Bệnh trĩ hình thành khi các tĩnh mạch trong vùng hậu môn và trực tràng dưới chịu áp lực lớn, dẫn đến sự phồng to và giãn nở. Áp lực này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, cả bên trong và bên ngoài cơ thể. Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh trĩ sẽ giúp người bệnh nhận biết và có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
1. Táo bón kéo dài và căng thẳng khi đi tiêu
Táo bón mãn tính là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh trĩ. Khi bị táo bón, người bệnh phải cố gắng rặn mạnh khi đi tiêu, dẫn đến gia tăng áp lực lên các tĩnh mạch trong trực tràng và hậu môn, từ đó làm chúng phồng to. Quá trình này diễn ra thường xuyên sẽ gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh trĩ. Theo một nghiên cứu đăng trên American Journal of Gastroenterology, tỷ lệ bệnh trĩ cao gấp 2-3 lần ở những người mắc táo bón mãn tính so với những người bình thường.
2. Mang thai
Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ do sự gia tăng áp lực từ tử cung lên tĩnh mạch ở vùng chậu và hậu môn. Hơn nữa, sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ làm giảm lưu lượng máu trở lại, dẫn đến sự giãn nở của các tĩnh mạch. Theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí Obstetrics & Gynecology, khoảng 25-35% phụ nữ mang thai sẽ gặp các triệu chứng của bệnh trĩ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ ba.
3. Ngồi hoặc đứng lâu
Việc ngồi hoặc đứng trong thời gian dài, đặc biệt là khi thực hiện công việc văn phòng hoặc lái xe, làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn. Áp lực kéo dài này làm giảm lưu lượng máu, gây giãn tĩnh mạch và dẫn đến bệnh trĩ. Một nghiên cứu từ Journal of Occupational Health cho thấy rằng những người ngồi quá 6 tiếng mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao hơn 40% so với những người ngồi dưới 4 tiếng.
4. Chế độ ăn ít chất xơ
Chế độ ăn uống thiếu chất xơ có thể gây táo bón, làm cho việc đi tiêu trở nên khó khăn hơn, từ đó gia tăng nguy cơ bệnh trĩ. Chất xơ giúp tăng lượng phân và làm cho nó mềm hơn, giúp quá trình đi tiêu diễn ra nhẹ nhàng hơn. Theo khuyến cáo từ American Dietetic Association, một người trưởng thành nên tiêu thụ khoảng 25-30 gram chất xơ mỗi ngày để duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng hầu hết người dân chỉ tiêu thụ khoảng 15-18 gram chất xơ hàng ngày, dẫn đến tỷ lệ táo bón và bệnh trĩ tăng cao.
5. Béo phì và thừa cân
Thừa cân và béo phì làm tăng áp lực lên vùng bụng và hậu môn, từ đó ảnh hưởng đến tuần hoàn máu ở vùng này. Điều này có thể dẫn đến sự phồng to của các tĩnh mạch và gây bệnh trĩ. Nghiên cứu trên tạp chí Digestive Diseases and Sciences cho thấy người béo phì có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao hơn gấp 1,5 lần so với người có cân nặng bình thường.
6. Tăng áp lực ổ bụng
Ngoài các nguyên nhân phổ biến nêu trên, bất kỳ tình trạng nào làm tăng áp lực trong ổ bụng cũng có thể góp phần gây ra bệnh trĩ. Các tình trạng này bao gồm:
- Ho mãn tính: Người bệnh phải căng cơ bụng liên tục khi ho.
- Tập luyện nặng: Các hoạt động nâng tạ hoặc gắng sức quá mức có thể làm căng cơ bụng và hậu môn, gây tăng áp lực lên tĩnh mạch vùng này.
- Bệnh tiêu chảy mãn tính: Mặc dù tiêu chảy thường không liên quan trực tiếp đến bệnh trĩ, nhưng khi tình trạng này kéo dài, việc đi tiêu thường xuyên và rặn có thể làm gia tăng áp lực và gây bệnh.
7. Tuổi tác
Khi chúng ta già đi, các mô liên kết xung quanh trực tràng và hậu môn dần trở nên yếu đi và dễ bị tổn thương hơn. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ. Một nghiên cứu từ Gastroenterology & Hepatology Journal cho thấy tỷ lệ mắc bệnh trĩ ở người trên 60 tuổi cao hơn 2,5 lần so với nhóm tuổi trẻ hơn.
8. Di truyền
Một số người có nguy cơ mắc bệnh trĩ do yếu tố di truyền. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh trĩ, khả năng bạn bị mắc bệnh sẽ cao hơn. Điều này có thể liên quan đến sự yếu kém của thành mạch hoặc các mô liên kết ở khu vực trực tràng, hậu môn.
Kết luận:
Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ rất đa dạng, từ các yếu tố bên ngoài như táo bón, chế độ ăn uống, đến các yếu tố bên trong cơ thể như mang thai, béo phì, và yếu tố di truyền. Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp chúng ta phòng tránh và kiểm soát bệnh trĩ hiệu quả hơn.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
