Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao do thường chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Chính vì vậy, việc tầm soát ung thư dạ dày định kỳ có vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện sớm, tăng cơ hội điều trị và cải thiện tiên lượng sống cho bệnh nhân. Dưới đây là lý do tại sao tầm soát ung thư dạ dày lại quan trọng và những nhóm đối tượng nên thực hiện tầm soát.
1. Tại sao việc tầm soát ung thư dạ dày lại quan trọng?
Phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư:
Ung thư dạ dày thường tiến triển âm thầm, với các triệu chứng không rõ ràng trong giai đoạn đầu. Khi các triệu chứng như đau bụng, khó tiêu hoặc buồn nôn xuất hiện, ung thư thường đã tiến triển đến giai đoạn muộn. Theo nghiên cứu của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI), chỉ có khoảng 20-30% các trường hợp ung thư dạ dày được phát hiện ở giai đoạn sớm, khi cơ hội chữa khỏi bệnh là cao nhất. Việc tầm soát định kỳ có thể giúp phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư ở giai đoạn đầu, từ đó giúp tăng khả năng điều trị thành công.
Giảm tỷ lệ tử vong:
Việc tầm soát sớm không chỉ giúp phát hiện bệnh mà còn giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do ung thư dạ dày. Theo một nghiên cứu tại Nhật Bản, nơi ung thư dạ dày là bệnh lý phổ biến, việc tầm soát ung thư dạ dày đã giúp giảm tỷ lệ tử vong do bệnh này xuống tới 30-40%. Khi ung thư được phát hiện ở giai đoạn đầu, tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên đến 90%, trong khi con số này chỉ khoảng 20% nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn.
Ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh:
Ung thư dạ dày thường phát triển từ các tổn thương tiền ung thư như loạn sản niêm mạc, viêm loét dạ dày mạn tính, hoặc nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori). Việc tầm soát giúp phát hiện sớm các tổn thương này và điều trị kịp thời để ngăn ngừa sự tiến triển thành ung thư. Nghiên cứu đăng trên The Lancet Gastroenterology & Hepatology đã chỉ ra rằng việc điều trị sớm H. pylori giúp giảm tới 50% nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.
2. Những ai nên thực hiện tầm soát ung thư dạ dày?
Mặc dù không phải ai cũng cần tầm soát ung thư dạ dày thường xuyên, nhưng có một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao cần phải thực hiện tầm soát định kỳ. Dưới đây là những nhóm người có nguy cơ cao và được khuyến nghị nên thực hiện tầm soát:
2.1. Người trên 40 tuổi
Nguy cơ:
Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất của ung thư dạ dày. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), hầu hết các trường hợp ung thư dạ dày được chẩn đoán ở những người trên 50 tuổi, và nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo tuổi. Tuy nhiên, việc tầm soát bắt đầu từ 40 tuổi đối với những người có nguy cơ cao được khuyến cáo để đảm bảo phát hiện sớm.
Khuyến nghị:
Nếu bạn trên 40 tuổi và có các yếu tố nguy cơ khác (như tiền sử gia đình, nhiễm H. pylori, thói quen hút thuốc lá), nên bắt đầu tầm soát ung thư dạ dày định kỳ.
2.2. Người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày
Nguy cơ:
Những người có người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị em) mắc ung thư dạ dày có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-3 lần so với người bình thường. Theo nghiên cứu của National Institutes of Health (NIH), yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, đặc biệt là khi có đột biến gen liên quan.
Khuyến nghị:
Nếu trong gia đình có tiền sử ung thư dạ dày, bạn nên thực hiện tầm soát sớm và thường xuyên hơn so với người không có tiền sử gia đình mắc bệnh.
2.3. Người bị nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)
Nguy cơ:
Nhiễm khuẩn H. pylori là nguyên nhân chính gây ra viêm loét dạ dày và là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư dạ dày. Theo nghiên cứu của Tạp chí Y học New England (NEJM), những người bị nhiễm H. pylori có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp 2-6 lần so với người không bị nhiễm khuẩn này.
Khuyến nghị:
Nếu bạn được chẩn đoán nhiễm H. pylori, nên điều trị và thực hiện tầm soát ung thư dạ dày định kỳ để theo dõi và ngăn ngừa nguy cơ phát triển bệnh.
2.4. Người có tiền sử viêm loét dạ dày mạn tính
Nguy cơ:
Những người có tiền sử viêm loét dạ dày mạn tính hoặc viêm teo niêm mạc dạ dày có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn. Theo nghiên cứu của tạp chí Gastroenterology, những tổn thương niêm mạc dạ dày kéo dài có thể dẫn đến biến đổi ác tính và phát triển thành ung thư nếu không được điều trị sớm.
Khuyến nghị:
Nếu bạn mắc các bệnh lý liên quan đến dạ dày như viêm loét dạ dày, nên tầm soát ung thư thường xuyên để phát hiện sớm và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.
2.5. Người có thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia
Nguy cơ:
Hút thuốc lá và uống rượu bia là hai yếu tố nguy cơ chính gây ra ung thư dạ dày. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp đôi, trong khi người uống rượu bia có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 40%.
Khuyến nghị:
Nếu bạn thường xuyên hút thuốc hoặc uống rượu, nên thực hiện tầm soát ung thư dạ dày định kỳ để kiểm soát nguy cơ và bảo vệ sức khỏe.
3. Phương pháp tầm soát ung thư dạ dày
Nội soi dạ dày:
Đây là phương pháp tầm soát hiệu quả nhất để phát hiện ung thư dạ dày. Nội soi giúp bác sĩ kiểm tra trực tiếp niêm mạc dạ dày và phát hiện các tổn thương, polyp hoặc tế bào bất thường. Theo nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Nhật Bản, nội soi dạ dày là phương pháp tầm soát giúp phát hiện ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm với độ chính xác cao.
Xét nghiệm sinh thiết:
Khi phát hiện có tổn thương hoặc bất thường trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết niêm mạc dạ dày để xác định sự hiện diện của tế bào ung thư. Sinh thiết là bước quan trọng trong việc chẩn đoán chính xác ung thư dạ dày.
Xét nghiệm máu tìm dấu ấn ung thư:
Một số xét nghiệm máu có thể được thực hiện để phát hiện các dấu ấn sinh học của ung thư dạ dày, như CEA (Carcinoembryonic antigen) hoặc CA 19-9. Tuy nhiên, các xét nghiệm này không đủ chính xác để chẩn đoán ung thư dạ dày mà chỉ được sử dụng như công cụ hỗ trợ theo dõi.
Kết luận
Tầm soát ung thư dạ dày là một trong những biện pháp quan trọng giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời ung thư dạ dày, từ đó giảm thiểu nguy cơ tử vong. Đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao, như người trên 40 tuổi, người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày hoặc nhiễm H. pylori, việc tầm soát định kỳ là rất cần thiết. Sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và thực hiện tầm soát định kỳ có thể hạn chế nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
