Colonoscopy thường được yêu cầu khi bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng, hoặc khi có triệu chứng chảy máu trực tràng mà không rõ nguyên nhân.
Nghiên cứu trên Gastrointestinal Endoscopy Journal chỉ ra rằng nội soi đại tràng toàn bộ có thể giúp phát hiện hơn 95% các bất thường trong đại tràng và trực tràng.
6. Siêu âm trực tràng
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm trực tràng để đánh giá búi trĩ hoặc kiểm tra các tổn thương trong mô mềm xung quanh hậu môn và trực tràng. Siêu âm trực tràng sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh chi tiết bên trong trực tràng, giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương và quyết định phương pháp điều trị.
Siêu âm trực tràng không được sử dụng phổ biến như các phương pháp khác, nhưng nó rất hữu ích trong việc chẩn đoán các trường hợp phức tạp hoặc xác định các biến chứng liên quan đến bệnh trĩ.
7. Chẩn đoán phân biệt
Các triệu chứng của bệnh trĩ, như chảy máu trực tràng và đau đớn, có thể tương tự với các bệnh lý khác trong hệ tiêu hóa, bao gồm polyp đại tràng, ung thư trực tràng, viêm loét đại tràng, và bệnh Crohn. Do đó, việc chẩn đoán phân biệt rất quan trọng để loại trừ các tình trạng nghiêm trọng khác.
- Ung thư trực tràng: Chảy máu trực tràng là triệu chứng chung của cả bệnh trĩ và ung thư trực tràng. Nội soi đại tràng là phương pháp hiệu quả nhất để loại trừ nguy cơ ung thư.
- Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn: Các bệnh lý viêm đại tràng có thể gây ra triệu chứng tương tự như trĩ, bao gồm chảy máu và đau bụng. Nội soi và sinh thiết mô là các phương pháp cần thiết để phân biệt.
Kết luận:
Việc chẩn đoán bệnh trĩ thường bao gồm thăm khám lâm sàng, thăm dò hậu môn bằng tay và sử dụng các phương pháp nội soi như anoscopy hoặc sigmoidoscopy. Trong những trường hợp phức tạp hơn, nội soi đại tràng toàn bộ hoặc siêu âm trực tràng có thể được chỉ định để loại trừ các bệnh lý khác. Chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên để đưa ra kế hoạch điều trị hiệu quả, giúp người bệnh giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
