Bệnh trĩ là một tình trạng phổ biến và không phải lúc nào cũng nghiêm trọng. Trong nhiều trường hợp, bệnh có thể giảm bớt hoặc thuyên giảm mà không cần can thiệp y tế nếu người bệnh thực hiện các biện pháp chăm sóc phù hợp tại nhà. Tuy nhiên, việc bệnh trĩ có thể tự khỏi hoàn toàn hay không phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, loại trĩ mà bạn mắc phải (trĩ nội hay trĩ ngoại), cũng như lối sống và cách chăm sóc cá nhân.
1. Bệnh trĩ có tự khỏi không?
Trả lời ngắn gọn là trĩ thường không tự khỏi hoàn toàn, đặc biệt khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nghiêm trọng. Trong giai đoạn đầu hoặc khi các triệu chứng nhẹ, bệnh trĩ có thể thuyên giảm và người bệnh có thể kiểm soát tốt các triệu chứng thông qua thay đổi lối sống và chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, các búi trĩ thường không tự co lại hoặc biến mất mà cần có sự can thiệp từ biện pháp y tế nếu chúng trở nên nghiêm trọng hơn.
- Trĩ nội giai đoạn đầu: Bệnh trĩ nội ở giai đoạn đầu thường có thể giảm bớt triệu chứng mà không cần phẫu thuật hoặc các can thiệp y tế lớn. Khi người bệnh thay đổi lối sống lành mạnh hơn, búi trĩ có thể thu nhỏ lại và các triệu chứng như chảy máu và ngứa có thể giảm đi.
- Trĩ ngoại và trĩ nội giai đoạn nặng: Trong các trường hợp trĩ ngoại hoặc trĩ nội giai đoạn nặng (búi trĩ sa ra ngoài và không thể tự co lại), bệnh thường không tự khỏi mà cần sự can thiệp y tế, như phẫu thuật hoặc các thủ thuật khác. Búi trĩ lớn và sa ra ngoài sẽ gây đau đớn và khó chịu nhiều hơn, đồng thời tăng nguy cơ viêm nhiễm.
2. Cách xử lý ban đầu tại nhà khi bị bệnh trĩ
Nếu bạn mới gặp phải các triệu chứng của bệnh trĩ, có một số biện pháp tự chăm sóc tại nhà giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Những biện pháp này có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.
2.1. Thay đổi chế độ ăn uống:
Một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ là táo bón, khi phân trở nên cứng và khó đi qua hậu môn, gây áp lực lên các tĩnh mạch trong khu vực này. Để giảm thiểu táo bón và ngăn ngừa bệnh trĩ, bạn nên điều chỉnh chế độ ăn uống của mình.
- Tăng cường chất xơ: Chất xơ giúp làm mềm phân và dễ đi qua hậu môn hơn, giảm áp lực lên các tĩnh mạch. Nên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống hàng ngày. Những thực phẩm giàu chất xơ như bông cải xanh, cà rốt, yến mạch, và quả bơ có thể giúp phòng ngừa táo bón hiệu quả.
- Uống đủ nước: Mỗi ngày, bạn nên uống ít nhất 2-3 lít nước (khoảng 8-10 ly) để giữ cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt và ngăn ngừa táo bón.
- Hạn chế thực phẩm gây táo bón: Các thực phẩm như đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, và đồ ăn cay nóng có thể làm tình trạng táo bón và trĩ trở nên tồi tệ hơn.
2.2. Đi vệ sinh đúng cách:
Thói quen đi vệ sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa bệnh trĩ.
- Đi vệ sinh ngay khi có nhu cầu: Đừng trì hoãn việc đi vệ sinh vì điều này có thể làm phân trở nên cứng và khó đi qua hậu môn hơn, dẫn đến táo bón và làm tình trạng trĩ trở nên nghiêm trọng.
- Tránh ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh: Ngồi lâu trong nhà vệ sinh có thể làm gia tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn. Hãy cố gắng hoàn thành việc đi vệ sinh trong thời gian ngắn nhất có thể và tránh đọc sách, báo hoặc sử dụng điện thoại di động trong lúc này.
- Không rặn quá sức: Rặn quá mạnh khi đi đại tiện có thể làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn và gây ra bệnh trĩ. Hãy cố gắng thư giãn cơ thể và để phân đi qua một cách tự nhiên.
2.3. Ngâm hậu môn trong nước ấm:
Ngâm hậu môn trong nước ấm là một trong những biện pháp hiệu quả giúp giảm đau và ngứa do bệnh trĩ gây ra. Bạn có thể thực hiện phương pháp này tại nhà bằng cách chuẩn bị một chậu nước ấm (không quá nóng) và ngồi ngâm hậu môn trong khoảng 10-15 phút mỗi ngày. Nước ấm giúp làm giãn nở các mạch máu, giảm sưng và kích thích tuần hoàn máu, đồng thời giúp làm sạch vùng hậu môn.
Ngâm hậu môn trong nước ấm có thể được thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt là sau khi đi đại tiện, để giảm khó chịu và viêm nhiễm.
2.4. Sử dụng các loại thuốc không kê đơn:
Nếu các biện pháp thay đổi lối sống và ngâm hậu môn không đủ để giảm triệu chứng, bạn có thể sử dụng các loại thuốc không kê đơn (OTC) để kiểm soát bệnh trĩ.
- Kem bôi trĩ hoặc thuốc mỡ: Có nhiều loại kem và thuốc mỡ không kê đơn chứa thành phần giúp làm dịu và giảm sưng búi trĩ. Những loại thuốc này thường chứa chất làm mềm da, chất chống viêm và thuốc gây tê cục bộ, giúp giảm đau và ngứa.
- Thuốc giảm đau nhẹ: Thuốc như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau và sưng trong trường hợp trĩ gây đau dữ dội.
2.5. Tránh ngồi lâu và nâng cao tư thế:
Ngồi lâu có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn và khiến triệu chứng trĩ trở nên tồi tệ hơn. Nếu bạn phải ngồi làm việc trong thời gian dài, hãy cố gắng đứng dậy và đi lại mỗi giờ một lần. Bạn cũng có thể sử dụng một chiếc đệm hình bánh donut để giảm bớt áp lực lên hậu môn khi ngồi.
Ngoài ra, khi ngủ, bạn có thể kê cao chân bằng cách đặt một gối nhỏ dưới chân để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
3. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu sau 1-2 tuần tự chăm sóc tại nhà mà triệu chứng bệnh trĩ không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn (chảy máu nhiều, đau dữ dội, hoặc búi trĩ sa ra ngoài không thể đẩy vào được), bạn nên đi khám bác sĩ. Bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị y tế như tiêm xơ, thắt búi trĩ bằng vòng cao su, hoặc phẫu thuật cắt trĩ nếu cần thiết.
Kết luận:
Mặc dù bệnh trĩ có thể không tự khỏi hoàn toàn, nhưng các biện pháp tự chăm sóc tại nhà có thể giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu bạn chú ý đến chế độ ăn uống, thói quen đi vệ sinh và thực hiện các biện pháp giảm đau tại nhà, tình trạng trĩ có thể được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, nếu bệnh không thuyên giảm, hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
